Пераслед мінулага. Дмитрий Максимович Акулич
чалавек – пасля маленькай перамогі яго параніла, шанцаванне пакінула яго ў жывых, але адабрала да калена правую нагу. Яшчэ доўгі час, лежачы ў шпіталі, Юрый празмерна думаў: чаму менавіта так здарылася, чаму яго параніла не ў баі, чаму адзінокая міна зачапіла яго менавіта тады, калі справы на фронце сталі больш паспяховымі? Здавалася б, міны не павінна было быць там. Але калі вораг адступаў, пры паразе, ён усё ж знайшоў час, каб усталяваць яе. Чаму ніхто не заўважыў міну пры актыўным руху ў яе бок, чаму ніхто да гэтага не падарваўся? Нібы міна чакала толькі Юрыя, каб паразіць яго выбухам без усялякага геройства. Першы час было цяжка змірыцца са стратай. Боль, смутак і раздражненне мучылі Юрыя. І хоць ён са спачуваннем разважаў пра сваю бяду, яна яго не зламала. Ён змірыўся з тым, што ніколі ўжо не вернецца на фронт, але вайна была яшчэ не скончана. Юрый Люты не збіраўся падаць духам. У шпіталі ён абдумваў варыянты, дзе ён мог бы быць яшчэ карысным, хай нават без паўнацэннай нагі, але ўсё ж з рукамі і галавой. Ён гатовы быў працягваць рабіць любую працу, даступную яго целу. Сяржант Люты паўтараў, што ворага трэба гнаць са сваёй зямлі любой цаной, любымі спосабамі. Нават тыя, хто плёў маскіровачныя сеткі, шыў ваенную вопратку – уносілі свой уклад у барацьбу.
У першыя пасляваенныя гады, у спакойныя гадзіны, і па гэты дзень вайна не адпускала Юрыя. Гэта страшнае гора трывала засела ў яго сэрцы і памяці. Без папярэджання, Юрыя пераносіла ў мінулае, успаміны пра вайну лавілі яго розум і сталі траўмай яго жыцця. Выбухі, стральба, параненыя і мёртвыя – усё гэта раздзірала і стамляла яго. Зноў і зноў перыяд ваеннага жыцця знаходзіў яго і псаваў настрой.
І цяпер, у сучаснасці, калі Юрый Люты ішоў дадому па дрэннай дарозе, моцныя ўспаміны аб ваеннай падзеі змяшаліся з рэальнымі гукамі надыходзячага транспарту. Калі малагабарытны трактар з шэрым прычэпам пад'ехаў занадта блізка, Юрый яшчэ капаўся ў памяці. Кіроўца нешта крыкнуў, і ў той момант, за секунду, ад лёгкага спалоху трывожныя думкі Лютага разляцеліся, як зграя дробных вераб'ёў. Юрый Люты хутка вярнуўся ў цяперашні час: да надвор’я, да волкасці, да дарогі дадому, да трактара. Рослы мужчына злёгку здрыгануўся з-за мужчынскага крыку і не адразу зразумеў, як ён апынуўся на сярэдзіне дарогі. З яго плашча жвава паліліся і пасыпаліся празрыстыя кроплі. Ён з лёгкім галаўным болем хутка адышоў да мяккай абочыны, якая была пакрыта млявай жухлай травой. Дакрануўшыся плашчом да лазовых галінак, Юрый у тую ж гадзіну павярнуў галаву направа, на гукі хуткасных выхлапаў чырвонага мотаблока. Праз хвіліну ён павярнуў усё цела. Калі Юрый Люты адышоў ад непрыемнага ваеннага ўспаміна, тады ж трактар прытармазіў каля яго.
– Гэй, Юрась, сядай! Падвязу! – са звонкай хрыпатой, гучна прамовіў кіроўца Арцём Ліс, імкнучыся перакрычаць голас сваёй машыны.
Сівы на галаву, чарнабароды, блакітнавокі Арцём Ліс, у гэтую сераду вяртаўся дадому стомленым. Хоць яго, старога, пакалаціла ў дарозе, ён не шкадаваў пра гэта. У яго вёсцы не было крамы, бліжэйшая