Şeytan. Лев Толстой
özlərinə arvad seçərkən nəyə əsaslandıqlarını bilmək mümkün deyil. Səbəb çox idi, özü də həm müsbət, həm də mənfi səbəblər. Səbəb bu idi ki, Liza Marya Pavlovnanın gözaltı elədiyi qızlar qədər varlı deyildi, sonra, bu qız öz anasına qarşı çox səmimi idi, ürəyi yanırdı ona, bir səbəb də onun lap gözəl olmayıb hamının diqqətini cəlb etməsi idi. Başlıcası isə bu idi ki, Yevgeni onunla evlənməyə hazır olduğu bir vaxtda tanış olmuşdu. Yevgeni Lizaya ona görə vurulmuşdu ki, evlənmək niyyətində olduğunu bilirdi.
Liza Annenskaya əvvəlcə Yevgeninin ancaq xoşuna gəlirdi, amma qərara alanda ki, bu qız onun arvadı olacaq, məhəbbəti xeyli artdı, ona əməlli-başlı vurulduğunu hiss elədi.
Liza hündürboylu, zərif qız idi. Onun hər şeyi uzun idi: üzü də, burnu da, barmaqları da, pəncələri də, amma burnu qabağa uzanmırdı, üzüaşağı sallanırdı. Üzünün rəngi çox zərif idi, ağdı, azacıq sarıya çalırdı, yanaqlarında azca allıq vardı, xurmayı saçları yumşaq və qıvrım idi, gözləri isə çox qəşəngdi, hər şeyə inanan, həlim baxışları vardı. Onun gözləri Yevgenini xüsusilə məftun eləmişdi. Və həmişə Liza haqda fikirləşəndə, o saat bu həlim, aydın gözlər təsəvvüründə canlanırdı.
Liza xarici görkəmcə beləydi; onun daxili, mənəvi aləmi barədə isə Yevgeni heç nə bilmirdi, təkcə gözlərini görmüşdü. Və bu gözlər elə bil ona nə lazımdısa, hamısını deyirdi. Bu gözlərdən oxunan məna bu idi.
Hələ on beş yaşından, institutda oxuyandan Liza rast gəldiyi bütün yaraşıqlı kişilərə vurulurdu və yalnız vurulduğu vaxtlar xoşbəxt olurdu. İnstitutdan çıxandan sonra da qarşılaşdığı bütün cavan kişilərə vurulurdu və şübhəsiz, Yevgenini görən kimi ona da vuruldu. Onun gözlərindəki Yevgenini əsir eləyən ifadə də bu vurğunluğun nəticəsi idi.
Bu qış Liza eyni vaxtda iki adama vurulmuşdu və özü də nəinki onlar otağa daxil olanda, hətta adları çəkiləndə qızarır, həyəcanlanırdı. Sonra anası işarə vurdu ki, deyəsən İrtenevin niyyəti ciddidir və Lizanın İrtenevə məhəbbəti o qədər artdı ki, bundan qabaq vurulduğu iki nəfərə qarşı az qala tamamilə biganə, oldu və Yevgeni onların evinə bala, məclisə gələndə, başqalarından çox onunla rəqs eləyəndə və çox güman Lizanın onu sevib-sevmədiyini öyrənməyə çalışanda, Lizanın vurğunluğu xəstəlik kimi bir hala çevrildi, onu tez-tez yuxuda görməyə başladı, ayıqlıqda da, qaranlıq otaqda da Yevgeninin siması gözlərinin qabağına gəlirdi, – əvvəllər vurulduğu başqa kişilər isə daha mövcud deyildi onun üçün. İrtenev evlənməyi təklif edəndən və onlara xeyir-dua veriləndən sonra öpüşüb adaxlı oldular və bundan belə Lizanın Yevgenidən başqa heç bir fikri yox idi, onunla bir yerdə olmaqdan, onu sevməkdən və onun tərəfindən sevilməkdən savayı heç bir arzusu yox idi. Liza həm onunla fəxr eləyir, onun qarşısında, özünün və məhəbbətinin qarşısında riqqətə gəlib, mütəəssir olur, məhəbbətdən əriyirdi az qala. Yevgeni də onu daha yaxından tanıdıqca daha çox sevirdi. O, Lizadan heç cür belə məhəbbət gözləmirdi və bu məhəbbət onun hisslərini daha da gücləndirirdi.
VI
Yazqabağı Semyonovska gəldi ki, təsərrüfata baş çəksin, başlıcası isə qarşıdakı toyla əlaqədar evdə aparılan hazırlıq işlərinə göz yetirsin.
Marya Pavlovna oğlunun qız seçməsindən narazı idi, özü də təkcə ona görə narazı deyildi ki, Yevgeni daha münasib, daha layiqli qız tapa bilərdi, həm də oğlunun qayınanasından xoşu gəlmədiyi üçün narazı idi bu izdivacdan. Varvara Alekseyevnanın xeyirxah və ya kinli olduğunu bilmirdi, bu haqda fikirləşmirdi də, lakin onun nəcib qadın, il faut, öz dililə desək, ledi olmadığını Marya Pavlovna ilk tanışlıqdan görmüş və bu kədərləndirmişdi onu. Ona görə kədərlənmişdi ki, adət elədiyindən bu nəcabəti yüksək qiymətləndirirdi. Bilirdi ki, Yevgeni belə şeylərə çox həssasdır və bu sarıdan oğlunun çox dilxorçuluq çəkəcəyini duyur, hiss eləyirdi. Qız isə xoşuna gəlirdi. Özü də hər şeydən çox ona görə ki, Yevgeni sevirdi onu. Buna görə o da sevməliydi Lizanı. Və Marya Pavlovna buna hazır idi, özü də tamamilə səmimi surətdə.
Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «ЛитРес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.