Знатныя гісторыі: эліта Гродна ў перыяд XVI – XVIII стагоддзяў. Яўген Аснарэўскі
каталіцкія ордэны, у прыватнасці, дамініканцы: іх гродзенская навучальная ўстанова была адной з найлепшых у краіне і магла пахваліцца адной з самых вялікіх бібліятэк у ВКЛ.
Канешне, багатая шляхта нярэдка выязджала вучыцца за мяжу.
Паляванне і рыбалка
Адным з базавых заняткаў гродзенскіх шляхцічаў, самых розных узростаў, з'яўлялася паляванне. Падобнае баўленне часу дапамагала (аўтар тут не пасаромеецца каламбура) забіць адразу некалькіх трусаў.
Паляванне на аленя. Стэфана дэла Бэла. XVII стагоддзе. Нацыянальная бібліятэка Польшчы.
Паляванне служыла забавай, разнавіднасцю ваеннай трэніроўкі, а трафеі, безумоўна, былі карысныя і маглі выкарыстоўвацца для прыгатавання страў з дзічыны, а, акрамя таго, у шляхецкай гаспадарцы не былі лішнімі і шкуры здабытых жывёл.
Гарадзенскія лясы славіліся як выдатнае месца для пераследу дзічыны, і нездарма пакоі Стэфана Баторыя, у яго замку, былі запоўнены шматлікімі паляўнічымі трафеямі, а на гербе горада красуецца алень святога Губерта (альбо Яўстафія) гэта значыць, нябеснага заступніка палявання.
Не цураліся шляхцічы і рыбалкі. У 1699 годзе, Кшыштаф Завіша лавіў рыбу ў вельмі элітнай кампаніі, і напісаў пра гэта так:
«Я адправіўся ў Гродна, разам з чашнікам ВКЛ Тарло, дзе ён ладзіў сваім слугам вяселле. Падчас знаходжання ў Гродне, мы ўвесь час вялі гутаркі на розных вячэрах і паседжаннях. Калі мы выязджалі з Гродна, нас запрасілі на рыбалку да пана Язерскага, дзе былі пан гетман, пан чашнік і іншыя».
Тут варта заўважыць, што рыбакі тых гадоў, гэтак жа як паляўнічыя, мелі магчымасць здабываць значна больш шматлікія і разнастайныя трафеі. Гарадзенскі рыбак мог злавіць цудоўнага ласося, стронгу ці нават вялізнага асятра, і шляхта, варта заўважыць, з задавальненнем смакавала рыбныя стравы.
Транспарт і сувязь
Больш-менш буйныя саноўнікі шмат ездзілі па краіне, удзельнічая ў палітычным жыцці Рэчы Паспалітай.
Перамяшчацца паміж гарадамі, або па вуліцах аднаго населенага пункта, можна было на кані, або ў экіпажы.
Вядома, што Марцін Матушэвіч ехаў у карэце гетмана Масальскага ад гродзенскага езуіцкага касцёла да замка.
Часам выкарыстоўваўся і рачны транспарт.
Суднаходства на гродзенскай зямлі было развіта з даўніх часоў, і ў басейне Нёмана нават будавалі асаблівыя судны, якія лічыліся характэрнымі менавіта для гродзенскага карабельства. Гаворка пра вялізныя віцiны, даўжыня якіх, паводле некаторых звестак, перавальвала за 40 метраў. У 60-х гадах XVII стагоддзя, шляхціц Міланоўскі, слуга Яна Храпавіцкага, плыў на такім судне па Нёмане, але п'яны рулявы не справіўся са сваёй справай і лёс «Тытаніка» віціна не паўтарыла, паводле Храпавіцкага, дзякуючы таму, што «Цудоўным чынам яе Бог выратаваў».
Шляхціцы едуць на сеймік. Міхал Ключэўскі. XIX стагоддзе. Нацыянальны музей у Кракаве.
Акрамя важных палітычных сходаў, мэтай паездак