Nauka Holenderskiego przez Literaturę: Analiza i Tłumaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej. Nikita Shcheholevatyi
Nauka Holenderskiego przez Literaturę: Analiza i Tłumaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej
zooals in elke afdeeling, van-landswege voor 't hoofd van het gewestelyk bestuur is opgericht – który w Rangkas-Betoeng, podobnie jak w każdym dystrykcie, został zbudowany przez państwo dla szefa administracji prowincji. Hy had dit echter niet gedaan, gedeeltelyk misschien uit vrees dat hy te spoedig op-nieuw zou moeten verhuizen – Jednak tego nie zrobił, częściowo może z obawy, że zbyt szybko będzie musiał się ponownie przeprowadzić, gedeeltelyk om 't gebruik daarvan aan die dame met haar kinderen overtelaten – częściowo, aby udostępnić ten dom tej pani z jej dziećmi. Er ware anders ruimte genoeg geweest, want behalve de vry groote adsistent-residentswoning zelf – Inaczej byłoby wystarczająco dużo miejsca, ponieważ oprócz samego dość dużego domu asystenta-rezydenta, stond daarneven op 'tzelfde ‘erf’ nog een ander huis dat vroeger daartoe gediend had – na tym samym „podwórku” stał jeszcze inny dom, który wcześniej służył do tego celu, en in-weerwil van den eenigszins bouwvalligen staat, nog altyd zeer geschikt was ter bewoning – i pomimo nieco zniszczonego stanu, wciąż nadawał się do zamieszkania.
Mevrouw Slotering had den resident verzocht haar voorspraak te zyn by den opvolger van haar echtgenoot, om de vergunning dat oude huis te bewonen tot na haar verlossing, die zy over eenige maanden te-gemoet zag. (Pani Slotering poprosiła rezydenta, aby był jej rzecznikiem u następcy jej męża, o pozwolenie na zamieszkanie w starym domu do czasu jej rozwiązania, którego spodziewała się za kilka miesięcy; Mevrouw Slotering had den resident verzocht haar voorspraak te zyn by den opvolger van haar echtgenoot – Pani Slotering poprosiła rezydenta, aby był jej rzecznikiem u następcy jej męża, om de vergunning dat oude huis te bewonen tot na haar verlossing – o pozwolenie na zamieszkanie w starym domu do czasu jej rozwiązania, die zy over eenige maanden te-gemoet zag – którego spodziewała się za kilka miesięcy). Het was dit verzoek dat door Havelaar en zyn vrouw zoo gereedelyk was toegestaan – To była ta prośba, którą Havelaar i jego żona tak chętnie spełnili, iets dat geheel in hun aard lag – coś, co było zgodne z ich naturą, want gastvry en hulpvaardig waren zy in de hoogste mate – ponieważ byli niezwykle gościnni i pomocni.
We hoorden den resident zeggen dat mevrouw Slotering een ‘inlandsche vrouw’ was. (Słyszeliśmy, jak rezydent powiedział, że pani Slotering była „rodzimą kobietą”; We hoorden den resident zeggen – Słyszeliśmy, jak rezydent powiedział, dat mevrouw Slotering een ‘inlandsche vrouw’ was – że pani Slotering była „rodzimą kobietą”). Dit vereischt voor niet-indische lezers eenige opheldering – To wymaga pewnego wyjaśnienia dla nieindyjskich czytelników, daar men al licht tot de onjuiste meening geraken zou hier met een eigenlyk-Javaansche te doen te hebben – ponieważ łatwo można by dojść do błędnego wniosku, że chodzi tu o rdzenną Jawajkę.
