Subtelna prawda. Джон Ле Карре

      1

      Na pierwszym piętrze nijakiego hotelu w Gibraltarze, na terytorium zależnym Wielkiej Brytanii, sprężysty, zwinny mężczyzna pod sześćdziesiątkę krążył niespokojnie po sypialni. Jego typowo angielskie rysy twarzy, choć sympatycznej i niezaprzeczalnie godnej, zdradzały naturę choleryka, i to doprowadzonego do granic wytrzymałości. Zrozpaczony wykładowca, można by pomyśleć, widząc pochyloną sylwetkę mola książkowego, sprężysty krok oraz opadający niesfornie lok siwiejących włosów, raz za razem nerwowo umieszczany na swoim miejscu ruchem kościstego nadgarstka. Nikt nawet w najbardziej fantastycznym śnie nie pomyślałby, że ma przed sobą pracownika średniego szczebla brytyjskiej służby cywilnej, który oderwany od biurka jednego z przyziemnych departamentów Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Brytyjskiej Wspólnoty Narodów Jej Królewskiej Mości został wysłany w tajnej, wysoce delikatnej misji.

      Jego przybrane imię, które uparcie sobie powtarzał, czasem półgłosem, brzmiało „Paul”, a nazwisko – nie tak znowu trudne do zapamiętania – „Anderson”. Po włączeniu telewizora pojawiał się napis: „Witamy, panie Paul Anderson. Czemu nie wpaść przed kolacją na bezpłatny aperitif do naszego baru, Lord Nelson’s Snug!”. Wykrzyknik zamiast stosowniejszego pytajnika nieustannie drażnił obecnego w nim pedanta. Miał na sobie biały frotowy szlafrok, noszony od pierwszej chwili uwięzienia, który zdejmował wyłącznie wtedy, gdy na próżno usiłował zmrużyć oko i gdy raz wyśliznął się o nietypowej porze, by zjeść samotnie w knajpce na dachu, skąpanej w oparach chloru z basenu na trzecim piętrze naprzeciwko. Jak wszystko w tym pokoju, przykrótki hotelowy szlafrok cuchnął zatęchłym dymem papierosowym i lawendowym odświeżaczem powietrza.

      Gdy pozbawiony więzów oficjalnego życia kursował po pokoju, bezpardonowo dawał upust emocjom, krzywiąc się w wyrazie szczerego zaniepokojenia lub marszcząc groźnie brwi przed wysokim lustrem przyśrubowanym do ściany oklejonej kratkowaną tapetą. Szukając ulgi i dodając sobie animuszu, mówił do siebie. Również półgłosem? Tylko po co się zmuszać, gdy zamknięto cię w pustym pokoju, w którym nikt nie ma ochoty cię wysłuchać poza kolorowaną fotografią naszej ukochanej młodej królowej dosiadającej kasztanka?

      Na plastikowym stoliku walały się resztki kanapki klubowej, którą uznał za niejadalną już w momencie dostarczenia, i stała butelka ciepłej coca-coli. Chociaż przychodziło mu to z trudem, od przybycia do pokoju nie tknął alkoholu. Łóżko, które znienawidził, jak żadne w życiu, pomieściłoby sześć osób, ale ledwo się na nim wyciągnął, plecy rozbolały go jak diabli. Na łóżku leżała przeraźliwie szkarłatna narzuta ze sztucznego jedwabiu, a na niej pozornie niewinny telefon komórkowy, podobno spełniający najwyższe standardy szyfrowania. Choć Paul niezbyt wierzył w takie rzeczy, nie miał zbytniego wyboru. Za każdym razem gdy mijał urządzenie, wbijał w nie wzrok z mieszaniną potępienia, pożądania i frustracji.

      „Z przykrością informuję cię, Paul, że podczas misji będziesz miał całkowicie odciętą łączność, wyjąwszy cele operacyjne – ostrzega go z ciężkim, południowoafrykańskim akcentem Elliot, jego samozwańczy dowódca operacyjny. – W razie gdyby pechowo jakiś kryzys dotknął twoją szacowną rodzinę, ta przekaże swoje obawy departamentowi opieki zdrowotnej u ciebie w pracy, po czym nawiąże się z tobą kontakt. Czy wyrażam się jasno, Paul?”

      Tak, wyrażasz się jasno, Elliot, słowo po słowie.

      Dotarłszy do monumentalnego okna widokowego w głębi pokoju, popatrzył chmurnie przez szare od brudu siatkowe firanki na legendarną Skałę Gibraltarską. Ziemista, pomarszczona i odległa odpłaciła mu spojrzeniem rozjuszonej staruchy. Z przyzwyczajenia kolejny raz spojrzał zniecierpliwiony na swój zegarek nie z tego świata i porównał czas z zielonymi cyferkami radiowego czasomierza przy łóżku. Zegarek miał kopertę z porysowanej stali, czarny cyferblat i zastępował złotego cartiera, który kochająca żona sprezentowała mu na dwudziestą piątą rocznicę ślubu, sięgnąwszy do spadku po jednej z licznych ciotek.

      Ale zaraz, zaraz! Paul nie ma żadnej żony, do cholery! Paul Anderson to bezżenny, bezdzietny facet. Paul Anderson to cholerny pustelnik!

      – Skarbie, nie możemy pozwolić, żebyś teraz to nosił, prawda, Paul? – mówi z matczyną troską równa mu wiekiem kobieta, całe życie temu, nieopodal Heathrow, w podmiejskiej willi z czerwonej cegły, gdzie wraz z drugą, identyczną koleżanką przebierają go do roli. – Nie z tymi milutkimi inicjałami, prawda? Musiałbyś powiedzieć, że gwizdnąłeś go komuś, prawda, Paul?

      Kupuje żarcik, jak zawsze z poświęceniem odgrywając swojego chłopa, no bo jak trzeba, to trzeba, i odprowadza tęsknym wzrokiem zegarek i obrączkę, podczas gdy jedna z kobiet gryzmoli „Paul” na taśmie samoprzylepnej, okleja jego ruchomości i chowa je do sejfu na, jak to nazywa, „wymagany czas”.

      Na Boga, jakim cudem w ogóle wylądowałem w tej norze?

      Opętało mnie czy dałem się opętać? A może jedno i drugie? Bądź łaskaw podczas paru starannie dobranych rundek po pokoju dokładnie opisać okoliczności tej nieprawdopodobnej wyprawy od błogosławionej monotonii do samotnej celi na skalistym postumencie brytyjskiej kolonii.