Kobiety niepokorne. Отсутствует
zdobędzie podstawowe umiejętności życiowe oraz te, które pomogą jej zdobyć dobrze płatną pracę. „Bo my”, mówi Sunitha,
[…] zrozumieliśmy potencjał tych dziewcząt. Widzicie dziewczynę przeszkoloną do spawania. Pracuje dla bardzo dużej firmy – warsztatu w Hyderabad – robiąc meble. Zarabia około dwunastu tysięcy rupii. Jest niepiśmienna, przeszkolona jako spawacz. Dlaczego spawanie, a nie komputery? Czuliśmy, że to, co te dziewczyny miały, to ogromna odwaga. Nie miały w sobie żadnej pardy, żadnych hidżabów, przekroczyły tę barierę. I dlatego z łatwością mogły walczyć w zdominowanym przez mężczyzn świecie bez strachu. Wyszkoliśmy te dziewczyny na spawaczy, kamieniarzy, ochroniarzy, taksówkarzy. I każda z nich jest wybitna w wybranej dziedzinie, zyskując pewność siebie, odzyskując godność i budując nadzieję w nowym życiu121.
Praca Sunithy, choć od tylu lat daje jej satysfakcję, a największym osiągnięciem, jak sama mówi, jest ujrzenie uśmiechu na twarzy podopiecznej, nie należy do najłatwiejszych:
Co było moim wyzwaniem? Moim wyzwaniem nie byli handlarze, którzy mnie pobili. Zostałam pobita więcej niż 14 razy w życiu. Nie słyszę na prawe ucho. Straciłam współpracownika – został zamordowany w trakcie udzielania pomocy. Moim największym wyzwaniem jest społeczeństwo. To ty i ja. Moim największym wyzwaniem jest przełamać wasze blokady przed uznaniem tych ofiar za jedne z was. […] To bardzo modne mówić o handlu ludźmi. To bardzo ładnie wygląda w dyskusji, w elaboratach, filmach. Ale tych ludzi nie przyprowadza się do naszych domów. Nie zatrudnia się ich w naszych fabrykach, firmach. Ich dzieci nie mogą bawić się z naszymi dziećmi. Tu to się kończy. To jest moim największym wyzwaniem122.
Sunitha Krishnan wyznaczyła sobie zatem niełatwe zadanie. Ale chyba nic nie jest w stanie powstrzymać jej przed kolejnymi wyzwaniami, związanymi z przestępstwami na tle seksualnym. Na swoim blogu opisuje, co zmusiło ją do zapoczątkowania tegorocznej kampani ShameTheRapist (Zawstydź gwałciciela). Czwartego lutego tego roku dostała telefon od młodego mężczyzny, który był na jednej z jej sesji referatowych. W jego głosie można było wyczuć ogromne zdenerwowanie. Powiedział on Sunicie, że odwiedził właśnie swego kuzyna w jego biurze, a ten pokazał mu film, który od dwóch tygodni krąży na WhatsAppie. Film sprawił, że w mężczyźnie zagotowała się krew. Nie wiedząc co ma zrobić, zadzwonił właśne do Sunity, która poprosiła o go o przesłanie filmów. Pół godziny później Sunita dostała filmy. I doznała szoku, gdy zaczęła je oglądać. Dwa nagrania, jedno ośmio- i półminutowy zapis zbiorowego gwałtu na dziewczynie (jest na nim pięciu mężczyzn), drugi – cztero- i półminutowy zapis gwałtu jednego mężczyzny na dziewczynie. Oba filmy zostały nagrane w pełni świadomości gwałcicieli, ich twarze nie zostały zakryte. W Sunicie obudził się po raz kolejny olbrzymi gniew. Wizerunki tych mężczyzn posłużyły jej jako broń w walce: „Zdecydowałam. Dość. To jest wojna i musimy walczyć odpowiednio. Przez wiele wieków ofiary były zawstydzane, obwiniane, izolowane, wykluczane, stygmatyzowane za zbrodnie, których nigdy nie popełniły. Świat za długo milczy w tej sprawie123”. Akcja ruszyła błyskawicznie. Dzień później wystartowała kampania ShameTheRapist, w której Sunitha zdecydowała się na wykorzystanie materiałów filmowych skróconych do półtorej minuty. Zamazała wizerunek ofiary, a za to podświetliła twarze gwałcicieli, by oglądający je mogli pomóc w ich rozpoznaniu. Wideo umieściła na portalu YouTubie. Media nie zabrały głosu w tej sprawie. Tylko NDTV postanowiła wesprzeć Sunithę. Następnego dnia o 9:30 rano, Sunitha na żywo opowiedziała telewizji o swojej kampanii. Podczas nagrań jej auto zostało zniszczone. Właściwie dzięki temu akcja nabrała rozgłosu, dopiero wtedy zaczęły się nią interesować też inne media. Sunitha otrzymała mnóstwo głosów poparcia, ale również maile zawierające treści pornograficzne. Wreszcie działania przyniosły efekt: zostaje rozpoznany jeden z mężczyzn widoczny na filmie. Piętnastego maja tego roku jeden z gwałcicieli został aresztowany.