De europesche maatschappy in Nederlandsch Indiën is vry scherp in twee deelen gesplitst: de eigenlyke Europeanen, en dezulken die – hoezeer wettelyk in geheel denzelfden rechtstoestand verkeerende – niet in Europa geboren zyn, en min of meer inlandsch bloed in de aderen hebben. (Europejskie społeczeństwo w Holenderskich Indiach Wschodnich jest wyraźnie podzielone na dwie części: na prawdziwych Europejczyków oraz tych, którzy – choć prawnie w tej samej sytuacji prawnej – nie urodzili się w Europie i mają mniej lub bardziej rodzimą krew w żyłach; De europesche maatschappy in Nederlandsch Indiën is vry scherp in twee deelen gesplitst – Europejskie społeczeństwo w Holenderskich Indiach Wschodnich jest wyraźnie podzielone na dwie części, de eigenlyke Europeanen – prawdziwi Europejczycy, en dezulken die – hoezeer wettelyk in geheel denzelfden rechtstoestand verkeerende – oraz ci, którzy – choć prawnie w tej samej sytuacji prawnej, niet in Europa geboren zyn – nie urodzili się w Europie, en min of meer inlandsch bloed in de aderen hebben – i mają mniej lub bardziej rodzimą krew w żyłach). Ter-eere der begrippen van menschelykheid in Indie, haast ik me hier bytevoegen dat, hoe scherp ook de lyn zy, die in 't maatschappelyk verkeer wordt getrokken tusschen de twee soorten van individuën – Na cześć pojęć humanitaryzmu w Indiach, śpieszę tutaj dodać, że jakkolwiek ostra jest linia, która jest rysowana w relacjach społecznych między tymi dwoma rodzajami jednostek, welke tegenover den inlander gelykelyk den naam van Hollander dragen – które w stosunku do tubylców noszą jednakową nazwę Holendra, deze afscheiding evenwel geenszins 't barbaarsch karakter vertoont, dat in Amerika by de standsplitsing wordt waargenomen – ten podział nie ma wcale barbarzyńskiego charakteru, jaki jest obserwowany w Ameryce przy podziale na klasy. Ik ontken niet dat er nog altyd veel onrechtvaardigs en stuitends in deze verhouding blyft bestaan – Nie zaprzeczam, że w tym związku wciąż istnieje wiele niesprawiedliwości i odrażających rzeczy, en dat het woord liplap my meermalen in de ooren klonk als een bewys hoe ver de niet-liplap, de blanke, dikwerf van ware beschaving verwyderd is – i że słowo "liplap" wielokrotnie brzmiało mi w uszach jako dowód na to, jak daleko nie-liplap, biały, często oddalony jest od prawdziwej cywilizacji). Het is waar dat de liplap niet dan by-uitzondering in gezelschappen wordt toegelaten – To prawda, że liplap jest dopuszczany do towarzystwa tylko wyjątkowo, en dat hy gewoonlyk, als ik me hier van een zeer gemeenzame uitdrukking bedienen mag: ‘niet voor vol wordt aangezien’ – i że zwykle, jeśli mogę użyć tutaj bardzo potocznego wyrażenia: „nie jest uważany za pełnowartościowego”, maar zelden zal men zulke uitsluiting of geringschatting hooren voorstellen en verdedigen als een grondbeginsel – ale rzadko można usłyszeć takie wykluczenie lub lekceważenie proponowane i bronione jako zasada. Het staat natuurlyk ieder vry, zyn eigen omgeving en gezelschap te kiezen – Oczywiście, każdy ma prawo wybrać swoje otoczenie i towarzystwo, en men mag het den eigenlyken Europeaan niet euvel duiden – i nie można mieć za złe prawdziwemu Europejczykowi, wanneer hy den omgang met lieden van zyn landaard voortrekt boven 't verkeer met personen die – jeśli woli towarzystwo ludzi swojego pochodzenia od kontaktu z osobami, które – hun meer of minder zedelyke en verstandelyke waarde in 't midden gelaten – pomijając ich większą lub mniejszą wartość moralną i intelektualną, zyn indrukken en denkbeelden niet deelen – nie dzielą jego wrażeń i poglądów, of – en dit is misschien by vermeend verschil van beschaving, zeer dikwyls de hoofdzaak – wier vooroordeelen een andere richting hebben genomen dan de zyne – lub – a to może być przy różnicy w cywilizacji często główny powód – których uprzedzenia obrały inny kierunek niż jego.
Een liplap – om den term te bezigen die voor beleefder wordt gehouden, zou ik moeten zeggen een ‘dusgenaamd inlandsch kind’ maar ik vraag vergunning my te houden aan 't spraakgebruik dat uit allitteratie geboren schynt, zonder dat ik met die uitdrukking iets beleedigends bedoel, en wat beteekent het woord dan ook? (Liplap – aby użyć terminu, który uważany jest za bardziej uprzejmy, powinienem powiedzieć „tak zwane rodzime dziecko”, ale proszę o pozwolenie na użycie zwrotu, który wydaje się zrodzony z aliteracji, bez zamiaru obrażenia, i co to słowo właściwie oznacza?; Een liplap – Liplap, om den term te bezigen die voor beleefder wordt gehouden – aby użyć terminu, który uważany jest za bardziej uprzejmy, zou ik moeten zeggen een ‘dusgenaamd inlandsch kind’ – powinienem powiedzieć „tak zwane rodzime dziecko”, maar ik vraag vergunning my te houden aan 't spraakgebruik dat uit allitteratie geboren schynt – ale proszę o pozwolenie na użycie zwrotu, który wydaje się zrodzony z aliteracji, zonder dat ik met die uitdrukking iets beleedigends bedoel, en wat beteekent het woord dan ook – bez zamiaru obrażenia, i co to słowo właściwie oznacza). – een liplap heeft veel goeds – Liplap ma wiele dobrego. Ook de Europeaan heeft veel goeds – Europejczyk również ma wiele dobrego. Beiden hebben veel verkeerds, en ook hierin alzoo gelyken zy op elkaar – Obaj mają też wiele złego, i pod tym względem są do siebie podobni. Maar