Эронӣ миллатҳо. Муҳоҷирати ҳинду-аврупоӣ. Андрей Тихомиров
агар ду нафар дар як хромосомаи ҷинсии якхела ҳаплогруппҳо дошта бошанд, ин маънои онро дорад, ки онҳо хешованданд. Бо гузашти вақт, мутацияҳои гуногун метавонанд дар ДНК гиранд, ки ба фаъолияти генҳо таъсир намерасонанд ё таъсир намерасонанд (аз сабаби безарарии онҳо онҳо ба мерос гирифта мешаванд ва тавассути интихоб аз аҳолӣ хориҷ карда намешаванд) ва бо баҳодиҳии шумораи чунин мутатсияҳо, муҳаққиқон муайян мекунанд, ки ин ё он гаплопус чӣ қадар тӯл кашидааст.. Мутобиқи ин маълумотҳо, мутахассисон метавонанд бифаҳманд, ки аҷдодони аҳолии мухталифи инсон аз куҷо ва чӣ гуна самти муҳоҷират ба вуҷуд омадаанд. Илме, ки чунин чизҳоро меомӯзад, геногеография номида мешавад. Муаллифони як пажӯҳиши нав аз маркази таҳқиқоти генеалогияи iGENEA дар Швейтсария танҳо таҳлили хаплотҳои гурӯҳи ДНК-ро аз боқимондаи фиръавн Тутанҳамун (таваллуд Тутанхатхон), ки тақрибан аз соли 1333 то 1323 пеш аз милод ҳукмронӣ кардаанд, гузаронидаанд (гарчанде ки дар асл ин фиръавн кишварро роҳбарӣ накардааст, зеро дар лаҳзаи ворид шудан ба тахт ӯ даҳсола буд). Ӯ дар синни 19-солагӣ даргузашт. Нефертити модар ё модари ӯ буд ва шавҳари ӯ Акенатен (Аменхотеп IV) падари ӯст, он ҳангоми оташфишонии вулқони Санторин (Тир) тақрибан 1380 пеш аз милод ва як қатор заминҷунбӣ, ки аз китоби библиявии «Хуруҷ» маълум аст, Пас аз ин, фиръавн номи худро ба «Акенатен» «Ба писанди Атон» – диски офтобӣ иваз кард. Олимон тавонистанд қисман пайдарпаии Тутанхамун Y-хромосомаро барқарор кунанд ва алахусус муайян кунанд, ки кадом гаплопҳо дар он мавҷуданд. Яке аз онҳо R1b1a2 шуд – ва агар барои аксарияти хонандагон ин маҷмӯи ҳарфҳо ва рақамҳо чизе намегӯянд, пас ин ба мутахассисон хуб маълум аст. Зиёда аз нисфи мардон дар Аврупои Ғарбӣ ин гаплопро дар хромосомаҳои Y мегиранд ва дар баъзе кишварҳо ҳиссаи хешовандони фиръавн наздик ба 70% аст (масалан, дар Фаронса ин гаплабҳо дар 60% мардон ва дар Испания – 70%). Тахминан, R1b1a2 тақрибан 9,5 ҳазор сол пеш дар аҳолии одамоне, ки дар соҳили Баҳри Сиёҳ зиндагӣ мекарданд, ташаккул ёфтааст. Тақрибан 9 ҳазор сол пеш, интиқолдиҳандагони ин глобулпора оҳиста-оҳиста ба шимолу ғарб ҳаракат мекарданд – маҳз онҳо маҳз кишоварзонро ба Аврупо оварданд. Гузашта аз ин, дар байни мисриёни муосир, ҳиссаи интиқолдиҳандагони глотропи R1b1a2 камтар аз як фоиз аст. Муаллифони як пажӯҳиши нав якчанд фарзияҳоеро баррасӣ мекунанд, ки шарҳ медиҳанд, ки чӣ гуна дар Миср R1b1a2 камёфт метавонад ба хромосомаҳои Тутанҳамун ворид шавад. Як вариант пешниҳод менамояд, ки гаплотопҳо дар ДНК -и хитҳо – мардуми ҳинду-аврупоӣ, ки дар асри биринҷӣ дар Осиёи Хурд зиндагӣ мекарданд, «сайр кардаанд». Тақрибан 4400 пеш аз милод, баъзе хитҳо, ки дар он хромосомаҳои Y R1b1a2 мавҷуд буданд, ба Аврупо рафтанд ва дар давраи аз 2500 то 2300 пеш аз милод, хиттиҳо қисман ба Миср муҳоҷират карданд. Генеалогияи Тутанҳамунро танҳо дар муддати кӯтоҳ метавон пайгирӣ кард, аз ин рӯ мумкин аст, ки фиръавни ҷавон решаҳои хитӣ, яъне ҳинду-аврупоӣ дошта бошад.
Дар ҳазорсолаи якуми пеш аз милод д. ва дар асрҳои аввали даврони мо, қабилаҳои эронӣ аз сарматҳо ва