Без дә малайлар идек…. Амирзян Муталлапов
кузгалган иде. Рәхмәт әйтеп, тәкъдимне кире какты. Иреккә күз салды. Ул бераз ябыгып киткәндәй булган. Буйга да калыккан сыман.
– Безнең Ирек быел озакка кайтты. Бергә уйнарсыз, бергәләп мәктәпкә йөрерсез, бер-берегезгә күз-колак булырсыз, – дип, үзенең теләк-нәсыйхәтләрен җиткерде күрше апа.
– Шулай итәрбез, – дип килеште Илгиз.
Ирек иске дустын күрүгә шат иде. Чәй урыныннан кузгалу белән, балыкка йөрү өчен алып кайткан кирәк-яракларын күрсәтергә кереште. Кораллар җитәрлек иде. Иң кирәге – кармак белән кармак җепләренең төрле юанлыктагысын алып кайткан. Авылда аларны таба торган түгел. Район кибетләренә дә сирәк кайта. Сатуга чыгу белән алып бетерәләр аларны.
– Бу әйберләрдән миңа да өлеш чыгарырсың инде, – диде Илгиз, дустының байлыгыннан бераз көнләшеп.
– Обязательно, – диде Ирек. – Балыкка бергә йөриячәкбез бит…
– Әлбәттә, бергә… Әгәр теләгең булса, бүген үк барабыз, – дип тәкъдим ясады Илгиз.
– Апа, без Илгиз белән балыкка барып кайтыйк әле? – дип, рөхсәт сорады Ирек Сафурадан.
– Барыгыз. Түлке су кермәгез. Күл тирән… Алла сакласын!.. Аннары, Гыйльми абыегызның күзенә дә чалынмаска тырышыгыз. Кыйнавы бар, – дип кисәтә-кисәтә ризалык бирде Сафура.
– Ярар, ярар, – дип, малайлар хатынны тынычландырырга ашыктылар.
Балыклы күл ике авыл арасына урнашкан. Илгиз кечкенә чакта, Таштаудан Мәләкәскә агып төшүче елганы буып, күл ясадылар. Аңа карп маймычларын җибәрделәр. Хәзер алар күпләп үрчеделәр, зур булып үстеләр. Ифрат саллылары бар. Кармак белән генә сөйрәп чыгарырлык түгел кайберләрен.
Күлне Таштау авылы кешесе Гыйльми саклый. Хәтәр кырыс, холыксыз бәндә. Су буенда балык тотучыны күрә калганда, тирә-якны шаулатып тавыш күтәрә. Әйтмәгән сүзе калмый, керендерә генә. Нигә бирегә килдем икән дигән хәлгә төшерә. Кармаклы малайларга да көн күрсәтми. Балыкны көз көне җәтмә белән атналар буе сөзеп тоталар да каядыр илтеп саталар. Хуҗалык рәисе балыкны район түрәләренә өләшә икән, дигән сүзләр дә йөри. Белгән юк, кайсы хактыр?
Курка-өркә булса да, балыкка йөриләр малайлар. Төнлә ераклардан килеп тә балык тоталар, дигән сүзләр йөри. Сүз генә түгел, чындыр ул. Рөхсәт итмәсәләр дә тоталар инде. Белгән юк тагын, кешесенә күрә, бәлки, ташлама да ясый торганнардыр…
Илгизнең үз урыны бар. Тал арасында, ешкынлыкта. Шунда керә дә, кармак ыргытып, тын-тавышсыз утыра. Корыган талчыбыктан көйләнгән кармак сапларын да алып кайтып йөрми. Биредә яшереп калдыра да килгәч тагын рәткә кертә…
Көн аяз, матур иде. Җиле дә исәр-исмәс кенә. Мондый көннәрне карп шәп кабучан. Малайлар яр буйлап кына сыпырттылар күл ягына. Күзгә ташланмаска тырышалар. Очрашуның беренче көне булгангамы, юлда сөйләшергә сүз таба алмыйча аптырадылар. Илгиз ара-тирә эре-эре карплар эләктерүе белән мактанып алды. Ирек үзе хакында бер тамчы сүз ычкындырмады. Ә Илгизнең дустының ни өчен бөтенләйгә кайтуы хакында бик беләсе килә. Әнисеннән ишеткәннәр белән генә канәгать түгел иде ул. Түзмәде, сорады:
– Ирек, ни өчен бөтенләйгә кайтасы иттең син?
– Жизнь