Krzyżacy. Генрик Сенкевич
– przywiązać. [przypis edytorski]
153
halebarda – dziś popr.: halabarda. [przypis edytorski]
154
rubież – granica, pogranicze. [przypis edytorski]
155
przetowłosy (daw.) – jasnowłosy. [przypis edytorski]
156
pawęż (daw.) – wysoka, czworokątna tarcza z drewna obitego skórą lub blachą. [przypis edytorski]
157
bydlić (daw.) – mieszkać, przebywać. [przypis edytorski]
158
radziej (daw.) – chętniej. [przypis edytorski]
159
któren – dziś popr.: który. [przypis edytorski]
160
luty (daw.) – groźny, srogi. [przypis edytorski]
161
frasować się (daw.) – martwić się. [przypis edytorski]
162
przygodzić się (daw.) – przydarzyć się. [przypis edytorski]
163
nie cudna temu chłopcu wojna – sens: wojna nie jest dla niego niczym nowym. [przypis edytorski]
164
roków – dziś popr.: lat. [przypis edytorski]
165
nowotny (daw.) – nowy. [przypis edytorski]
166
wiskać – prawdopodobnie od iskać, drapać. [przypis edytorski]
167
otrok (daw.) – chłopak. [przypis edytorski]
168
nie idzie (daw.) – nie uchodzi, nie wypada. [przypis edytorski]
169
gorze (ze starop. gorzeć: palić się) – biada, nieszczęście, niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]
170
łagiew (daw.) – naczynie podróżne. [przypis edytorski]
171
opat – przełożony w męskim zakonie kontemplacyjnym. [przypis edytorski]
172
łuby – kosze, bagaże. [przypis edytorski]
173
pątlik – siatka do podtrzymywania włosów. [przypis edytorski]
174
jaka (daw.) – rodzaj okrycia wierzchniego. [przypis edytorski]
175
kord – krótki miecz. [przypis edytorski]
176
fryzyjski – pochodzący z Fryzji, krainy nad Morzem Północnym, obecnie stanowiącej pogranicze Niemiec, Danii i Holandii. [przypis edytorski]
177
ślachcic – dziś popr.: szlachcic. [przypis edytorski]
178
jen (daw.) – który. [przypis edytorski]
179
kasztelan – średniowieczny urzędnik, odpowiedzialny za ściąganie podatków, obronę i sądownictwo na terenie kasztelanii, to jest jednostki administracyjnej średniego szczebla. [przypis edytorski]
180
niedziela (daw.) – tydzień. [przypis edytorski]
181
wartki (daw.) – prędki (tu: do bójki). [przypis edytorski]
182
samoczwart (daw.) – we czterech. [przypis edytorski]
183
podjezdek – koń mniejszej wartości, słaby a. młody. [przypis edytorski]
184
kowany (daw.) – kuty, wykuty. [przypis edytorski]
185
doźrzeć – dziś popr.: dojrzeć. [przypis edytorski]
186
garncówka – właśc.: półgarncówka, naczynie o objętości pół garnca. [przypis edytorski]
187
nieruchomie – dziś popr.: nieruchomo. [przypis edytorski]
188
kur (daw.) – kogut. [przypis edytorski]
189
połóg – około sześciotygodniowy okres po porodzie. [przypis edytorski]
190
prawić (daw.) – mówić, opowiadać. [przypis edytorski]
191
samoczwart (daw.) – we czterech. [przypis edytorski]
192
alibo – dziś popr.: albo. [przypis edytorski]
193
opat – przełożony w męskim zakonie kontemplacyjnym. [przypis edytorski]
194
miarkuj, co ci rzekę – zwracaj uwagę na to, co ci mówię. [przypis edytorski]
195
połóg – około sześciotygodniowy okres po porodzie. [przypis edytorski]
196
otrąbić (daw.) – ogłosić uroczyście. [przypis edytorski]
197
sprawić się (daw.) – spełnić powinności a. obowiązki. [przypis edytorski]
198
kopa (daw.) – 60. [przypis edytorski]
199
padło