Bağımsızlık Dönemi Özbek Edebiyatı. Анонимный автор
sana hasret kalsın.
Beni şair eden toprak evlerin,
Eyvanların daim var olsun!
MEN DARDIMNI KIMGA AYTAMAN
Samarqandga borsam men agar,
Ulug‘bekni ko‘rib qaytaman.
U qon yig‘lab turar har safar:
Men dardimni kimga aytaman?
Bag‘rimda bo‘y yetgan bo‘z bolam,
Mergan bolam, lochin ko‘z bolam,
Bo‘g‘zimga tig‘ urgan o‘z bolam…
Men dardimni kimga aytaman?
Sezmay qoldim. O‘shanda chog‘im,
Yulduzlarda ekan nigohim.
Bilmadim ne edi gunohim…
Men dardimni kimga aytaman?
Qancha g‘amga botmagan edim,
Qancha og‘u yutmagan edim…
O‘z bolamdan kutmagan edim…
Men dardimni kimga aytaman?
Tanim muzlab, goh tosh qotaman,
Men shoh emas, axir, otaman.
Go‘rimda ham o‘ylab yotaman,
Men dardimni kimga aytaman?
Samarqandga borsam men agar,
Ulug‘bekni ko‘rmay kelmayman.
U menga qon yig‘lar har safar,
Men dardimni kimga aytaman?
DERDİMİ KİME SÖYLEYEYİM
Semerkant’a gidersem eğer,
Uluğbey’i görüp dönerim.
O, kan ağlar durur her sefer:
Ben derdimi kime söyleyeyim?
Bağrımda büyüyen boz balam,
Nişancı balam, kartal göz balam,
Boğazıma tığ saplayan öz balam…
Ben derdimi kime söyleyeyim?
Sezemedim, o zaman, o anda
Yıldızlarda idi hayalim.
Bilemedim ne idi günahım…
Ben derdimi kime söyleyeyim?
Onca derde batmamış idim,
Onca acı yutmamış idim…
Öz oğlumdan beklememiş idim…
Ben derdimi kime söyleyeyim?
Tenim donup bazen taş gibi olurum,
Ben şah değil, evvela atayım.
Mezarda da rahat yatamam,
Ben derdimi kime söyleyeyim?
Semerkant’a gidersem eğer,
Uluğbey’i görmeden gelmem.
O bana kan ağlar her sefer,
Ben derdimi kime söyleyeyim?
FIG‘ON
Qaylardasan o‘zing, qanisan elim,
Sen kimning bir parcha jonisan elim?
Bobolaring kimdir, momolaring kim,
Sen qachon o‘zingni taniysan, elim?..
Osmon to‘la yulduz armonlaringmi,
Sening bor bisoting dostonlaringmi?
Alpomish atalmish botiring qani,
Ulug‘beging qani, Boburing qani?
Qani buyuk Ahmad Yassaviylaring,
Rumiylardan qolgan masnaviylaring?
Ular kechirgaymi gunohlaringni,
Unutmagil ulug‘ Sinolaringni…
Kulib kun chiqadur, yig‘lab kun botar,
Navoiy Hirotda beega yotar.
Yuzlarin yoritar tunda oy balqib,
Mashrab Balx dorida turibdi qalqib.
Kim edingu endi kim bo‘lding bu dam,
Seni taniyolmay ajdoding mulzam,
Sen na yig‘lagaysan, sen na kulgaysan,
Farzandlaring qabri qayda bilmaysan
Qaylardasan o‘zing, qanisan elim,
Sen qachon o‘zingni taniysan, elim?..
Cho‘g‘ ostida qolgan kuldayginasan,
Oting boru o‘zing yo‘qdayginasan!
FİGAN
Nerelerdesin, neredesin halkım?
Sen kimin canından bir parçasın halkım?
Ataların kimdir, anaların kim,
Ne zaman kendini tanıyacaksın, halkım?
Gökyüzü dolu yıldız arzuların mı?
Senin bütün mirasın destanların mı?
Alpamış adlı kahramanın hani?
Uluğbey’in hani, Babür’ün hani?
Hani büyük Ahmed Yesevilerin,
Rumîlerden kalan mesnevilerin?
Onlar affeder mi günahlarını,
Unutma sen asla ulu Sinalarını…
Gün gülerek doğar, ağlayarak batar,
Nevayi Herat’ta sahipsiz yatar.
Yüzlerini aydınlatır gece ay çıkıp,
Meşrep, Belh’in darağacında durur kalkıp .
Kim idin ki şimdi kim oldun,
Seni tanıyamaz ecdadın suskun,
Sen ne ağlayasın, sen ne gülesin,
Evlatların kabri nerde bilmezsin.
Nerelerdesin, nerdesin halkım,
Ne zaman kendini tanıyacaksın, halkım?
Ateş altında kalan kül gibisin,
Adın var ama kendin yok gibisin
AZAM ÖKTEM (1960-2002)
Azam Öktem (Hudayberdiyev) 4 Ekim 1960 yılında Özbekistan’ın Fergana vilayetine bağlı Buveyda ilçesinde dünyaya geldi. 1985 yılında Özbekistan Milli Üniversitesinin Gazetecilik Bölümünü tamamladı. Şairin ilk şiir kitabı Sonbaharda Gülen Çiçekler adıyla 1989 yılında basıldı. Azam Öktem’in, “Uğurlama” (1990), “Ziyaret” (1992), “Tereddüt” (1993), “İki Dünya Saadeti” (1998), “Kırkıncı Bahar” (2000) adı altında yayımlanan şiir kitapları yanında “Çocuk Dünyaya Bedel” (1988), “Haber” (1995) gibi düzyazılardan oluşan kitapları da yayımlandı. Şair, Rabindranath Tagor ve Nikolay Rubsov’un birçok şiirini Özbekçeye aktardı.
2002 yılında Taşkent’te vefat etti.
ARMON
Kitob o‘qisa-da,
Kino ko‘rsa-da,
“Chiroyli” so‘zlashni bilmadi enam.
Gap ochilsa —
Urush va ukasidan,
Bir,