Танланган асарлар: Қиссалар. Чингиз Айтматов
чин қалбимдан табриклайман…
– Раҳмат!
Жонтой разилона тиржайиб:
– Жуда учар экансан! Қалинсиз қўлга туширгандирсан-а? – деди.
– Аҳмоқ! – деб сўкдим уни машинани ҳайдаётиб. Аблаҳни қаранг-а! Шунақа одамлар ҳам бўлади-да дунёда. Яна ҳам боплаб сўкмоқчи бўлдим. Кабинадан бош чиқариб қарадим: олдинда йўл сўл томонга кескин бурилади-да, тепаликка кўтарилади. Шундай қарасам, Жонтой машина ёнида туриб, чаккасини қашлаб, Хадичага алланималар деб қичқириб, мушт ўқталиб дўқ урарди. Хадича бўлса йўлдан четга, дала томонга югуриб кетяпти. Чопиб-чопиб бориб, гуп этиб йиқилди-да, бошини қўллари билан бекитди. Ораларида нима гап бўлганини билмасам ҳам кўнглим ғаш бўлди, гўё бунга мен ҳам айбдордек, унга раҳмим келди, ичим ачиди. Асалга ҳеч нарса демадим. Унинг кайфиятини бузгим келмади.
Бир ҳафтадан кейин Алибек хотини билан яшаган довондаги уйга жойлашиб олдик.
Уйчамиз унча катта эмас эди: икки хона ва бир даҳлиз. Бундай уйлардан у ерда бир нечта эди. Уларда шофёрлар оилалари билан ҳамда ёнилғи пунктининг ишчилари яшарди. Уйимиз тор бўлишига қарамай, яхши жой эди, йўлнинг шундай ёқасида, Норин дарёси ҳам жуда яқин эди. Ҳарқалай, вилоят марказида. Кинога, магазинга бориб келиш жуда ўнғай, касалхона ҳам бор… Яна шу жиҳатдан ҳам қулай эдики, довондаги бу база йўлнинг қоқ ўртасида эди. Биз асосан Рибаче билан Синцзян ўртасида қатнардик. У томонга ўтганда ҳам, бу томонга ўтганда ҳам йўл-йўлакай уйга тушиб дам олиш, ҳатто тунаб қолиш ҳам мумкин эди. Мен деярли ҳар куни уйга кириб ўтардим. Мабодо йўлда тутилиб қолсам-да, барибир ярим тунда бўлса ҳам уйга етиб келардим. Асал доим мени кутиб ўтирарди, хавотирланарди, то келгунимча мижжа қоқмасди.
Биз энди уй-рўзғор учун зарур унча-мунча буюмларни сотиб ола бошладик. Хуллас, турмушимиз аста-секин яхшиланиб бормоқда эди. Асал ҳам ишлаши керак, деган қарорга келдик. Унинг ўзи қаттиқ туриб олди: овулда туғилиб ўсган эмасми, иш жон дили эди. Аммо кутилмаганда янги бахтга эришдик: Асалнинг она бўлишига оз қолган эди. Негадир, биз буни ҳадеганда пайқамабмиз. Асалнинг кўзи ёриган куни мен Хитойдан қайтиб келаётган эдим. Жуда шошилиб, ҳаяжонланиб кетяпман. Асал Нориндаги туғруқхонада ётган эди. Келсам, ўғил туғибди.
Унинг олдига кирмоқчи бўлдим, бироқ ҳар қанча тушунтирсам ҳам қўйишмади. Лекин барибир хурсанд эдим. Машинага ўтирдим-да, тоғма-тоғ ғизиллатиб ҳайдаб кетдим. Ўзимни тута олмай, машинани тобора қаттиқроқ қувардим. Бу қишда бўлган эди. Теварак-атрофда фақат қорли қоялар. Атрофимдан оқ, қора ранг ғириллаб ўтаверганидан кўзларим жимирлашиб кетарди. Дўлан довонининг тепасига елдек учиб чиқдим. Осмонўпар улкан баландлик, булутлар ер бағирлаб сузиб юргандек эди, пастдаги азамат тоғлар ҳам унинг қаршисида пак-пакана бўлиб кўринарди. Мен кабинадан сакраб тушиб, дара ёқасига чопиб бордим ва соф ҳаводан ўпкамни тўлдириб нафас олдим-да, бутун олам эшитгудек қилиб қичқирдим:
– Эй, тоғлар! Мен ўғил кўрдим!
Назаримда, тоғлар ҳам ларзага келгандек бўлди. Улар менинг сўзларимни такрорлади ва дарадан-дарага таралиб, узоқ вақтгача акс садо бериб янграб турди.
Ўғилчамизни