Ордэн Белай Мышы (зборнік). Уладзімір Арлоў
яго самога і ўсіх ягоных ваяводаў. Злыя языкі кажуць, што пераможцы пакаштавалі тады смажаных кумпякоў самога вялікага князя. Вядома, гэта не болей чым агідныя чуткі, якія запусцілі самі пераможаныя, каб кінуць цень на наш еўрапейскі народ…
Пісьменнік падазрона прыгледзеўся да смажанкі і запіў першыя, яшчэ не смакавыя, а слыхавыя ўражанні віном.
– Здаецца… – загаварыў ён, кладучы на талерку некалькі чарнаслівін, – здаецца, хтосьці з французскіх класікаў пісаў, што чалавек – гэта тое, што ён есць. Стэндаль любіў яечню. Гофман ствараў свае вусцішныя апавяданні, прывязаўшы да носу кавалачак жытняга хлеба з кменам, каб увесь час чуць ягоны водар. А яшчэ ён пісаў на моцным падпітку і чым болей піў, тым вышэй узлятала ягоная фантазія. Леў Талстой страшэнна любіў свежыя гуркі проста з ляхі. А расейскі мастак Саўрасаў, памятаеце, ваша вялікасць, той, што намаляваў гракоў, якія прыляцелі, амаль нічога не еў, а толькі піў гарэлку і закусваў яе журавінамі…
– Кажуць, у нашай краіне гракі ўжо не лётаюць у вырай, – перапыніў гастранамічную тыраду кароль.
– Я таксама заўважыў, – пагадзіўся пісьменнік.
– І чым гэта тлумачаць? – У голасе ў караля нечакана прарэзалася сталёвая нотка.
– Думка арнітолагаў мне невядомая, – унікліва адказаў пісьменнік. Краем вока ён скасавурыўся на жанчыну і змеціў, што тая наструнена ловіць размову з усімі яе неспадзяванымі адценнямі і паваротамі.
– Пры чым тут арнітолагі! – уквелена тузануўся ў крэсле кароль. – Я хачу ведаць, чым гэта тлумачаць у вашым асяроддзі.
– Вы мяне крыху здзіўляеце, ваша вялікасць…
– Можаш не адказваць. Я выдатна ведаю гэтую показку. Гракі баяцца, што іх саб’юць на мяжы з зенітак альбо не пусцяць назад, калі яны будуць ляцець з выраю.
– Ваша вялікасць…
– Ну што, ваша пісьменніцкая мосць? Я ўзнагароджваю цябе найвышэйшым ордэнам дзяржавы, а ты круцішся як уюн на патэльні!
Ад шчокаў жаравалосай прыгажуні адхлынула кроў, і вострае пісьменнікава вока імгненна адзначыла гэта. Верагодны кавалер ордэна Белай Мышы з’еў чарнаслівіну, каўтануў віна і загаварыў:
– У мяне ёсць чатыры правілы: не верыць, не баяцца, не прасіць і не дзячыць.
Кароль засяроджана жаваў. Было такое ўражанне, што разам з кавалкам бараніны ён хоча перажаваць і сваю ўквеленасць. І сапраўды, праглынуўшы мяса і запіўшы яго бургундскім, манарх загаварыў амаль зычліва:
– Мы, каралі – вынятак з правілаў. пісьменнікі, спадзяюся, таксама. А правілы, мой дарагі, бываюць і ў каралёў. Я, да прыкладу, мог узнагародзіць самога сябе, ды гэта не ў маіх правілах. Рэкамендую келіх бажале.
– З прыемнасцю… Але факт застаецца фактам: я не маю ніводнага чытача і ад гэтага нікуды не схаваешся.
– А ў мяне няма ніводнага падданага.
– Гэта не адно і тое ж. Вы, ваша вялікасць, можаце выдаць указ і прызначыць сваімі падданымі ўсіх жыхароў краіны, апрача дыпламатычнага корпусу.
– Паслухай, пісьменнік… – Ад віна, сытнай