Takie przykłady inicjatyw Sunithy można mnożyć. Można przytoczyć setki historii uprowadzanych, wykorzystywanych, gwałconych dziewcząt, kobiet i dzieci. Najdobitniej przemawia jednak sama Sunitha: „Czy możecie przerwać zmowę milczenia? Czy możecie opowiedzieć te historie przynajmniej dwóm osobom? Opowiedz im te historie. Przekonajcie ich, aby opowiedzieli to dwóm kolejnym osobom. Przerwijcie waszą kulturę milczenia”124.
Krucjata prowadzona przez Krishnan jest, niestety, niewielką siłą, jeśli spojrzeć na skalę zjawiska niewolnictwa. Zjawiska, w którym główną rolę odgrywają pieniądze, a człowiek zostaje zupełnie pozbawiony godności. Wydawałoby się, że nie ma większych szans na wygraną w tej walce, tym bardziej w takich krajach jak Indie czy Pakistan. Ale wiedza o Sunitcie, a także ludziach działających podobnie jak ona w różnych zakątkach świata (Lydia Cacho z Meksyku, Asieh Amini z Iranu), daje nadzieję na to, że uda się ograniczyć przestępcze procedery. Aby to osiągnąć nie może być mowy o tolerancji dla przemocy, również tej na tle seksualnym, co jest trudne do zrealizowania nawet dla mieszkańców krajów zachodnich. Strach i wstyd paraliżuje ofiary, które nie chcą głośno mówić o tym, co je dotknęło. Aby zapoczątkować proces społecznych przemian potrzeba zdecydowanych działań, wielu kampanii związanych z przeciwdziałaniem różnym formom przemocy i wykorzystywania. Na utworzenie społeczeństwa niegodzącego się na takie zachowania przestępcze i przełamujące milczenie o wszystkich formach seksualnej przemocy prawdopodobnie przyjdzie nam jeszcze długo poczekać.
Abbot M., Translating Anger to Action to End Violence Against Women in India, http://www.vitalvoices.org/blog/2013/03/translating-anger-action-end-violence-against-women-india [dostęp: 27.06.2015].
Channa S.M., Hinduska kobieta: konstrukt i prawda w dobie globalizacji, [w:] R.E. Hryciuk, A. Kościańska (red.), Gender. Perspektywa antropologiczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007, s. 261.
Chatterjee P., Colonialism, nationalism and colonized women: the contest in India, „American Ethnologist” 1989, No. 16, s. 633–633.
Current Status of Victim Service Providers and Criminal Justice Actors in India on Anti Human Trafficking, http://www.unodc.org/documents/southasia//reports/Human_Trafficking-10-05-13.pdf [dostęp: 28.06.2015].
Dalmiya V., Nie tylko przetrwanie. Filozoficzne aspekty indyjskiego ekofeminizmu, [w:] M. Jakubczak (red.), Wizerunki kobiety w kulturze Indii, Uniwersitas, Kraków 2005, s. 141–168.
Guha R., The Unqueit Woods: Ecological Change and Peasant Resistance in the Himalaya, Oxford University Press, Delhi 1989.
>http://www.pbs.org/wnet/religionandethics/2007/01/05/january-5-2007-sunitha-krishnan/3767/ [dostęp: 27.06.2015]
http://www.ted.com/talks/sunitha_krishnan_tedindia?language=pl [dostęp: 27.06.2015].
Indradeva S., Correspondence Between Woman and Nature in Indian Thought, „Philosophy East and West” 1966, vol. 16, s. 161–168.
Jain S., She sets the bonded free, http://www.thehindu.com/features/magazine/she-sets-the-bonded-free/article2308291.ece [dostęp: 27.06.2015].
Jakubczak M., Płeć i tożsamość w kulturze indyjskiej, [w:] M. Jakubczak (red.), Wizerunki kobiety w kulturze Indii, Uniwersitas, Kraków 2005, s. 9–24.
Krishnan S., #ShameTheRapistCampaign http://sunithakrishnan.blogspot.com/2015/02/shametherapistcampaign.html [dostęp: 27.06.2015].
Niezwykle sugestywna hinduska kampania „Maltretowane boginie” potępia przemoc domową, http://codziennikfeministyczny.pl/niezwykle-sugestywna-hinduska-kampania-maltretowane-boginie-potepia-przemoc-domowa/ [dostęp: 27.06.2015]
Oldenberg V.T., Dowry
http://www.ted.com/talks/sunitha_krishnan_tedindia?language=pl [dostęp 27.06.2015].
http://sunithakrishnan.blogspot.com/2015/02/shametherapistcampaign.html [dostęp 27.06.2015].
http://www.ted.com/talks/sunitha_krishnan_tedindia?language=pl [dostęp 27.06.2015].