Hekayələr. Оскар Уайльд
qışqırdı, – artıq qızılgül hazırdır.
Lakin bulbül cavab vermirdi, o, ürəyində tikan, yaşıl otlar arasında əbədi susmuşdu.
Tələbə pəncərəni açdı, bayıra baxdı və gözlərinə inanmadı. Ona xoşbəxtlik üz vermişdi. Pəncərənin altındakı kolda qırmızı qızılgül açılmışdı. Çox qəribə, qeyri-adi bir qızılgül: o, ömründə belə gül görməmişdi.
Tələbə əyildi. Gülü dərdi. Şlyapasını başına qoydu və əlində qızılgül, professorun evinə qaçdı.
Professorun qızı qapının ağzında oturub mavi ipək parçanı iri tağalağa dolayırdı. Balaca iti ayaqları altında uzanmışdı.
– Siz demişdiniz ki, qırmızı qızılgül gətirsəm, mənimlə rəqs edəcəksiniz. Bu da dünyada olan qırmızı güllərin ən qırmızısı. Siz onu bu axşam sinənizin üstündə gəzdirəcəksiniz və biz birlikdə rəqs edəndə o mənim sizi necə sevdiyimə sübut olacaq.
Lakin qız sir-sifətini turşutdu:
– Qorxuram onun rəngi paltarıma düşməyə. Həm də kamergerin qardaşı oğlu mənə qiymətli daş-qaş göndərmişdir. Hamı bilir ki, daş-qaş güldən bahadır.
Tələbə qəzəblə:
– Siz necə də nankorsunuz! – dedi və qızılgülü küçəyə tulladı.
Gül yola düşdü, araba təkəri onu əzdi.
Qız hirsləndi:
– Nankoram? Çox kobudsunuz və bir də ki siz kimsiniz? Sadəcə bir tələbə. Yəqin ki, sizin ayaqqabınızda kamergerin qardaşı oğlununku kimi adicə gümüş toqqacıq da yoxdur.
O ayağa qalxdı və evə getdi:
Tələbə geri qayıdarkən:
– Məhəbbət necə axmaq şeydir, – deyə öz-özünə düşünürdü. – Onun məntiq elminin yarısı qədər də xeyri yoxdur. O heç nəyi təsdiq etmir. Həmişə baş verməyəcək şeylər haqqında düşündürür və yalan röyalara inanmağa çağırır. Doğrudan da, məhəbbət çox mənfəətsiz şeydir. Əsrimizdə isə hər şeydə mənfəət güdürlər. Yaxşısı budur, mən fəlsəfəyə qayıdım və metafizikanı öyrənim…
Tələbə evinə gəldi. Toz basmış iri bir kitabı götürüb vərəqləməyə başladı.
LOVĞA NƏHƏNG
Uşaqlar hər gün günorta məktəbdən qayıdan kimi Nəhəngin bağına oynamağa gedirdilər. Bağ yamyaşıl, geniş və qəşəng idi. Bu bağda yazda çəhrayı və al-qırmızı incə çiçəklərdən don geyən, payızda isə bol bəhrə verən on iki şaftalı ağacı vardı. Quşlar ağaclarda elə şirin oxuyurdular ki, uşaqlar oyunlarını yarımçıq qoyub onlara qulaq asır və bir-birinə:
– Biz necə də xoşbəxtik, – deyirdilər.
Günlərin bir günü Nəhəng geri qayıtdı. O, dostunun – kornuelli adamyeyən nəhəngin yanına getmiş və yeddi il orada qalmışdı. Yeddi il başa çatandan sonra öz qəsrinə qayıtmağı qərara almışdı. Nəhəng qayıdıb uşaqları bağında oynayan gördü və:
– Siz burada nə edirsiniz? – deyə nərildədi.
Uşaqlar qaçdılar. Nəhəng onların arxasınca qışqırdı:
– Bu bağ ancaq mənim bağımdır. Başa düşməlisiniz ki, özümdən başqa heç kəsi burada oynamağa qoymaram.
O, bağın ətrafına hündür hasar çəkdi və bir taxta parçasına “Bağa girənlər cəzalanacaq” sözlərini yazıb divardan asdı.
Yazıq uşaqların oynamağa yeri yox idi, ancaq oynamaqdan ötrü burunlarının ucu göynəyirdi. Əlacları kəsildi, daşlı-kəsəkli yolda oynayası oldular. Bu yer uşaqların xoşuna gəlmirdi. Dərslər qurtaran kimi hündür hasarın ətrafında dolaşır, həsrətlə bağa boylanır və köks ötürürdülər:
– Biz orada necə də xoşbəxt idik!
