Təmsillər. Коллектив авторов
sahibi, xeyli nişanlı.
Gələnlər hamısı münasib ərdi,
Kim olsa, birini sevib gedərdi.
Başqaydı bu qızda lakin düşüncə
Həm müşkilpəsənddi, həm zövqü incə,
Könlünə yatmırdı əsla gələnlər.
Deyirdi bunlardan mənə olmaz ər.
Bunun şöhrəti yox, onun nişanı,
Bu adlı-sanlıdır, yox cibişdanı.
Bu yekə burundur, o qaşı seyrək,
Bu belə, o elə – çətindir seçmək.
Qəlbinə yatmadı heç kəs müxtəsər,
Çoxları eşqindən çəkdi dərdi-sər.
Bu işin üstündən ötdü bir zaman
Elçilər dağıldı qızın başından.
İki il keçincə təzəsi gəldi,
Bu aşiqlərin də işi əngəldi.
Xor baxdı qız yenə bu gələnlərə.
Dedi: – Mən bunlara getmərəm ərə.
Hər axmaq nəçidir mənə tay olsun?
Günəşəm, sevgilim gərək Ay olsun!
Ərçün tələsmirəm nə olubdur, nə?
Qızlıq həyatı ki, xoş keçir mənə.
Rahətəm gecəni, həm də gündüzü,
Belə ərə getmək boş şeydir, düzü.
Rəddi-cavab verib, bu aşiqləri
Qız öz qapısından qaytardı geri,
Elçilər kəsdilər qapıdan ayaq.
İndi təkbir elçi gəlirdi, ancaq.
Keçdi bir il daha, yox bir səs, nəfəs
Qızçün elçiliyə gəlmədi heç kəs,
Qız gəldi yetişmiş bır xanım oldu.
Əvvəlki zəriflik, incəlik soldu.
Bir-bir yoldaşları saydı gördü qız
Hamı ərə gedib, o qalıb yalqız…
Qızın ürəyini sıxdı qəm-kədər,
Bir dəfə güzgüyə salınca nəzər
Gördü kı, hüsnünü soldurub zaman.
O, gözəlliyini itirir hər an.
Artıq saralmışdır gül dodaqları,
Solmuş baxışları, al yanaqları.
Əvvəlkilər kimi o deyildir şən
İpək saçlarına onun düşüb dən.
Keçmişki məlahət qalmayıb əsla,
Ona hər tərəfdən gəlir min bəla.
Verirdi məclisə yaraşıq-işıq
Hər görən hüsnünə olurdu aşiq.
İndi heç kəs ona salmayır nəzər,
Artıq lovğalıqdan eyləyir həzər.
Ruhunu, qəlbini başqa hiss sarır.
Qüruru buraxır, o ər axtarır,
(Qızlar kişilərə baxsa hər necə
Qəlbləri yenə də bizdədir, məncə.)
Qız deyir fürsəti verməyim əldən,
Tamamən solmamış ərə gedim mən.
Bir axsaq rast gəlir lovğa dilbərə
Razılıqla gedir qız ona ərə.
PARNAS2
Tanrılar qovulurkən Yunanıstan elindən,
Onların yerləri də alınmışdı əlindən.
Əhali arasında bölüşdürüldü yerlər,
Parnasa da o zaman sahib oldu bir nəfər,
Gətirdi eşşəkləri o, Parnasda otardı,
Eşşəklərin nədənsə işdən xəbəri vardı.
Bilirdilər burada yaşamış musiqarlar,
Keçmişdə bu məkanda ömr etmiş nəğməkarlar.
Odu ki, düşünərək dedilər nahaq yerə,
Bizi gətirməyiblər bu gözəl çəmənlərə.
Görünür nəğməkarlar bezikdirib elləri
Eşşəklərin sövtünə3 uyubdur könülləri.
Odur istəyir ellər dinləsin bizi bir az…
Biri dedi: – A dostlar, oxuyaq gözəl avaz!
Gözəl bir xor düzəldək, verək burda səs-səsə
Bizim dadlı nəğməmiz nəşə versin hər kəsə…
Qoy yayılsın aləmə eşşəklərin şöhrəti,
Artsın ellər içində gündən-günə hörməti.
Qoyaq yaxşı bir qayda, heç bir kəsə baxmayaq,
Kimdə eşşək sövtü yox, Parnasa buraxmayaq.
Bu sözü bəyəndilər bütün uzunqulaqlar,
Birgə verib səs-səsə oxudular ulaqlar.
Bir gurultu qopdu ki, kim dinləsəydi, əgər
Sanardı cırıldayır yağlanmamış min təkər.
Eşşəklərin sahibi görüncə bu ədanı,
Bu eşşək nəğməsini, zəhlətökən sədanı
Gurultudan yazığın tutuldu qulaqları,
Səbir kasası doldu, tez qovdu ulaqları.
Coşub acıqlanmasın nadanlar bu məsəldən,
Ellər doğru söyləyib bu sözləri əzəldən:
Başıboşu yüksəkdə oturtsalar da, bişək
Dünyaya eşşək gəlib, gedəcək onlar eşşək.
MEYMUNLAR
Hər bir işi əql ilə qəbul etdiyin zaman,
Faydalıdır, şübhəsiz, xeyir görərsən ondan.
Onu əqlə vurmadan qəbul etmək ziyandır,
Allah özü saxlasın, böylə işlər yamandır.
Sənə misal söyləyim ən uzaq bir ölkədən
Meymunları görənlər keçirmiş təcrübədən.
Nə görsələr götürüb onu təqlid edərlər,
Bunu bilən ovçular bu yol ilə gedərlər.
Bir gün bir sürü meymun çıxmış böyük ağaca,
Gizli-gizli yayılmış budaqların boyunca.
Oyunbaz bir ovçuya baxırdı heyran-heyran,
Torda, otlar üstündə yuvarlanır durmadan.
Gülüşərək meymunlar ağacda qaynaşırdı,
Bir-birilə baş-başa verib pıçıldaşırdı:
– Eşq olsun bu igidə, göstərdiyi oyunu,
Doğrudan da gözəldir, baxsanız a, yox sonu.
Yuvarlanır,
Parnas – Yunan əfsanələrinə görə şeir ilahəsi Apollonun yaşadığı dağ. Bu təmsildə Krılov “Rus Parnası” dedikdə, öz dövründəki Rusiya Akademiyasını nəzərdə tutmuşdur. O zaman Akademiya, elmi inkişaf etdirmək əvəzinə, yeniliklərin əleyhinə çıxırdı.
Sövt – səs.