Dakilang Asal. Aurelio Tolentino

      O kabinataang bagong sumisibol,

      itong abang lagda sa iyo'y patunkol.

      Pakatandaan mo itong m~ga hatol

      na dan~gal at buhay n~g lahat n~g dunong.

      Ang pagpipitaga't pakikipagkapua

      ay siyang sagisag n~g pagka-dakila;

      kapág sa sinuman ito ay nawala,

      iyan ay di dapat, humarap sa madla.

      Di sukat ang ganda, di sukat ang yaman,

      di sukat ang dunong at lahat n~g inam;

      kapag ang sagisag na aking tinuran

      ay siyang nawala, ang lahat ay kulang.

      Ang pagkamabaít, ang pagka-mahinhin,

      ang pagka-matapat at anyong butihin

      ay siyang palamuting sa tuina'y dadalhin,

      ang iyong ugali upang magluningning.

      Sapul pa n~g ikaw ay batang maliit

      may tungkulin ka n~g lubhang mahihigpit,

      gaya n~g huag bigyan n~g munting ligalig

      ang kawawang inang sa iyo'y ninibig.

      Ikaw ay lumaki at lumaki naman

      ang iyong tungkuling akin n~g tinuran:

      n~g una'y ang iyong mundo ay kandun~gan

      n~g inang malugod, n~gayon ay ang bayan.

      Pipintuhuin mo't panuyuang kusa

      ang iyong magulang na mapag-aruga,

      sila'y pan~galawa ni Poong Bathala

      na dapat igalang sa balat, n~g lupa.

      ¿May mahal pa kaya sa hinin~gang tan~gan?

      Ang iyong hinin~ga sa kanila'y utang.

      Ang pinagpalaki sa iyo'y paghirang,

      puyat, pawis, hirap at sampu n~g buhay.

      Ang kahima't sila ay nan~gahihimbing,

      kapag nain~git ka sila'y gumigising;

      kinandong-kandong ka at inaliw-aliw

      at pinalayawan n~g saganang lambing.

      Sa gayong kalaking utang na tinangap

      mo n~ga sa kanila'y ¿anong ibabayad?

      Alayan man sila n~g lahat n~g lin~gap,

      kulang at sa utang mo n~ga'y di pa sukat.

      Salamat na lamang at di maninin~gil,

      ang puhunan nila'y di ibig bawiin;

      sakali ma't sila ay alalahanin

      n~g kahit bahagya'y malaki n~g turing.

      Pagkagising mo na ay agad n~g hagkan

      ang pisn~gi n~g ina't ang sa amang kamay,

      kasabay n~g bating malugod na "¡Inay!"

      sa ama'y gayon din, ang bati ay "¡Tatay!"

      Kung matutulug na saka uulitin

      ang halik at bating paalam n~g lambing;

      n~guni't sa tui-tui na ito'y bago gawin,

      ang kailan~gan nila muna'y siyasatin.

      Kung sakaling ikaw ay mapan~gusapan,

      sa ano mang bagay kaya'y parusahan,

      ay ipag-sayá mo't darating ang araw

      na matutunayang iyo'y pagmamahal.

      Ang m~ga inali, at ang mga mama,

      at ang ina-ama,t ini-ina kaya,

      at ang m~ga nuno, at ang matatanda

      ay kaila~gang lubos na pintuhuin n~ga.

      At ang m~ga iyong lahat na kapatid

      ay pakamahalin n~g boong pag-ibig;

      sa m~ga alila ay huag magmasun~git

      pagka't sila'y kapua, dukha lamang tikis.

      Sa lahat n~g tao'y lubos magpitagan,

      n~g upanding ikaw naman ay igalang;

      sakaling sa iyo sino ma'y magkulang,

      kahabagan siya't pagdaka'y talikdan.

      Ang maestro'y siyang pan~galawang ama,

      ang maestra nama'y pan~galawang ina,

      kaya dapat n~ganing pintuhuin sila

      at mahaling lubos n~g boong pagsinta.

      Binalankas lamang, kung baga sa bahay,

      ang iyong ugali n~g iyong magulang;

      n~guni't ang maestro'y siyang nagbibigay

      n~g dakilang gangda't m~ga kasankapan.

      Dahil sa kanila ay maihaharap

      ang iyong ugali sa sino mang pantas,

      sa pagka't sa dunong ay hindi n~ga salat,

      sa lusok na asal nama'y hindi hubad.

      At katunkulan mong lubos na mahigpit

      sa iyong pag-aaral ang pagsusumakit;

      ang lahat n~g turo nila'y isa-isip,

      sa lahat n~g hatol nila ay manalig.

      Nan~gun~guna sila't ang dala ay ilaw

      sa landas n~g iyong madilim na buhay;

      tanang hakbang nila ay malapit sundan,

      n~g upanding ikaw ay huag maligaw.

      Pagbaban~gon mo na'y agad maghilamos,

      magpunas n~g kamay at saka magmumog,

      maglinis n~g n~gipin, maghusay n~g buhok,

      damit na pangbahay pagdaka'y isuot.

      Pagkatapos nito ay agad ganapin

      ang datihang iyong katunkulang gawin,

      at maminsan minsa'y ang kuko'y putulin

      at saka maligong magkubli sa tin~gin.

      Ang babayi'y dapat ayusin ang bahay,

      linisin ang sahig sampong kasankapan;

      sa kani-kaniyang dako ay ilagay

      ang lalong maliit na ari-arian.

      Bahay na maayos ay parang salamin

      n~g nagawing buhay sa pagka-mahinhin;

      bahay na magulo'y nagpasabing tambing

      n~g ugaling salat sa turong magaling.

      Kailan~gang harapi't siyasating lahat

      ang sa pamamahay gawang nararapat,

      at huag sayan~gin ang kabit nang oras,

      magagawa n~gayo'y huag ipagpabukas.

      M~ga kasankapang iyong magagamit,

      kung saan kinuha ay isawling saglit;

      huag pabayaang masira't mawaglit,

      pinuhunan dian ay maraming pawis.

      Ang itak, ang sandok, ang saro, ang pingan,

      ang