Янкі, альбо Астатні наезд на Літве. Уладзіслаў Ахроменка
Янка.
– А то!
Чарка і келіх мажорна бомкнулі. Хросны прыдзірліва пасмакаваў “віно росо” і знайшоў яго някепскім. Гледзячы, як новы знаёмца зухавата кульнуў чарку, былы чыкагскі бутлегер запаліў цыгарку і падрыхтаваўся выслухаць апошнія амерыканскія навіны ад праўдзівага янкі-беларуса. Хросны не ведаў ані людзей, якія наладзілі яму ўцёкі з канцлагера, ані новых бутлегерскіх груповак у Ілінойсе, ані нават таго, ці дзейнічае яшчэ ў Паўночна-Амерыканскіх Злучаных Штатах Сухі Закон. Імя цяперашняга прэзідэнта – і тое было яму невядомае.
– Янка, ты? Прывітанне! – ад дзвярэй прагучаў тэнарок з лагодным жыдоўскім акцэнтам. – А казалі, што цябе з амерыканскага пастарунка адразу ў турму павезлі!
– Янкель? Ходзь да нас! – Лабановіч гасцінна адсунуў вольнае крэсла. – Тамтэйшыя паліцыянты, вядома ж, мудзілы! Але мову, на якой з імі можна паразумецца, я ведаю.
Насцярожаны позірк Хроснага ацаніў хударлявую постаць Янкеля. З-за шкельцаў акуляраў жвава бліскалі вочы маладога местачковага гуманітрыя. З-пад пахі Янкеля высакародным бурштынам ззяла скрыпачка. Навершша доўгага смыка ў прыцемку ўспыхвала нібы знічка.
– Смачна піць і есці, – жыд-музыка гідліва глянуў на вэнджаныя свінячыя вушы ў місе, але далікатна змаўчаў, падсеў да стала з іншага боку і з дакладнасцю да грама аблічыў позіркам гарэлку ў пляшцы.
– Таксама янкі? – падазрона запытаўся Хросны.
– Вядома ж! – нахабныя вочы Лабановіча ласкава пасміхнуліся. – З жыдамі мы, беларусы, заўсёды сябравалі і сябраваць будзем. І камерсанты выключныя, і музыкі шчырыя. Вось як наш Фінберг – Янкель-музыка, сапраўдны Смык беларускі. У нашай бізнесовай грамадзе ён за самае прыемнае адказны: за падлік грошай і гармонію духу.
Музыка імпэтна крануў смыком струны.
Грамада з другога канца залы адразу ж адгукнулася:
– …са-абрала-ася бедна басота, ды гарэ-элку п’е…
І хаця неўзабаве скрыпка змоўкла, спевы, вядома ж, працягваліся, і кожны выводзіў на той матыў, які лічыў адзіна правільным.
– Мы, хоць і не басота, але выпіць не зашкодзіць, – Лабановіч спрактыкавана нахіліў рыльца да сваёй і Янкелевай чарак.
– Глядзі Янка, пі, але без перабору, – скрыпач узяў пляшку і манетай прадрапаў на этыкетцы рыску, – за яе не пераходзь, а не тое будзе, як у той Амерыцы.
– Не малы, памятаю, – Лабановіч паправіў бінт на збітай руцэ.
– Агімула фаірыд! – недаверліва прамовіў скрыпач на ідыш; маўляў: “я ў гэта веру такжа, як у тое, што на небе існуе кірмаш!”
Хросны пытальна зірнуў на Янкеля.
– Наш Янка – хлопец памяркоўны і талерантны, – патлумачыў той, – але, як вып’е больш за сваю норму, хапае більярдны кій – і ну дубасіць мудзіл! Пакуль усіх не пакладзе, не супакоіцца.
– Цалкам даравальная хіба, – дыпламатычна пагадзіўся былы бутлегер.
– Мы ж з хлопцамі як у ваду глядзелі, – працягваў Фінберг, – баяліся яго аднаго ў тую Амерыку выпраўляць. Упільнаваць не было