Исландские королевские саги о Восточной Европе. Татьяна Джаксон
til herbergis ok sagði S(igurði) frænda sinum. En Sigurðr kom honum þegar iherbergi Allogie drotningar ok s(agði) henni tiþindin ok bað hana hialpa sueininum. hun leit aa sueinin ok m(ælti). Eigi hæfir at drepa sua friðan suein. bað hun þa alia sina menn koma þar með aluæpni.
J Holmgardi var sva milcil frið helgi at drepa skylldi huem er maN v dæmðan vá. Nu þeystiz fram allr lyðr eptir sið þeira ok lðgum. at leita eptir Olafi huar hann væri niðr komin. Villdo þeir hann af lifi taka sem lög buðu. þa var s(agt) at hann var i garði drotningar ok þar herr mannz aluopnaðr buinn at ueria hann. þvi næst kom þetta fyrir konung. Gekk hann til skiott með sina hird ok uilldi eigi at þeir berðiz. kom hann þa griðum aa ok þvi næst sættum. dæmði konungr bætr fyrir uígit en drotning helt giolldum upp. Siþan var Olafr með drotningu. var hann henni miok elskuligr ok astuðigr ollu folki.
þar voro lög i Garða ríIcí at þar skylldo ekki uera konung bornir menn nema at konungs raði. þa s(agði) Sigurðr drotningu hverrar ættat Olafr var. ok sva fyrir hu-eria sök hann var þar kominn. at hann matti ecki i sino landi uera fyrir vfriði ok vm satum sinna v vina. bað Sigurðr hana þetta tala fyrir konungi. hun gerdi sva. ok bað konung hialpa við konungs syni þessum sva harðliga sem hann var við lcomin. kom hun sva með sinum fortolum at konungr iataði þvi sem hon beiddi. tok hann þa Olaf aa sitt ualld ok helt hann uegliga sem konungs syni byriaði at uera halldin. Dualdiz Olafr þar.ix. uetr i Garða RÍki með Valldamar konungi. hann var allra manna friðaztr. mestr ok styrkaztr. ok at iþrottum vm fram alia menn noræna þa er sögur ganga fra. (В. I. S. 86–88)
18в 53. […] Þar fell Haralldr grafelldr. sua s(egir) Glvmr. […] Þar fell flest lið Ha-ralldz. þar fell Arínbiom hersir. Þa voro liðnir fra falli Hakonar Aþalsteins f(ostra). xv. uetr at sðgn Arra prestz Þorgils sonar, en fra falli Sigurðar Hlaða j(arls). xiij. uetr. Þa var Olafr TryGva s(on). vij. uetra ok hafði hann þa.iiij. uetr uerit í utlegð aa Eist landi. en tua i Suiþioð með Hakoni gamla. Sva s(egir) Ari prestr at Hakon Si-gurðar s(on) væri.xiij. uetr j(arl) у fir fðþur leifd sinni i Þrandheimi aðr Haralldr grafelldr fell. […] (B. I. S. 95–96)
18 г 56. […] Eptir orrosto þessa flyði Ragnfroðr konungr or Noregi. En Hakon j(arl) friðaði land ok let aptr norðr fara her þann er mikla er honum hafði fylgt vm suma-rit. en hann dvalðiz suðr ilandi vm haustid ok vm uetrin. A þesesu sumri sem nu var fra s(agt) kom Olafr T(ryGva) s(on) austr i Garða Riki sem fyrr er ritat. þa var hann.ix. vetra gamall. (В. I. S. 103)
5 57. (J) þann tima er Olafr kom i Garða RÍki voro i Holmgarði margir þeir menn er spaaðo fyrir marga о uorðna luti. þeir sðgðo allir eitt af sinum vis domi. at fylgiur eíns utlendz maNz vngs at alldri se komnar i landit sva hamingiusamligar at þeir hðfðu engis mannz fylgíur seeð dyrdligri. En eigi uissu þeir huerr eða huadan hann var. ok þo sönnuðu þeir þat með morgum ordum at þat hit biarta lios er yfir honum skinn. dreifiz vm alt Garda RÍki ok viða vm austr halfu heims[ins]. En með þvi at drotningin Allogia var allra kueNa uitroz. þa skilði hun þegar aa yfir bragði Olafs sem hon leit hann fyrsta sinn at þessi suinn mundi vera þeirar haleitrar giptu sem for sparnar visaðu til. at hann mundi uinna mikla sæmð Garða RÍki. þar fyrir fekk hann hit mesta yfir læti af konungi ok drotningu. ok goða virþing af uitrum mönnum olc goð giðmum. Vox Olafr þar upp i Garða RÍki. ok varð fyrr algörr at uiti ok afli ok ollum þroslca en uetra tali. ValldamaR konungr elskadi Olaf sva sem hann uæri hans eigin sonr. ok let læra hann aa vígfími ok Riddara skap ok allz hattar iþrottir ok höfðingliga hæfuersku. hann feck ok skiotari skilning. aa allri at genii en flestir menn aðrir.
