Amerika. İtkin düşmüş . Франц Кафка
vaxtımızdır. Gedəyin!
O, Karlın əlindən yapışdı, müqəddəs Məryəmin çarpayının baş tərəfində divardan asılmış ikonasını çıxardıb döş cibinə qoydu, sandığını götürdü və Karlla birlikdə tələsik kayutdan çıxdı.
– Bu dəqiqə dəftərxanaya gedib, cənablara ağzımdan çıxanı deyəcəm. Orada daha sərnişin yoxdur, ona görə də nəzakət gözləmək vacib deyil. – Ocaqçı bunu müxtəlif tərzdə təkrar edirdi. Getdiyi yerdə dəhlizdən keçən siçovulu təpiklə vurmağa çalışdı, lakin bunun nəticəsində siçovul yuvasının yanında yerə düşdü və bir başa oraya sivişdi. Ocaqçı ümumiyyətlə astagəl idi, çünki ayaqları uzun olsa da, çox yoğun idi.
Onlar sanki qəsdən çirkaba bulaşdırılmış önlük taxmış bir neçə qızın böyük çənlərdə qab-qacaq yuduqları gəmi mətbəxindən keçirdilər. Ocaqçı Lina adlı qızı yanına çağırdı, belini qucaqladı və öz yanınca apardı. Qız nazla onun çiyninə söykəndi.
– İndi pulumuzu ödəyəcəklər, bizimlə gedərsən? – kişi soruşdu.
– Özümü niyə zəhmətə salmalıyam, yaxşısı budur pulu elə bura gətir, – qız cavabında dedi və kişinin qoltuğunun altından sivişib qaçdı. – Belə gözəl oğlan uşağını haradan ilişdirmisən? – qışqırmağa macal tapdı, amma cavabını gözləmədi. Öz işlərini dayandırmış qızlar gülüşdülər.
Ocaqçı qapını hörmətlə döydü və «buyurun» sözü eşidiləndə, əlinin hərəkətiylə Karla içəri gir, qorxma işarəsi verdi. O, içəri girdi, amma qapının yanında dayandı. Dəftərxananın üç illüminatorunun arxasından dəniz dalğalarını gördü və bu zaman ürəyinə şadlıq doldu, sanki beş uzun gün ərzində okeanın ənginliklərinə gözünü dikən o deyildi. Nəhəng gəmilər öz ölçülərinə uyğun ləngər vuraraq, kəsişən istiqamətlərdə hərəkət edirdilər. Gözlərini qıyanda adama elə gəlirdi ki, gəmilər həddən artıq ağır yükdən ləngərləyirlər. Onların dor ağaclarından uzun və nazik, külək əsəndə düzələn, lakin indi müvəqqəti olaraq mənasız titrəyən bayraqlar asılmışdı. Hərdən top atəşləri eşidilirdi, güman ki, hərbi gəmilər salam verirdilər. Çox da uzaqdan keçməyən belə bir gəminin toplarının lülələri polad rəngli işıq saçaraq, fırtınalı okeandakı uğurlu səyahətdən sonra sanki özlərini günə verirdilər. Nəhəng gəmilərin arasından keçərək limana daxil olan çoxsaylı qayıq və kiçik gəmiləri də qapıdan müşahidə etmək olurdu. Bütün bunların arxasından isə Nyu-York min pəncərəli nəhəng göydələnləri ilə Karla baxırdı. Hə, bu otağa girməyə dəyərdi.
Dəyirmi stolun arxasında üç nəfər oturmuşdu: gəmi zabiti göy dəniz formasında, qalan ikisi – liman idarəsinin məmurları qara amerikan mundirində idilər. Zabit, əlində qələm, masanın üzərində qalaqlanmış sənədləri sürətlə nəzərdən keçirir, sonra onları məmurlara ötürürdü. Məmurlar sənədləri oxuyur, gah onlardan çıxarışlar edir, gah portfellərinə qoyur, gah da onlardan biri – dayanmadan dişini dişinə sürtəni – öz həmkarına, protokola salması üçün, nəsə diqtə edirdi.
Pəncərənin yanında, yazı masasının arxasında, arxası qapıya, qarşısındakı möhkəm rəfə düzülmüş nəhəng cildlərlə məşğul olan ortaboylu adam oturmuşdu. Onun yanında açıq və boş – ən azı ilk baxışdan belə görünən – seyf durmuşdu.
İkinci illüminatorun qarşısı boş idi və limanı nəzərdən keçirməyə əla imkan verirdi. Əvəzində üçüncünün yanında pıçıltı ilə söhbət edən iki kişi dayanmışdı. Onlardan birisi – divara söykənmişi də dənizçi formasında idi və qılıncının qəbzəsini oynadırdı. İkincisi illüminatora baxırdı və hərdənbir tərpənəndə, müsahibinin sinəsindəki ordenlər görünürdü. O, mülki paltarda idi və əllərini belinə qoyduğundan onun nazik bambuk əl ağacı da qılınc kimi dik durmuşdu.
