Рыцар Янка і каралеўна Мілана. Каралеўству патрэбны героi. Алег Грушэцкі
сабой.
Птах увайшоў унутр, запаліў лямпу-каганец, і прастора напоўнілася змрочным святлом, у якім памяшканне падавалася яшчэ больш таямнічым. Пугач дадаў святла, і погляды гасцей прыцягнула вялікая кніга, разгорнутая на стале. Дзеці зацікаўлена накіраваліся паглядзець, што за яна.
– Гэта, гэта… – хацеў быццам папярэдзіць гаспадар, але тыя ўжо падышлі да яе.
Угледзеўшыся, дзеці былі ашаломленыя і не давалі веры сваім вачам.
– Ат, – махнуў Пугач крылом, – позна, усё адно ўбачылі. Не хацеў вам паказваць пакуль, забыўся закрыць… – нешта мармытаў ён, але Янка з Міланай ужо не чулі яго, бо цалкам утаропіліся ў кнігу.
Яны гарталі старонкі і з кожнай дзівіліся толькі болей. Там апавядалася гісторыя юных каралеўны і рыцара, якія біліся са злым чараўніком, змагаліся з ваўкалакамі, удзельнічалі ў бітве пад мурамі замка. І былі там і магутны Цмок, і дужы волат, і гарэзлівыя гарцукі.
– Гэта што? – здзіўлена спыталася Мілана, не даючы веры сваім вачам. – Кніга пра нас?
– Так, – адказаў Пугач, развёўшы крыламі.
Там была гісторыя з таго часу, як юнакі з’явіліся ў каралеўстве. Не было толькі аповеду пра тое, якім чынам яны тут апынуліся ды пра дзівоснае дрэва. А так усё – і іх вандроўка за яйкам Цмока праз Паганае Балота і Чорны Лес, і вызваленне мужных рыцараў з вязніцы, і ўсе бітвы. А якім жа прыгожым здавалася афармленне: каляровыя малюнкі аздаблялі старонкі, бы ўзятыя былі з лепшых сярэднявечных рыцарскіх раманаў. Ад гэтага літаральна дух захоплівала.
– Так неспадзявана… – разгублена прамовіў збянтэжаны Ян. – Папраўдзе, я вельмі крануты.
– Мы рабілі тое, што падказвала нам сэрца, – падтрымала сястра. – І нават не разлічвалі на такую пашану.
– Але ж менавіта так і паводзяцца сапраўдныя героі – моўчкі робяць учынкі, вартыя павагі, пры тым нічога не чакаючы наўзамен. Робяць па сумленні і па клічы сэрца.
– Але ж пісаць пра тое цэлую кнігу… – не пераставаў дзівіцца хлопец.
– Вы дапамаглі нам выратаваць каралеўства і ўспомніць, хто мы ёсць! Вы абудзілі наш гонар і даравалі шанец на новае жыццё! Безумоўна, вы вартыя таго, каб на вякі быць упісанымі ў нашу гісторыю. Гісторыю, якую павінен ведаць кожны, каму дарагая яго зямля, дзе ён узрос, гісторыя яго радзімы. Бо без любові да гісторыі свайго краю няма ў цябе і радзімы. І той, хто не ведае і не шануе сваёй гісторыі, павінен асцерагацца за сваю будучыню, бо жыць і служыць тады яму, як валачашчаму сабаку, пад панаваннем і прыгнётам іншых. Бо хто ты ёсць без гісторыі? Ніхто! Сухая і нікому не патрэбная травінка пасярод голага поля.
– Сапраўды, спадар Пугач, гэта мудрыя словы! Як ёсць мудрыя! – натхнёныя такой прамовай, пагадзіліся Янка з Міланай.
І яны хоць зараз былі гатовыя рынуцца на новыя подзвігі, прайсці праз усе цяжкасці і перашкоды, што выпалі на іх лёс у мінулы раз, і зведаць новыя, ні на што не зважаючы.
– І вось што я вам скажу, мае даражэнькія, – звярнуўся да іх птах, падышоўшы бліжэй і паклаўшы свае крылы ім на плечы. – Я нават ні на хвіліну не сумняваюся, што і зараз вы спраўдзіце