7 En einn var sa lutr at konungi mislikaði við hann. at hann uilldi alldri dyrðka heiðin skurð god. ok setti hug sinn miok j mot ollum blot skap. Jafinan for hann með konungi til hofs en alldri geek hann inn. stoð hann uti hia hofs durum meþan konungr forn færði goðonum. konungr ræddi vm opt at hann skylldi eigi sva gera. at hann fengi reiði gvðanna. ok tyndi þar fyrir bloma æsku siNar. ok þvi bið ek þik. s(egir) konungr. at þu vegsamir gvðin ok mykir þik til þeira með litillæti. þviat ella er ek hræddr vm at þa/ steypi yfir þik nðckurri ógn siNar storm samligrar ognar ok grimðar. sva mikit sem þu átt i hættu. Olafr suar(ar). Alldri hræðumz ek þau guð er þu gðfgar. þviat þau hafa ecki mal. enga syn ne heyrn. ok þau kunna enga skyn-semdar grein. En af þvi þickiumz ek helldz mega skilia huerrar natturv þav munu uera. at mer syniz iafnan þín konunglig tign fostri minn ok aa sea með bliðu ok biörtu yfir bragði. vtan þa er þu ferr i hofit ok færir fomir gvðunum. þa syniz mer þu með dðcku yfir bragði ok v hamingiu samligu. ok þaðan af ueit ek at þessi guðin er þu þionar manu eiga myrkrunum at styra. ok þvi skal ek þau alldri tigna. En ek geri þeim fyrir þat enga v sæmð. at ek vil þik eigi styggua. (В. I. S. 104–107)
6 58. (S)Va segiz at þa er Olafr TryGva s(on) var.xij. vetra beiddi hann fostra sinnfa ser herskip ok lið. konungr let þat þegar til reiðu. bio hann þa skip sin ok her lið. ok aðr hann for brotto. sp(urði) hann konung ef nðckurar væri þær borgir eþr herath er fyrr hefdi legit undir Garða konung. en nu væri undan horfnar hans Riki. konungr s(agði) at þat voro mðrg ok stor Riki er lðngv höfðo legit undir Holm garð en nu hðfdu aðrir hðfðingiar ok her menn undir sik tekit með ualdi ok hernaði. Þvi næst sem konungr hafði sagt Olafi alia grein aa þessu mali. helt Olafr fyrsta sinn herski-pum or Gðrðum. hann hafði friðt lið ok ecki mikit. Þat var siðr uikinga ef konunga synir reðu fyrir her liði. at þeir voro kallaðir konungar þo at þeir reði eigi fyrir löndum. fyrir þvi gafu liðs menn Olafi konungs nafn. syndiz þa bratt huersu goða stilling hann kunni þegar aa her stiorninni. þo at hann væri ungr at alldri. þviat hann drap suma höfðingia en sumum stökkti hann brottu. þeim er með rangindum ok viking skap höfðo setz i skatt lönd Valldamars konungs. atti hann uiðr þa margar orrostor ok feck í ollum sigr. ok vann aptr aa fyrsta sumri. öll þau Riki ok skatt lðnd sem undan Valldamar konungi hðfðo gengit. kom hann aptr til Holmgarðz vm haustið. ok hafði margar ok fagiætar gersimar. at færa konungi ok drotningu. i gulli ok gímsteinum. ok dyrðligum klæðum. tok konungr ok drotningh ok öll alþyða við honum með gleði ok fagnadi. leið sva fram vm hrið at Olafr var i hernadi át su-mrum. ok varði Garða Riki með hreysti ok harðfengi fyrir vikingum er aa gengu. en uann vndir Ualldamar konung margar borgir ok heruth j Austr uegi. hann var optaz i Holmgarði aa uetrum með sæmðar yfir læti af konungi ok kiærleik af drotningu. helt hann þa sealfr mikla sueit her manna með sinum kostandi. þeim er konungr ueitti honum. Olafr var auR af fe við sina menn. þvi uarð hann vinsæll.
En þa uarð þat sem opt kann henda þar er vtlendir menn hefiaz miok til RÍkis e(ðr) sva til mikillar frægdar at þeir uerði vm fram inn lendzka menn. at margir öfundaðu þat. huersu Olafr var lciæR konungi ok eigi siðr drotningu. Mæltu þeir menn þat fyrir konungi at hann skyllde (varaz at) gera Olaf eigi of storan fyrir þvi sðgðo þeir at slikr maðr er (þer) hættaztr ef hann uill sik til þess hafa at gera þer mein e(ðr) þinu Riki er sva er vm fram aðra menn at iþrottum buinn. Vin sæld ok at gerui. Vitum ver ok eigi huat þau drotning tala iafnan. þat var siðr mikill eNa rikaz-tu konunga at drotning skylldi eiga halfa hirðina ok hallda með sinum kostnaði ok hafa þar til skatta ok skylldir sem þurfti. Nv var þar sva með Valldamar konungi. at drotning hafði eigi minni hirð en konungr ok keptuz þau miok vm aagæta menn. villde huartueGia til sin hafa. Nu gorðiz sva at konungr festi trunat aa þeira manna ræðum er rægðu Olaf. Giörðiz konungr nackuat styggr ok faaR til hans. En er Olafr fann þat. sagði haN drotningv. ok þat með at hann fysiz at fara i Norðr lönd sagði at frændr hans höfðo þar fyrr Riki haft. þickir mer þat likaz s(egir) hann at þar uerði þroski minn mestr. drotning bað hann uel fara. sagði at þar mundi hann þickia göfugr sem hann væri. Þessa getr i Rek stefiu er ort er vm Olaf TryGva s(on) at hann fæddizt vpp iGðrdum.
Veg milldr viðrar folldar.
vördr þa fostr i Görðum.
vell bioðr visa daðir.
vann sa er hærst gekk manna.
blik rauðr brigða miklum.
bratt reð hann þeíms atti.
all