20000 lyö su altı ilə. Жюль Верн
qaranlıq bir gecə idi. Gəmidən iki kabeltov[8] məsafədə sular sanki içəridən işıqlanırdı. Bu, adi bir fosfor işıltısı ola bilməzdi. Suya bir az çökmüş nəhəng ətrafa parlaq işıq buraxmışdı. İşıqlanmış sahə uzunsov yumurta şəklində idi. Qəflətən o bizə tərəf gəlməyə başladı. Göyərtədə hay-küy qopdu.
– Susun! – deyə kapitan komanda verdi. – Sükanı sola!.. Tam sürətlə irəli!
Freqat parlaq işıq mənbəyindən uzaqlaşmağa başladı.
Çox qəribə idi ki, bu qeyri-adi heyvan bizdən ikiqat artıq bir sürətlə üzürdü. O bizə yaxınlaşmaqda idi. Hamımız heyrətdən donub qalmışdıq. Heyvan sanki bizimlə zarafatlaşırmış kimi gəmini qovurdu. Freqatın ətrafında dairə cızaraq onu elektrik şüalarına qərq edirdi. Sonra o, iki-üç mil geriyə uzaqlaşdı və dəhşət saçan bir sürətlə gəminin üstünə cumdu. Gözlənilməyən bir anda o, gəmiyə iyirmi fut[9] qalmış dayandı və yoxa çıxdı. Birdən nəhəng, freqatın o biri tərəfində üzə çıxdı. Deyəsən, freqatın altından üzüb keçmişdi.
Freqat qaçmaqla canını qurtarmağa çalışırdı. Dənizə çıxdığı andan bəri nəhəngin izinə düşməyə can atan freqat indi özü təqib edilən vəziyyətə düşmüşdü. Kapitan Faraqutun üzündə böyük bir heyrət və qətiyyətsizlik oxunurdu.
– Bilirsinizmi, professor, mən nə böyüklükdə bir heyvanla qarşı-qarşıya durduğumu bilmirəm. Tanımadığın, bilmədiyin bir şeyə necə hücum edəsən axı? Bəlkə, səhərədək gözləsək, rollarımız dəyişər.
– Şübhəsiz, bu, nəhəng bir narvaldır. Özü də elektrikli narval.
– Ola bilər. Bu saat ona yaxınlaşmaq üzən minaya yaxınlaşmaq qədər təhlükəlidir.
Bütün gecəni heç kəs gözünü yummadı. Narval freqatı təqib etməkdə idi. Lakin gecəyarısı o, böyük bir atəşböcəyi kimi söndü. Bir saatdan sonra qüvvətli bir təzyiqlə ensiz deşikdən çıxan su səsinə bənzər qulaqbatırıcı bir fışıltı eşidildi. Ned Lenddən soruşdum:
– Bu, balinanın burun deşiklərindən püskürən suya bənzəyir, elə deyilmi?
– Bənzəsə də, bu, müqayisəyəgəlməz dərəcədə güclüdür. Bu heyvan, şübhəsiz, balina növündəndir. Sizin icazənizlə, hava işıqlaşanda ona ikicə kəlmə söz deyəcəyəm.
– Əgər o sizi dinləməyi münasib bilərsə, Ned Lend. Mən buna o qədər də arxayın deyiləm.
– Əgər dörd çəngəlin uzunluğu qədər ona yaxınlaşa bilsəm, məni dinləməli olacaq.
Gecə saat ikiyə yaxın elektrik parıltısı gəmidən beş millik məsafədə yenidən göründü.
“Lənət sənə, kor şeytan! Bu, qeyri-adi balina olmalıdır”, – deyə mən düşünürdüm.
Gecə döyüşə hazırlıqla keçdi. Balina ovu üçün nəzərdə tutulmuş silahlar göyərtəyə düzüldü. Kapitanın birinci müavini çəngəli bir mil məsafəyə atan çəngəl toplarının və partlayıcı güllə atan silahların doldurulmasını əmr etdi. Ned isə öz çəngəlini itiləyirdi.
Dan yeri qızardı. Narvalın elektrik parıltısı yox idi. Saat səkkizdə dənizi yüngülcə bürümüş duman dağıldı. İndi ətrafı görmək mümkün idi.
Yenə Nedin qışqırtısı eşidildi:
– Narval arxada, yeldöyən tərəfdədir.
Freqatdan milyarımlıq məsafədə qara və uzun bir gövdə sudan bir metrə qədər bayıra çıxmışdı. Ağ köpüklərdən əmələ gələn enli və əyri-üyrü iz onun yolunu göstərirdi. Mən onun uzunluğunu iki yüz əlli fut təyin etdim.
