Сайланма әсәрләр. 2 том. Роман. Махмут Хасанов
үзем шалтыратырмын, иртәрәк кайтсын», – дип, әмер-күрсәтмәләр бирде дә, җилкәсеннән кочаклап, Иргалине үз кабинетына алып кереп китте.
Монда да искитәрлек байлык-җитенкелек, купшылык иде. Тәрәзә каршында ук яшел постау ябылган зур өстәл. Аның өсте бормалап-сырмалап эшләнгән кара савыты, көмештән, алтын йөгертелгән җиздән коелган шәмдәлләр, берничә төрле челем, көл савыты һәм тагын бик күптөрле шурум-бурум белән тулган иде. Тәрәзәнең як-ягында кыйммәтле кашагалар эленгән. Бер як стенаны тоташтан биләп торган чуар келәмнең урта бер җирендә ике көпшәле мылтык кынлы кылыч, зур быргы эленгән.
Илья Олегович кунагын үз каршысына, күн белән тышланган тирән креслога утыртты да Иргалинең сугышчан юлы, кайчан кайтканлыгын, тормыш-көнкүреше турында сораша башлады. Рухы күтәрелгән Иргали, җәһәт кенә чишелеп китеп, ачлыкта-мохтаҗлыкта интегүен, иза чигүен чыгарып селекмәде. Әмма әнисенең ачлыктан үлгәнлеген, гаиләсенең хәзер дә кеше өстендә торуын яшермичә, ачыктан-ачык сөйләп бирде.
Илья Олегович та Иргалинең тормышы, хәл-әхвәле турында бары тик сүз югында сүз булсын өчен генә кызыксынмый. Моны шәйләү әллә ни зирәклек сорамый иде. Менә ул үрелеп кенә солдатның җиңенә сыңар кулы белән кагылды һәм гап-гади, эчкерсез итеп әйтә салды:
– Дорогой мой человек! Шуны бел: мин сиңа кулымнан килгән кадәр ярдәм итәчәкмен. Син моны вәгъдә дип тә, изге әманәт дип тә кабул итә аласың.
Җылы, ифрат ягымлы, чын теләктәшлек белән әйтелгән бу сүзләр Иргалигә җан азыгы булды да куйды. Аңа кинәт рәхәт булып китте, ятсыну минутлары узды, тынычлана төште, тавышына кадәр тигезләнде. Барлык икеләнүләр, шикләнүләр томан кебек эреп юкка чыкты. Шул инде, яхшылык кыл да диңгезгә сал, адәм белмәсә, балык белер, дип әйтмәсләр иде аны.
Шулчак Илья Олегович җәһәт кенә урыныннан күтәрелде, елмайды һәм куанычлы хәбәр тапшырган кыяфәткә кереп:
– Әти дә кайтты, – диде.
Өлкән Клочкинны каршы алу өчен залга чыктылар. Алар чыкканда, башына кокошка утырткан горничная үз хуҗасы янында бөтерелә иде инде.
Ул арада өлкән Клочкин, көзге каршысына килеп, чал суккан чәчен таслап бер якка тарап куйды, тарагын агара башлаган сакал-мыегына да тидереп алгалады. Шунда ук кара төстәге пиджагының төймәләрен ычкындырып, итәкләрен сыпыргалады. Жилеты кесәсеннән ялтыравыклы чылбырга таккан сәгатен чыгарып, аңа күз төшереп алды. Бары тик шуннан соң гына саллы-салмак адымнар белән өскә, Иргали белән улы янына күтәрелә башлады.
Килеш-килбәте шәп иде мәшһүр докторның. Чак кына юаная башлаган таза-төз гәүдә. Чәчләре, сакал-мыегы гына түгел, көя төшкәнгә охшап тузгып торган калын кашларына кадәр чал йөгергән иде аның. Пенсне артында мөлдерәп торган соры күзләр үткен карыйлар, киң маңгаенда еллар сызган сырлар. Йөзе якты, чиста. «Әй-йе, – дип куйды Иргали. – Чыннан да, үзенә карата һәркемдә ихтирам хисе уята торган могтәбәр, ягымлы-игътибарлы, нәзакәтле кеше икән…»
Ул арада залга күтәрелгән доктор, ерактан ук елмаеп, Иргалигә таба якыная башлады.
– Исәнме,