Susan qadın. Elxan Elatlı
yüksək səviyyədə mədəni rəftar etsinlər. Hərdən bir aylığa vətənə gəlib burada ata-anası ilə xoş zaman keçirsinlər. Bir az rayondakı kəndlərində, bir az da Bakıdakı evlərində…
Hansısa bir oğlanla sevib-sevilmək, ailə qurmaq, əslində, planının sonrakı bölmələrinə aid idi. Hazırda bu barədə düşünmürdü. Oğlanlarla işi yox idi. Atasının, “Səni oraya dərs oxumaq üçün göndərirəm, başqa axmaq işlər üçün yox!” – sözlərini unutmamışdı. Valideynlərinin nəsihət və tələbləri bir yana dursun, Əsmərin öz içində əks cinsə qarşı laqeydlik vardı. Hansısa oğlan ona mənalı baxışlarla göz yetirəndə Qönçədən, Lamiyədən, Əfsanədən, Fərihədən fərqli olaraq heç də həzz almır, əksinə, özünü cinsi təcavüzə uğramış kimi hiss edib hiddətlənirdi.
Qönçə ilə birlikdə universitetə marşrut avtobusla gedib-gəlirdilər. Burada tez-tez rastlaşdığı bir oğlan ona xüsusi göz qoymağa başlamışdı. Bu avtobus hələ də kart sisteminə keçməmişdi, sərnişinlər sürücüyə nağd ödəniş edirdilər. Təbii ki, Əsmərlə Qönçənin hər biri öz gediş haqlarını ayrılıqda ödəyirdilər. Bir dəfə Əsmər pulunu vermək üçün sürücüyə yaxınlaşanda bütün yol boyu gözlərini ondan çəkməyən oğlan tələsik qabağa keçib onun da pulunu ödəyibdi və: “Mən verdim, düşün” – dedi. Əsmər onun bu hərəkətindən necə əsəbləşdisə, sürücünün qarşısından həmin pulu götürüb oğlanın arxasınca səkiyə tulladı və sonra özü gediş haqqını ödəyərək yerə endi. Onun bu sərt təpkisi oğlan üçün gözlənilməz olmuşdu. Deməyə söz tapmayıb pərt halda uzaqlaşdı. Onda Qönçə Əsməri o ki var, danladı: “Sən necə qızsan, anlaya bilmirəm, – dedi, – sənin üçün otuz qəpik ödəyəndə dünya dağılardı?” Əsmər rəfiqəsi ilə razılaşmayıb onu başa salmağa çalışdı ki, dünya dağılmazdı, amma bu jesti qəbul etsə, oğlan bundan sonra ondan əl çəkməyəcəkdi.
Fakültədə ondan iki kurs yuxarı oxuyan Ömərə isə münasibəti bir az fərqli oldu. Onda Əsmər ikinci, oğlan isə dördüncü kursda oxuyurdular. Ömər gözəgəlimli, dilli-dilavər, kompleksdən uzaq biri idi. Əvvəl tənəffüslərdə onu axtarıb taparaq ətrafında hərlənir, imkan tapdıqca hər bir qıza həzz verə biləcək komplimentlər deyirdi. Sonra telefon nömrəsini öyrənib oradan yazmağa başladı. Əsmər bu çoxbilmiş oğlanın yazılarına hərdənbir yazdığı “Salam”, “Sağ ol”, “Hə”, “Yox” sözlərindən başqa, demək olar, heç bir açıq reaksiya vermirdi. Amma Ömər nələr yazmırdı ona? Qaşını, gözünü, mütənasib bədən quruluşunu, hətta yerişini, səsini belə tərifləməkdən doymur, onu “Universitetin bir nömrəli gözəli” adlandırırdı.
Əsmər oğlanın yazdığı təriflərdən, nəinki xoşlanır, hətta bəzən məst olurdu. Çünki Ömər həyatında ilk adam idi ki, özü barədə ondan belə xoş sözlər eşidirdi. Ancaq bunun bir sonu olmalıydı və nəhayət, oldu da. Ömər onunla görüşmək, münasibətlərini dərinləşdirmək istəyirdi. Əsmər buna razılıq vermədi. Həm valideynlərinin xəbər tutacağından qorxdu, həm də düşündü ki, ürəyindəki arzularını həyata keçirmək üçün bütün fikrini dərslərinə verməli, bakalavr pilləsini bitirəndən sonra da təhsilini davam etdirməlidir. Oğlana qəti, “Yox” – cavabı yazaraq telefonunda nömrəsini əngəllədi.
Ömərin universitetdəki o qədər qızın içində nəyə görə məhz onu seçdiyini anlaya bilmirdi. Yəni Əsmər, doğrudanmı, ətrafdakı qızların hamısından daha gözəl idi? Əslində, elə deyildi axı. Əsmərin hər nə qədər bütün digər qızlar kimi özündənrazılığı olsa da, içində yaşadığı cəmiyyətin gözəllik meyarlarından xəbərsiz deyildi. Hələ bütün universitet bir yana dursun, təkcə rəfiqələri arasında Lamiyə ilə Qönçənin ondan daha gözəl olduğunu qəbul edirdi. Bəli, üzə vurmasa da, içində təəssüflə etiraf edirdi bunu.