Freqat ona sarı yönəldi. Mən onu diqqətlə müşahidə edərkən birdən burun dəliklərindən qırx metr yuxarı qalxan su sütunu püskürdü. Bu onun tənəffüsü barədə müəyyən bir təsəvvür yaratdı. Öz əvvəlki mülahizəmin üstündə duraraq bu nəhəngin balinayabənzər bir heyvan olduğunu düşünürdüm.
Komanda böyük bir səbirsizliklə əmr gözləyirdi. Kapitan heyvana diqqətlə baxaraq ona yaxınlaşmaq əmri verdi. Savaş zamanı çatmışdı. Nəhəng heyvan bizə yarım kabeltov məsafəyədək yaxınlaşmağa imkan verdi. Sonra hərəkətə gələrək aradakı məsafəni saxlamaqla üzməyə başladı.
Bu təqib qırx beş dəqiqə davam etdi. Freqat aradakı məsafəni azalda bilmədi. Heyvanın hərəkət sürəti aradakı məsafəni azaltmağa imkan vermirdi. Qəribə bir qaçdı-qovdu idi. Bu, günortayadək davam etdi. Hiddət və qəzəb gəmini başına götürmüşdü. Biz bu hadisəyə heç bir izah tapa bilmirdik.
Kapitan Faraqut başqa vasitələri işə salmağa qərar verdi.
– Deməli, bu heyvan “Abraham Linkoln”dan iti üzür. Heç eybi yoxdur. Görək bombanı da keçə biləcəkmi? Bosman! Topçunu burundakı topa!
Beş dəqiqə sonra top atəş açmaq üçün hazır vəziyyətə gətirilmişdi. Nişan alındı. Atəş açıldı. Lakin mərmi narvalın üstündən ötüb keçdi.
– Başqa, daha mahir bir nişançı! Kim vura bilsə, mükafat alacaq! – deyərək Faraqut nəhəngi topla vurmaq fikrindən geri çəkilmədiyini nümayiş etdirdi.
Çalsaqqal qoca topçu topa yaxınlaşdı və diqqətlə nişan aldı. Mərminin uğultusu “ura” səslərinə qarışdı. Mərmi hədəfə dəydi, lakin heyvanın yuvarlaq gövdəsi ilə sürüşüb suya düşdü.
– Ah, şeytan! Bunun dərisi altı düymə zirehdəndir, nədir? – topçu qəzəblə bağırdı.
– Lənətə gələsən! – kapitan Faraqut da bağırdı.
…Təqib yenə davam edirdi. Ümid etmək olardı ki, heyvan buxar maşını ilə bacara bilməyəcək, yorulacaq. Lakin saatlar keçir, bu dəniz heyvanı isə yorulmaq bilmirdi. Yenidən axşam düşdü və zülmət gecə fırtınalı suları sardı.
Gecə saat on birə on dəqiqə qalmış freqatdan üç mil aralıda parıltı yenidən göründü. Narval sanki hərəkətsiz olaraq qalmışdı. Dalğaların üstündə yırğalanaraq yatırdı. Kapitan bəxtini sınamağı qərara aldı.
“Abraham Linkoln” heyvanı oyatmamaq üçün yavaş sürətlə irəliləməyə başladı. Kanadalı gəminin burun hissəsində yenidən öz yerini tutdu. Ned dəfələrlə yatmış balinaları çəngəllədiyi üçün bunu indi də etməyə hazır idi.
Mühərriklərin səsi nəhəngi oyatmasın deyə Faraqut onları söndürməyi əmr etdi. Əmrə o dəqiqə əməl olundu. İndi gəmi ətalət sürəti ilə irəliləməkdə idi. Hamı nəfəsini içinə qısmışdı. Biz bu yumurtaşəkilli heyvandan təxminən yüz addım aralı idik. Onun işığı gözlərimizi qamaşdırırdı.
Ned öz dəhşətli silahını irəli uzatdı. Freqat bu hərəkətsiz heyvana bir az da yaxınlaşdı. Arada iyirmi addımlıq bir məsafə qalmışdı.
Birdən Nedin əli qüvvətlə havada yarımdairə cızdı və çəngəl uçdu. Mən sanki bərk metala dəyməkdən qopan cingilti səsi eşitdim.
Elektrik işığı birdən-birə söndü və qəflətən freqatın göyərtəsinə iki sütundan su fışqırdı. Qüvvətli su axını