Karlın hər şeyi diqqətlə nəzərdən keçirməyə vaxtı çatmadı, çünki qısa bir müddətdən sonra stüard1 onlara yaxınlaşdı və ocaqçıya sanki bura onun yeri deyilmiş kimi baxaraq ona nə lazım olduğunu soruşdu. Ocaqçı da onun kimi sakitcə bildirdi ki, baş kassirlə danışmaq istəyir. Stüard öz növbəsində bu istəyi əli ilə rədd etsə də, barmaqlarının ucunda dəyirmi masanın ətrafına uzaqdan fırlanaraq, dərin təzimlə nəhəng cildlərlə məşğul olan adama yanaşdı. Stüardın sözlərindən onun donub qaldığı açıq-aydın göründü, lakin o, nəhayət onunla söhbət etmək istəyən adama tərəf döndü və ocaqçıya, etibarlı olsun deyə stüarda da, etiraz edirmiş kimi əllərini yellədi. Bundan sonra stüard ocaqçıya yaxınlaşdı və az qala məhrəmanə dedi:
– Ləngimədən otağı tərk edin
Bu sözləri eşidən ocaqçı baxışlarını Karla yönəltdi, sanki oğlan onun öz dərdindən şikayət etdiyi ürəyi idi. Uzun fikirləşmədən Karl yerindən tərpəndi, kayutanı sürətlə keçdi – hətta zabitə bir qədər toxundu da. Stüard əyilib, əllərini zəhlətökən həşəratı qovurmuş kimi aralayaraq kiçik addımlarla onun yanıyla qaçsa da Karl baş kassirin masasına birinci çatdı və stüardın onu güclə dartıb otaqdan çıxartmaq istəyini önləmək məqsədiylə masanın küncündən yapışdı.
Təbii ki, o dəqiqə ətrafdakılar hərəkətə gəldilər. Masanın yanındakı dəniz zabiti yana sıçradı; liman idarəsinin nümayəndələri hadisəni sakit, lakin diqqətlə izləyirdilər; illüminatorun yanında söhbət edən iki nəfər yan-yana dayandı; müdiriyyətin maraq göstərməyə başladığı yerdə araya girməli olmadığını hesab edən stüard geri çəkildi. Qapının yanında dayanmış ocaqçı gərgin vəziyyətdə onun köməyinə ehtiyac yaranacaq dəqiqəni gözləyirdi.
Karl öz hərəkəti ilə gizli cibini hamının qarşısında aşkara çıxartmaqdan qorxmayaraq, əlini oraya saldı, və özünü təqdim edirmiş kimi, xarici pasportunu çıxarıb açıq şəkildə masanın üzərinə qoydu. Pasport baş kassirə tamamilə lazımsız göründüyü üçün çırtma ilə onu kənara itələdi, Karl da bununla məsələnin formal tərəfinin bitdiyini hesab edib onu yenidən cibinə gizlətdi.
– İcazə verin deyim ki, – oğlan sözünə başladı, – fikrimcə cənab ocaqçıya qarşı ədalətsizlik edilmişdir. Burada ona tor quran Şubal adlı birisi var. Cənab ocaqçı sizə adlarını sadalaya biləcəyi çoxlu gəmilərdə xidmət etmişdir, o çalışqandır, işini səylə yerinə yetirir və doğrudan da aydın deyil ki, niyə yelkənli gəmi ilə müqayisədə xidmətin o qədər də çətin olmadığı məhz bu gəmidə o yerinə düşməmiş hesab edilir. Deməli yalnız böhtan ona xidmətdə irəliləməyə mane olur və onu başqa hallarda mütləq qazanacağı təqdirdən məhrum edir. Mən ancaq işin məğzin söylədim, konkret şikayətlərini o özü deyəcək.
Karl öz nitqini bütün cəmiyyətə yönəltmişdi, əslində hamı da ona qulaq asırdı; onların arasında ədalətli bir insan tapıla bilərdi, özü də bu, mütləq baş kassir olmalı deyildi. Həm də Karl biclik işlədib, ocaqçı ilə təzəcə tanış olduğunu gizlətmişdi. Oğlan indi durduğu yerdən əl çubuğu gəzdirən adamın pörtmüş sifətini görməsəydi, daha bəlağətli danışa bilərdi.
– Bütün bunlar, birinci sözdən sonuncusuna qədər tamamilə doğrudur, – ocaqçı, kimsə ona sual verməyə və ya heç olmasa ona tərəf baxmağa
Təyyarələrdə sərnişinlərə xidmət göstərən və onların təhlükəsizliyinə nəzarət edən şəxs (kişi cinsi)