Honger reisiger. Dr Marie Heese

      Amper is ek dood op die trein na Barcelona. Ná ons rit op die Kanaal du Midi, toer ons en ons groepie vriende voort na Spanje. Die Spaanse trein loop effens rukkerig, maar vinnig. Die platteland in Spanje lyk minder afgeleef en arm as in Frankryk. Die rit deur die groen landerye verby netjiese dorpies vol rooi dakke, elk ’n skildery deur Cézanne, sus ’n mens amper aan die slaap.

      Dan skielik: ’n harde slag. Direk langs my sidder die venster en die hele glasvlak verander in ’n spinneweb. Ek besef met skok: Dit sou in duisend stukkies gespat het as dit nie veiligheidsglas was nie. Die venster agter my (ek sit so dat ek agteruitry) lyk net so. By die volgende stasie spring Mike af om te gaan kyk. Kom terug en rapporteer dat daar ’n ronde gat sit in die raam van die venster net sentimeters van waar my kop was. Dit lyk soos ’n koeëlgat, sê hy. Of dit kon ’n klip gewees het. As dit – wat dit ook al was – die glas direk getref het, het dit waarskynlik ook my kop getref. Spaanse amptenare kom inspeksie doen en laat al die passasiers in die omgewing wegskuif ingeval die glas breek terwyl die trein voortsnel.

      Wel, vrinne, ’n mens is maar een dood skuldig, maar ek het nooit voorsien dat ek sou heengaan weens ’n verdwaalde koeël op ’n Spaanse trein tussen Port-Bou en Barcelona nie. Maar blykbaar was my naam toe nie op daardie een nie. Is ek erg geruk? Om die waarheid te sê, nee. Vandat my pa dood is in ’n motorongeluk toe ek vier-en-twintig was, is ek oortuig van my eie sterflikheid – dikwels ietwat verbaas dat ek nog lewe. Vandag weer so. Ek dink aan die woorde van Bloem: En voor altijd is dit mij bijgebleven: / Hoe zeer veel stiller dood dan slapen is; / Dat het een daaglijks wonder is, te leven, / En elk ontwaking een herrijzenis.

      In Barcelona bly ons in ’n woonstel waar jy self kook en skoonmaak. Ná die boot se engtes voel ons nou soos sewe ertjies in ’n sokkerstadion. Gaan eet die aand paella by ’n uiters lawaaierige, maar gesellige restaurant. Moet bieg dis teleurstellend: sulke pap vaalgeel koshuisrys; taai stukkies hoender soos herwonne kougom en verskrompelde mossels wat lyk soos iets wat ’n veearts van die een of ander siek dier kon verwyder het. Al sê ek dit self, ek maak ’n aansienlik beter paella as hierdie een.

      Die volgende oggend gaan sit almal op die boonste dek van ’n oop bus. Die rit help ons om ’n greep op die uitleg van die stad te kry. Sien verskeie geboue in Antoni Gaudí se kenmerkende styl: die gebroeders Grimm gekruis met Walt Disney op boom. Dit beskryf ook die Sagrada Família, daardie enorme katedraal waarmee Gaudí begin het in 1882 en waaraan hy gewerk het tot sy dood in 1926 – sy kliënt, het hy glo gesê, is nie haastig nie. Dele van die onvoltooide katedraal en Gaudí se modelle en werkswinkel is gedurende die Spaanse Burgeroorlog vernietig. Sedertdien het verskeie ander argitekte aan die gebou gewerk. Daar was etlike pogings om die verlore ontwerp te herkonstrueer. Dié moderne verwerkings, met behulp van rekenaartegnologie, word nou ook deel van die komplekse geheel.

      Ons was laas daar in 1982, en toe was daar net die een fasade, die Fachada del Nacimiento, met geen verdere bouwerk daaragter nie, wat gevolglik gelyk het soos daardie dorpies in flieks oor die Wille Weste wat net uit voorkante bestaan. Van toe af het hulle geweldig gevorder. Moderne tegnologie help die bouwerk om baie vinniger vooruit te gaan as wat eers voorsien is (anders as omtrent enige ander bouprojek, in my ervaring). Dit lyk soos g’n ander gebou nie. Daar is nie een reguit lyn nie. Herinner aan ’n sandkasteel wat jy skep deur nat sand deur jou vingers te laat drup.

      Die Fachada del Nacimiento, wat die herkoms, geboorte en kinderjare van Christus uitbeeld, bestaan uit ’n groot aantal figure wat deur die kunskritikus Robert Hughes beskryf is as “devotional cliché”. Tog is dit as geheel ’n skouspel wat ’n mens ontroer. Daar is nou ook ’n enorme binneruim, waaraan daar steeds gewerk word, vol steierwerk, stene, planke en gereedskap. (Uiteindelik sal daar plek vir 15 000 mense wees.) Maar as jy opkyk, gryp dit jou aan: Daar is ’n komplekse struktuur van pilare, wat elkeen effens verskil van die res. Almal het ’n organiese vorm wat boontoe vertak en herinner aan bome. Daar is glasvensters met intense kleure, insluitend ’n gloeiende indigo soos in die Notre Dame de Paris.

      Die Fachada de la Pasión, ’n uitbeelding van die gebeure tot en met die kruisiging, is reeds voltooi aan die teenoorgestelde kant van die eerste een. (Daar kom glo nog ’n Fachada de la Gloria, wat ek veronderstel gewy sal word aan die opstanding en hemelvaart.) Die Fachada de la Pasión met ’n naakte Christus aan die kruis het ses kolomme wat lyk soos gebeentes. Die figure (geskep deur ’n Katalaanse beeldhouer, Josep Maria Subirachs) is bonkig en hoekig, ’n kontras met die soepel lyne van die oorspronklike beelde. Ook dit is al hewig gekritiseer, maar – dit slaan jou in die maag.

      Die aand ry ons met die moltrein na die Plaza d’Espagne. Daar is die Font Màgica de Montjuïc: die towerfontein, wat net sekere tye van die jaar spuit. Dit is ’n enorme Art Deco-konstruksie, vertel die gidsboek, met