Бургут тоғда улғаяди 1-китоб. Нуриддин Исмоилов
on>
Фаррух қишлоқдан тушга яқин қайтиб келди-ю, қўйларнинг қўрада маъраб туришганлигини кўриб ҳайрон бўлди. Ахир отаси уни қишлоққа юбораркан: "Сен келгунингча қўйларни ўзим боқиб тураман", – деганди.
Фаррух хавотирланиб шоша-пиша чайлага кирди. Бироқ отаси бу ерда ҳам кўринмади. Шунда йигитнинг хаёлига отасининг: "Товда бўри пайдо бўпти, эҳтиёт бўл", – деган гапи келди. "Агар, – дея тахмин қилди у, – бўри ҳамла қилганида, аввал қўйларни бир ёқли қиларди. Ундан кейин отамга… Йўқ, бундай бўлиши мумкин эмас. Қўйларнинг бир-иккитасини гум қилгач, одам билан иши бўлмай қолади бўрининг. Лекин қўйлар ҳечам безовтага ўхшамайди. Қаерга кетдийкин отам унда?"
Фаррух қўра олдига борди-да, атрофга олазарак боқиб:
– Ота-а-а! – дея бақирди.
Аммо ҳеч қаердан жавоб келмади. Унинг ўрнига тоғ тошларига урилган овози акс-садо берди. Бирдан Фаррухнинг кўнгли алланечук бўлиб кетди. Гўё унинг отасига бирон нима бўлгандай. Йигит арчазор томонга чопиб кетди. Нафас олишга қийналиб, ҳансираб қолгунча югурди. Ҳолдан тойгач, югуришдан тўхтаб, ўтирди. Сўнг яна бақириб овоз берди:
– Ота-а-а!
Унга бу тоғларда тез-тез ғаройиб воқеалар содир бўлиб туришини отаси айтган: баъзи кезлари жин-ажиналар аввал одамлар билан ўйнашар, кейин уларни шол қилиб кетишаркан. Буларни Фаррух эшитганида саккиз ёшли болакай эди. Мана, орадан ўн йил ўтибдики, эсидан чиқаролмайди.
Фаррух одатда ҳали қуёш ботмасидан бурун қўйларни қўрага ҳайдаб келади. Қишлоққа егулик олиб келишга борсаям тез қайтади – ёлғиз қолган отасини жин-ажиналар ўртага олишидан қўрқади.
Фаррух арчазор орасидан ўтган сўқмоқ йўлга чиқиб олгач, шаршара томонга кўтарила бошлади. Тўсатдан қонга беланган майсаларга кўзи тушиб эсхонаси чиқиб кетди. Бир муддат майсаларга термилиб қолганидан кейин, секин қон томган томонга юра бошлади. Қон борган сари кўпайиб борар, бунга сайин Фаррухни ваҳима босарди. Ичида "Эй-й, худо, ишқилиб, отам бўлмасин", дея илтижо қилар эди. Йигирма қадамлар юрганида оёғининг остидан қуённинг калласи чиқиб қолди-ю, у бирдан бўшашиб кетди. Тулкими, бўрими қуённи обдон нимталаб еган эди.
Отасининг айнан шаршара ёнида эканлигига Фаррухнинг гумони бор эди. Марди чўпон у томонга камданкам борарди. Боргандаям раис бува меҳмон олиб келса, биронта қўйни ўша ёққа етаклаб кетар ҳамда ўша ерда сўйиб, меҳмонларга тандир кабоб қилиб берар, чой-пой дамлаб хизмат қилар эди. Фаррух шаршара томонга юрар экан, ҳали чайладалигида қўйларни санамаганлигидан афсусланди. У тоғнинг исталган жойига чиқишга ҳечам қийналмасди, ўрганиб қолган эди. Аммо ҳозир негадир оёқлари қалтираб кетаверди. Бу унинг ваҳимасини янада кучайтирди. Тезроқ манзилга етиб олишга ҳаракат қилди.
Шаршарага етмасдан уч юз-тўрт юз метрлар пастда яланглик бор эди. Шаршарадан ҳосил бўлган ирмоқ оқиб ўтадиган бу жойдан тепадагилар ҳам бемалол кўринарди. Шу ерга етганда Фаррух тўхтаб тепага қаради. У томонда иккита одамнинг қораси кўринди, улардан бири – хуш қомат, оппоқ кийимда, иккинчиси ундан сал пастроғ-у, калта шим ва майкада эди. Улар бир-бирига копток отиб ўйнашарди. Кўнгли бироз таскин топган Фаррухнинг юраги ҳаприқиб кегди. У қишлоғидаги пастқамгина мактабда тузук-қуруқ ўқимади. Отаси: "Бизнинг авлод-аждодимиз чўпон ўтган. Ота боболаринг мана шу тоғларда таёқ кўтариб умргузаронлик қилишган. Шунинг учун ҳаммаси юздан кам яшамаган. Менам етмишдан ошдим. Ҳали бақувватман. Қишлоқдаги мен тенгилар мункайиб қолишган. Ўқиганинг билан барибир ҳеч ким бўлолмайсан. Бўлса раиснинг боласи бўлади, буғалтирнинг боласи бўлади, лекин сенмас". деб Фаррухни бешинчи синфдан кейин тоққа олиб кетди ва қўлига чўпон таёғини тутқазди. Фаррух ҳар гал тоғдан пастга – қишлоққа тушганида, тенгқурларининг копток ўйнашларини кўрар, ўзининг ҳам ўйнагиси келарди. Ана шу туйғу унинг кўнглида жонланиб, тепадагиларга синчиклаб қаради ва оппоқ кийимдагининг қиз бола эканлигини кўрди. Йигит янада тез юқорилай бошлади.
Фаррух мўлжаллаган жойига етишига йигирма қадамча қолганида қизнинг қўлидаги коптоги пастга думалаб кетди. Қиз унинг орқасидан қувлади. Копток атайин қилгандай шаршара сувига тушди. Сув тез оқарди. Қиз эса ундан-да тез югуришга ҳаракат қиларди. Унинг бунақа қилаётганини кўрган Фаррухнинг капалаги учиб кетди. Чунки энди қиз коптокни ушлаб олиш у ёқда турсин, ўзини тўхтатиб ҳам қололмасди. Йигитча қарама-қарши томондан югура бошлади. Қиз бир-икки марта ўзини тўхтатмоқчи бўлди, лекин уддасидан чиқолмади. Кейин "Ойи-ж-о-о-н!!!" дея бақириб юборди, Аммо унга ҳеч ким ёрдам беролмасди. Биргина Фаррухдан бўлак. Агар Фаррух ҳам уни тўхтатолмаса, олдинда баҳайбат қоя, қиз тиккасига бориб унга урилиши ҳеч гап эмасди!
Фаррух жон ҳолатда "Кут-қа-ри-нг!" дея бақирган қизнинг белидан қучоқлаб олди-ю, қиз балан бир бўлиб ерга қулади. Улар бамисоли қўшалоқ қилиб боғланган ғўладек икки-уч маротаба бир-бирининг устидан ўтиб думалаб боргачгина йигит оёғини бўртиб чиқиб турган тоғ тошига тираб қолишга улгурди.
Ранги бўздай оқариб кетган қиз Фаррухнинг кўкрагига бошини қўйганча ҳансираб нафас олар, йигит эса ундан таралаётган хушбўй атир ҳидидан маст бўлаёзганди. Орадан икки дақиқалар ўтганидан кейин қиз тўсатдан йиғлаб юборди. Умрида аёл зотининг ёнига йўламаган Фаррух ҳаяжонланиб кетганча секинлик билан