Адваротны бок люстра. Ксенія Шталенкова
тата таксама памёр, – журботна прамовіў Міхал. Бася зусім засмуцілася:
– Дык ты сірата? Зусім адзін?
– Ну, чаму адзін? У мяне ёсць карміцелька, мае людзі.
– А даўно твае бацькі памерлі?
– Маці – калі я зусім маленькі быў, а бацька – паўгода таму. Бася спачувальна ўздыхнула:
– І як ты зараз жывеш?
– Хаджу на службу да майго хроснага.
– А хто твой хросны?
– Яго Мосць пан князь Мікалай Радзівіл.
Бася кінула на юнака падазроны позірк і спытала:
– Каторы?
Міхал уважліва паглядзеў на яе.
– Чорны, – адказаў ён.
– Брэшаш! – сказала Бася.
– Брахаць не годна шляхцічу! – парыраваў Міхал.
– Дык ты шляхціч?
– Ну так. Вунь бачыш радавы герб? – Юнак паказаў на шчыт, які вісеў на сцяне.
– Гэта той з палосачкамі? – спытала Бася, прыжмурваючыся, каб разгледзець герб у паўзмроку.
Міхал закаціў вочы і асуджана ўздыхнуў.
– Угу, – цярпліва прамычаў ён.
– А якое ў цябе прозвішча?
– Саколіч. А ў цябе?
– А ў мяне Станкевіч.
– О, дык ты з добрага роду! – усклікнуў Міхал.
– Ну не ведаю. Думаю, што мы проста цёзкі па прозвішчы з тымі Станкевічамі. Дык кім ты служыш у князя Радзівіла?
– Я харунжы[1] харугві[2] Яго Мосці. Калі бацька памёр, пан князь Мікалай узяў мяне служыць.
– А што ты рабіў да гэтага?
– Вучыўся.
– Дзе? – Бася з цікаўнасцю глядзела на Міхала.
– У Кракаўскім універсітэце.
– Ого! – з захапленнем вымавіла дзяўчынка. – А на якім факультэце?
– На філасофскім. Першы год я адвучыўся, нават ступень бакалаўра атрымаў, – пахваліўся юнак. – Ну, а гэты год не скончыў, бо бацька захварэў і адклікнуў мяне дадому. Зараз я б якраз трымаў іспыты. Слухай, а ты адкуль столькі ведаеш пра мой час? І пра пана князя, і пра ўніверсітэт?
– Дык гісторыю ж у школе вывучаю! – сказала Бася.
– А ў вас паненкі не дома вучацца? – здзівіўся Міхал.
– Не, – пакруціла галавой дзяўчынка.
– У асобных школах?
– Чаму? У агульных. І дзяўчаты, і хлопцы. А потым і ва ўніверсітэт можна.
– І паненкам таксама? – з сумневам у голасе спытаў юнак.
– Ну зразумела! У нас адукацыя даступная для ўсіх. Дарэчы, гэта больш разумна, чым у вас, – павучальна заўважыла Бася.
– Так, ты маеш рацыю. У вас лепш, – згадзіўся Міхал. – А што ты вывучаеш у школе?
Сеўшы на свайго любага канька, Бася ва ўсіх падрабязнасцях стала распавядаць яму пра ўсе прадметы, якія яна вывучае.
– Атрымліваецца, што ты зараз ведаеш значна больш, чым я, – крыху нахмурыўся юнак.
– Затое я не ведаю і тысячнай часткі таго, што ведаеш ты ў сваім часе! – падбадзёрыла яго дзяўчынка.
– Распавядзі мне яшчэ пра твой свет, – папрасіў Міхал. Дзяўчынка расказвала яму пра сучасныя краіны, апошнія падзеі, транспарт, тэхнічныя
Харунжы – сцяганосец у войску.
Харугва – баявы сцяг войска.