Zwycięzca. Jerzy Żuławski
id="fn1">
1
karzeł – tu: rodzaj daw. krzesła z oparciem i podłokietnikami, o nogach z przodu i z tyłu uformowanych w kształt cyfry X.
2
pająk – tu: żyrandol wieloramienny (sześcio- lub ośmio-) zawieszany u sufitu sal bawialnych, świetlic i innych większych pomieszczeń.
3
jeno (daw.) – tylko.
4
kosa (daw.) – warkocz.
5
dwie złączone tarcze złociste na czarnym marmurze – w tym miejscu w tekście znajduje się odpowiedni rysunek.
6
rozchylonymi usty – dziś: rozchylonymi ustami.
7
miałże powiedzieć – konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy miał powiedzieć.
8
snadź (daw.) – tu: przecież, wszakże.
9
kazać – tu: mówić kazanie; wygłaszać mowę umoralniającą.
10
ongi – niegdyś, kiedyś dawniej.
11
kacerz – odstępca religijny; heretyk.
12
snadź (daw.) – widocznie, prawdopodobnie.
13
mnichowie – dziś popr. forma M.lm: mnisi.
14
ciżba – tłum.
15
w pokoju – tu: w spokoju.
16
ławą – szeregiem (o sposobie atakowania).
17
wieść – tu: przewodzić.
18
rozpłoniony – dziś: rozpłomieniony.
19
snadź (daw.) – tu: przecież, wszakże.
20
zasiągłszy – dziś: zasięgnąwszy.
21
jeno (daw.) – tylko.
22
stołb a. stołp (daw.) – wolno stojąca wieża obronna, wzniesiona w obrębie murów zamku; donżon; tu: podwyższenie, na którym wewnątrz budynku umieszczono ołtarz itp.
23
kędy (daw.) – gdzie.
24
zrosły – dziś: zrośnięty.
25
samotrzeć (daw.) – sam z dwoma towarzyszami, tj. we trzech.
26
on (daw.) – ów, tamten; tu forma D. onego: owego, tamtego.
27
jeno (daw.) – tylko, lecz.
28
przenosić – tu: przewyższać.
29
zoczyć (daw.) – zobaczyć.
30
słowy prostymi – dziś: słowami prostymi.
31
dźwierze (daw.) – drzwi.
32
rzezany – tu: rzeźbiony.
33
zegaru – dziś popr. forma D.: zegara.
34
rozpłoniony – dziś: rozpłomieniony.
35
srebniejszy – dziś: bardziej srebrny.
36
władnący – dziś: władający.
37
czestny – dziś: poczesny; uczczony, obdarzony czcią.
38
pojrzeć – dziś: spojrzeć.
39
snadź (daw.) – widocznie.
40
poglądać – dziś: spoglądać.
41
kędy (daw.) – gdzie.
42
snadź (daw.) – widocznie, prawdopodobnie.
43
ścieląc je jakby wysłanniki – dziś: (…) jakby (niby) wysłanników.
44
ognębienie – dziś: zgnębienie.
45
kędy (daw.) – gdzie.
46
jeno (daw., gw.) – tylko.
47
snadź (daw.) – widocznie, zapewne, prawdopodobnie.
48
łopotający – dziś: łopoczący.
49
uśmiechniony – dziś: uśmiechnięty.
50
częścią – dziś w tym znaczeniu: częściowo.
51
kędy (daw.) – gdzie.
52
roztocza