Əslində isə mütləq bir qadın gözəlliyi anlayışı yoxdur axı. Qadının gözəlliyi baxan şəxsin kimliyindən, düşüncə tərzi və zövqündən asılı olaraq onun nəzəri ilə qiymətləndirilir. Birinə gözəl görünən başqasına adi, çirkin, hətta iyrənc də görünə bilər. Əsmər öz nəzərində adi bir qız idisə, Ömərin nəzərində heç də belə deyildi. Oğlan onu öz gözlərində əməllicə ideallaşdırmışdı, deyəsən. Onu, az qala, insanlıqdan çıxararaq mələk hesab edirdi.
Biləcəridəki evdə günü maraqlı keçir, Qönçə öz zarafatları ilə onu darıxmağa qoymurdu. Nələr eləmirdi bu zalımın qızı? Telefonunda açdığı saxta Feysbuk və İnstaqram profilindən sosial şəbəkədə boş-boşuna vaxt keçirən “yanıq” oğlanlara sevgi dolu mesajlar yazaraq onlarla məzələnir, bu azmış kimi onları hansısa parka görüşə dəvət edib görüş saatında özü evdə oturaraq gülməkdən uğunub gedirdi. Əsmər ev yoldaşının belə işlərini bəyənməsə də, onu yalnız yüngülcə məzəmmət etməklə kifayətlənirdi.
Hər bazar günü anaları onlar üçün rayondan ərzaq və hazır xörək göndərirdi. Əsmərinki avtobus, Qönçəninki isə qatarla. Həftənin bu günü onlar üçün ən “ağır” gün sayılırdı. Çünki göndərilən ərzağı almaq üçün yuxularına haram qataraq Əsmər avtovağzala, Qönçə isə qatar vağzalına getməli olurdu. Bu işə ən çox deyinən də Qönçə idi. Anasına yalvarırdı ki, heç nə göndərməsin. Çünki hər dəfə qatar vağzalından üç-dörd ağır çantanı alıb evə gətirmək ona əziyyətlə başa gəlirdi.
Anaların göndərdikləri bitəndə özləri nəsə hazırlamağa məcbur olurdular. Ya kartof qızardır, ya qayğanaq edir, ya da sup bişirirdilər. Ən çox yedikləri isə makaron idi. Çünki o başqalarından daha asan başa gəlirdi. Makaronu suya töküb qaynadır, boşqablara çəkərək üzərinə ketçup sıxıb yeyirdilər.
Artıq üçüncü kursdan qrup qızlarının, demək olar, hamısı özlərinə oğlan tapmışdılar. Yəni ən azından telefonda yazışdıqları biri vardı. Əsmər isə bu barədə düşünmək belə istəmir, bütün diqqətini dərslərinə verirdi. Ömər də artıq yox idi. Universiteti bitirəndən bir il sonra kiminləsə evlənmişdi.
Lamiyə məzun olmağı gözləməyib elə üçüncü kursun əvvəlindən Urfan adında oğlana ərə getdi. Toylarında qızlarla birlikdə Əsmər də vardı və oğlanı heç bəyənmədi. Yaraşıqsız idi. Donqar burnu, az qala, qaşlarından qabağa çıxan yumru gözləri ilə Lamiyə kimi gözəl qıza əsla yaraşmırdı. Toydan çıxıb evə qayıdandan sonra söhbət əsnasında məlum oldu ki, Qönçə də onu bəyənməyib. Təəssüflə başını bulayaraq:
– Heyif Lamiyədən, – dedi.
– Əslində, bizim bəyənməyimiz vacib deyil, – Əsmər bu söhbəti bitirmək istədi, – təki Lamiyənin xoşuna gəlsin. Bir də ki oğlanda yaraşıq şərt deyil, əsas odur xasiyyəti yaxşı olsun. Yəni sənə sadiq olsun, ailəcanlı olsun, mədəni, istiqanlı və səmimi olsun, başqasında gözü olmasın. Əsas bunlardır.
Belə deməsinə baxmayaraq Əsmər özü də qızların çoxu kimi surətpərəst idi. Bəxtinə çıxacaq oğlanın hamıdan, ən azından rəfiqələrinin ərlərindən yaraşıqlı olmasını istəyirdi. Üçüncü kursda anası rayondan bir oğlanın fotosunu göndərib demişdi ki, oğlan adamları onunla maraqlanır. Elçi gəlmək istəyirlər, əgər Əsmər də razıdırsa, nişan taxsınlar. Oğlan belə baxanda sifətdən pis deyildi, amma qabağa doğru əyilmiş qulaqları