Ибройим Юсупов. Шарап Уснатдинов
тўхтатгандай эди. Ўшанда илк бора нозик бармоқлар кучли бармоқларга қовушди, “чақмоқ чақилиб, олов чиқиб кетди”. Чўғдай бармоқлар орқали ўтган учқунлар, руҳий ҳарорат алангадай лов этиб, юракларни ёндирди.
Қизнинг ўпкаси ҳавога тўлиб, кўкраги бир силкиниб тушгандай бўлди. Уялиб кетди. “Сезиб қолмадими” дегандай кўз остидан қаради. Шу пайтгача “катта киши”дай кўриб юрган йигити билан ораларидаги фарқ негадир билинмай қолди. Ориқ бўлгани билан Ибройимнинг бармоқлари жуда узун, кафтлари кенг, панжаси катта эди. Қизнинг нозик қўли унинг панжаси ичига ғарқ бўлиб, энди ундан чиқиши амримаҳол бўлиб қолди. Қизнинг ўзи ҳам “шер” панжасидан чиққиси келмаётгандек, қўлини юлқиб, тортиб олмади. Кейин ҳис этгани йигитнинг энтикиб олаётган нафаслари эди. “Ё тавба, одамнинг ичидан ҳам иссиқ гармсел эсар экан-ей”, – деб ўйлади қиз.
Синфдош болалар ҳазиллашиб, қўлидан тортганда, дарҳол гавдасини орқага ташлаб, ўзини ҳимоя қилган таранг бўғинлари бу йигитнинг қўлида бўшашган эди. Қиз мана бу “катта киши”дек йигитнинг панжаларигина эмас, қучоғи ҳам кенг эканини, узун қўллари елкасини чирмаб олганини сезди. Қиз ҳам йигитга ўхшаб қайси маконда, қайси замонда эканини унутди. Шу пайтга қадар уни кўрганда ҳуркиб, кийикнинг улоғидай тоғ-тошга сакраганлари, ёшлигидан давлат ишларига аралашиб, бўйи-бастин, юриш-туришин эрта тузатган йигитни ёши улуғ одамдай кўриб юрганлари ҳаммаси ҳозир бир дамда унут бўлди. Йигитнинг томоғини қириб чиққан йўғон товуши айнан ҳозир ошиқмай-шошилмай, ҳар гапни мойлаб, учқур сўз, тимсоллар билан айтиши қизга хушомаддай кўрингани билан ёқимли, ишончли эди…
Йигит ҳам қонига сингган сипойилик билан ўзини анча босиқ кўрсатганини айтмаса, мана бу воқеалар ривожи аввалдан ўйлаб қўйгани ва кутганидан олдинга кетиб, ундан кейин мана бундай “мўъжиза”ни намоён қиламан, деган режалари бузилган эди. Бу кунга етиш осон бўлмади. Ўтган ойлар, йиллар давомида бир илоҳий нур билан учрашиш учун унга олиб борадиган йўл солиб, икки атрофини ўт-ўланлардан тозалаб, учрашган пайтида нур шуъласининг ҳайиқиб, чўчиб кетмай, фақат ўзига қараб таралиши учун барча чораларни кўриб қўйган саёҳатчи ошиқдай, қанчадан-қанча тайёргарликлар кўрмади, дейсиз. Энг аввало, ювош қилиб, ёнига яқинлаштирди, эшитиладиган масофада туриб сўз йўллади, жавобини кутди, қулоқлар бир-бирининг сасига, товуш тўлқинларига мослашди. Тиллардан сочилган дурлардан юрак сирини, кўнгил поклигини, ростгўйлигини икки томон ҳам ўлчаб, синади. Асосан, ҳуркак, содда ва гумондор тарафда ишончни орттириш орқали муҳаббат туйғуларини уйғотиш керак эди. Худойимнинг берган шоирлик илҳоми, донишмандлардан саралаган ҳикматли сўзлар ва мисолларни теран англаб, маъносини етказиб айтишлари ҳар учрашувда қиз болада ҳам ҳайрон бўлиш, ҳам ҳавас туйғуларини тобора орттирар эди.
Матеке Жуманазаров оқсоқол ҳар тарафлама (“Худой берган” деган гапни замон кўтармайди) табиат ёрлақаган инсон эди. Шундай катта лавозимда (мана, ўн йил бўлиб қолди) ишласа ҳам, устидан ёмон гап тарқалмаган, ўзининг камтарлиги, халқчиллиги