Altyd die verkeerde man. Elsa Hamersma
binne die grense van die wet val – maar jy weet hoe ek oor natuur- en omgewingsbewaring voel. Kransbaai is werklik ’n unieke dorpie, en dit gaan vir my baie moeilik wees om aandadig daaraan te wees om sulke rare ongeskondenheid te vernietig. Ek weet julle spot agter my rug oor my obsessie met bewaring, maar as daar nie mense soos Anton Rupert was wat gekeer het dat historiese geboue platgeslaan word nie, het ons vandag in ’n land sonder bewyse van ons vroeëre bestaan hier gelewe.”
“Jy’s nie Anton Rupert nie, jy’s ’n eiendomsagent. En ons praat darem nie van historiese geboue nie.”
“Kransbaai het pragtige ou vissershuise – dié met die snaakse dakkie en die bakoond aan die kant. Ek is seker party kwalifiseer al as historiese geboue! Selfs as kind het ek gesien dat dit besonders is, iets anders. Ek kan regtig nie dink dat ek die een moet wees wat Liam Murray help om dit plat te stoot nie.”
Koot frons. “Die plaaslike regering het dit goedgekeur, waaruit ek aflei dat die ontwikkeling nie in ’n ekosensitiewe gebied is nie en dat die geboue nie kwalifiseer as histories nie. Deesdae is die ouens nogal op die ball met dié tipe ding.”
Hy dink ’n oomblik. “Tensy daar ander faktore is wat hulle in berekening gebring het.”
“Bedoel jy dat Liam Murray hulle omgekoop het?” Ebbie voel hoe ’n warm gloed in haar nek opstoot.
Koot trek sy skouers op. “Ek weet nie,” sê hy huiwerig. “Nee,” sê hy dan beslis. “Ek dink nie die kêrel sou só iets gedoen het nie.”
“Ek weet van twee aansoeke vir ontwikkelings noord van Yzerfontein wat sommer heel aan die begin afgekeur is. Om die waarheid te sê: dis makliker om vere te pluk van ’n padda as om so ’n aansoek te laat slaag. Hoe sou Murray dit dan reggekry het? Is jy seker die ontwikkeling is klaar goedgekeur?”
“Ek reken so. Die man sou ons nie genader het as hy nie baie seker was van sy saak nie.”
Koot tel weer sy pen op en rol dit met mening tussen sy hande. “Hy sê wel daar’s ’n groepie in die dorp wat die ontwikkeling teenstaan. Fishermen’s Forum, noem hulle hulleself. Maar Liam dink nie daar’s enige moontlikheid dat hulle die saak in die wiele sal kan ry nie. Mag dalk die ding ’n bietjie uitrek. Irriterend, met ander woorde, maar dis al.”
“Hoe meer jy praat, hoe minder hou ek van die man! Hy klink soos iemand wat dink hy’s verhewe bo die landswette. Daar is baie sulke mense.”
“Nee, nee! Ek dink darem nie Liam sal willens en wetens die wet oortree nie. Maar waar daar ’n wil is, is daar ’n weg. Soos ek gesê het, hy laat hom deur niks stuit nie.”
“Jy bedoel hy bréék nie wette nie, hy buig hulle net,” sê Ebbie met afkeer. “Dit maak alles nou vir my sin. Net so ’n tipe man sal ’n plekkie soos Kransbaai wil vernietig deur dit sogenaamd van nuuts af te ‘ontwikkel’.”
“Kyk, ek wil nie verder met jou oor die meriete van die saak argumenteer nie. Aanvaar nou maar dat Liam Murray ’n sekuriteitslandgoed met ’n gholfbaan op Kransbaai gaan bou. Dit staan soos ’n paal bo water. Nie ek of jy kan iets daaraan verander nie. Wat ons wel kan doen, is om ’n deeltjie van die geld na ons kant toe te hark.”
“ ’n Gholfbaan op die koop toe! Vadertjie tog, gee my krag. Dit raak net erger!”
“Ja. Ek moet erken die man het dalk meer afgebyt as waarop hy gebargain het, want dis groot geld wat in so ’n ontwikkeling ingaan. Ek’s verbaas dat hy nie vennote het nie. Nietemin, dis nou besides the point. Ons moet net die erwe bemark en dié, kan ek jou sê, gaan soos soetkoek verkoop. Die ander agente gaan almal dikbek wees oor hierdie meevallertjie wat ons kant toe gekom het.”
“As dit so maklik gaan wees, waarom het hy juis op óns besluit?”