Bahar gəldi. Hər yerdə zərif güllər açıldı. Balaca quşlar oxumağa başladı. Bircə lovğa Nəhəngin bağında qış hökm sürürdü. Quşlar bağda nəğmə oxumaq istəmirdilər. Ağaclar da çiçəkləməmişdi. Axı uşaqlar bağda yox idilər! Bir dəfə qəşəng gül başını otların arasından qaldırdı, lakin Nəhəngin yazdığı sözləri görüb uşaqlar üçün heyifsiləndi, yenidən torpağın altında gizləndi və yatdı. Bütün bunlardan razı qalan təkcə Qar və Şaxta idi. Onlar:
– Bahar bu bağı unudub, demək, biz bütün ilboyu burada yaşayacağıq, – deyə sevinirdilər. Qar otları öz qalın, ağ örpəyinə bürümüş, Şaxta isə bütün ağacları gümüşü rəngə boyamışdı. Onlar bununla kifayətlənməyib Şimal küləyini də çağırdılar, o da gəldi. Şimal küləyi xəzə bürünüb bütün günü bağda və sobanın içində vıyıldadı.
– Bura çox gözəl yerdir, – dedi. – Biz hələ Dolunu da bura çağırmalıyıq.
Dolu da gəldi. O hər gün üç saat kirəmitləri sındıranadək qəsrin damını döyəcləyir, sonra isə yorulanadək bağın ətrafında sürətlə hərlənirdi. Dolu tamam buz idi. Nəfəsi də buz kimi idi.
Nəhəng pəncərədən başdan-başa ağ örpəyə bürünmüş qarlı bağına baxır və öz-özünə deyirdi:
– Anlaya bilmirəm bahar niyə belə gecikir? Ümidvaram ki, hava dəyişəcək.
Lakin lovğa Nəhəngin bağına nə bahar gəldi, nə də yay. Bağlara qızıl meyvələr verən payız da ondan uzaq gəzdi:
– O, çox lovğadır, – dedi və Nəhəngin bağına gəlmədi.
Bağda həmişəlik qış oldu. Orada Şimal küləyi, Dolu, Şaxta və Qar məskən saldı, ağacların arasında dolaşıb gəzdi.
Bir səhər Nəhəng yuxudan ayılıb yerində uzanmışdı. Bu vaxt o, gözəl musiqi eşitdi. Musiqi çox şirin olduğuna görə Nəhəngə elə gəldi ki, çalan kralın musiqiçiləridir. Əslində isə oxuyan kiçik bir quşdu. Nəhəng çoxdan idi ki, bağında quşların nəğməsini eşitmirdi, elə buna görə də kiçik quşcuğazın nəğməsi onun qulaqlarında dünyanın ən gözəl musiqisi kimi səslənirdi. Sonra Dolu Nəhəngin başı üstündə rəqsini dayandırdı. Şimal küləyinin də vıyıltısı kəsildi. Pəncərədən gələn ətir onu bihuş etdi.
– Nəhayət, bahar gəlib çıxdı, – deyə Nəhəng çarpayıdan sıçradı və bayıra boylandı. O, qəribə bir səhnənin şahidi oldu. Uşaqlar hasardakı kiçik deşikdən bağa girmiş, ağacların budaqlarında oturmuşdular. Nəhəng bağa göz gəzdirdi və hər ağacda balaca bir uşaq gördü. Ağaclar da uşaqların gəlişinə sevinirdi. Onların hamısı çiçəkləmişdi. Ağacların budaqları uşaqların başı üstündə ehmalca yellənirdi. Quşlar ətrafda uçuşur, sevinclə civildəşir, güllər yaşıl otların arasından boylanır və gülüşürdü. Bu, çox gözəl idi, lakin bağın bir küncündə hələ də Qış hökmranlıq edirdi. Bura bağın ən ucqar bucağı idi. Orada kiçik bir oğlan dayanmışdı. O qədər balaca idi ki, ağacın budağına qalxa bilmirdi. Oğlan ağacın ətrafında hərlənir, acı-acı ağlayırdı. Yazıq ağac hələ də qar və buzla örtülü idi. Şimal küləyi də onun üzərində vıyıldayırdı. Ağac:
– Yuxarı qalx, balaca oğlan, –