“Ek het Liam by die ekspo in Londen raakgeloop. Ons het aan die gesels geraak en hy sê toe hy het ons dopgehou toe ons die ontwikkeling by Crystal Bay bemark het en hy was baie beïndruk. Daarom bied hy ons die hele pakket op Kransbaai aan. Die erwe gáán maklik verkoop, maar dit behels meer as net verkope. Nie alle agente het die kennis en ervaring om so ’n omvattende diens soos ons s’n aan te bied nie. Dis ons jare se ondervinding wat die groot geld gaan inbring.”
“Geld is nie alles in die lewe nie,” sê sy sag.
“Geld kan nie alles koop nie, ja,” erken Koot. “Maar dit help as jy ’n gesondheidsprobleem het en jy kan betaal vir die operasie,” voeg hy droogweg by. “En as jou tyd om af te tree nader kom, begin geld ook meer belangrik word.”
Dit lyk nogal so, dink sy, want Koot het nog nooit tevore soveel klem gelê op geldmaak nie. Hy het oud geword, besef sy skielik. Sy ruie wenkbroue is silwer en die yl hare op sy kop ook. En hy is regtig bekommerd oor sy gesondheid, anders sou hy nooit van aftree gepraat het nie. Hy moet ouer as sestig wees, weet sy. Dis seker nie onrealisties dat hy van aftree praat nie, maar dis iets waaraan sy glad nie wil dink nie.
“En nou? As jy so hartseer lyk?”
“Niks. Ek hou net nie daarvan dat jy hospitaal toe gaan en van aftree praat nie.”
“O. Ek was vir ’n oomblik bang dis oor Thys. En ek’s juis so bly jy het uiteindelik van hom ontslae geraak.”
Ebbie voel hoe die bloed na haar gesig stroom. Toe sak dit na haar voete en sy voel letterlik hoe sy yskoud word. Hoe sou Koot van haar hartseer weet? Sy het niemand daarvan vertel nie.
“Jy’s bly?” vra sy sag. “Ek het gedink jy en Linda hou van hom?”
“What’s not to like? Hy’s aangenaam, interessant en intelligent. A man’s man; kan oor al die sport gesels. Maar hy het nooit planne gehad om met jou te trou nie. En ek weet dis wat jy wil hê: om te trou. ’n Familie – man en kinders. ’n Voorstedelike huis.”
Koot se woorde val soos ’n loodreën oor haar. “Jy’t geweet ék wil trou, maar hy wil nie. Hoe het jy geweet?”
Daar is simpatie in Koot se oë. “Ek ken jou al vyf, ses jaar, my girl. Dink jy ek weet nie wat jy wil hê nie? Dink jy ek sien nie hoe jy na die kinders van die kopers en verkopers kyk nie? Jy kom dit nie eens agter nie, maar jy meet elke huis wat ons kry om te verkoop aan jou standaarde. Of jý lekker en gerieflik daar sal kan bly. Jy en jou familietjie.”
Koot is absoluut reg. Sy droom van ’n groot, soliede ou huis in ’n boomryke voorstad met ’n slaapkamer vir haar en haar man, en een vir elke kind: ’n seuntjie en twee dogtertjies. Die leefkamer het rakke vol boeke en groot houers vol speelgoed. Daar is ’n kat op die bank en ’n hond by die voordeur. Die tuin is oud en gevestig en daar is ’n boom met yslike dik takke wat uitwaaier soos ’n sambreel. Aan een tak hang ’n swaai en tussen die takke nestel ’n boomhuis.
Sy moet twee keer sluk voordat sy kan praat. “En hoe … hoe weet jy Thys het nooit planne gehad om met my te trou nie?”
“Linda het die eerste keer toe ons hom ontmoet het, gesê sy dink jy mors jou tyd met hom. En een aand by jou woonstel, oor ’n glas whisky terwyl jy en Linda aan die kosmaak was, het hy vir my gesê hy dink nie ’n man is gemaak vir ’n monogame verbintenis nie. Dat mans wat trou dom is. Dè, hier’s my sakdoek.” Hy vryf saggies oor haar hand toe hy die sakdoek oor die tafel na haar toe skuif.
Ebbie het nie agtergekom sy huil nie. Koot se sakdoek is groot en sag – soos hy.
“Hy het dit nooit vir mý gesê nie,” fluister sy.
“Hy sou seker nie. Dit sou nie slim gewees het nie, en dit kon hom ’n voordelige verhouding gekos het.”
Haar suster Hélène het ook al die jare gesê dat dit vir Thys ’n voordelige verhouding was.
“Wie het jou vertel hy’s weg?” vra Ebbie en blaas verwoed haar neus.
“Hom op straat raakgeloop. Hy’t gesê jy’t hom uitgegooi.”
Daar is stilte in die kantoor terwyl Koot sy speletjie met die pen hervat en Ebbie haar wange afdroog.
“Wat doen ek nou,