Wat Meisies moet weet. Jan van Elfen
nie te buite gaan nie. As jy wel ’n dieet wil volg, moet jy dit verstandig doen met die hulp van ’n geneesheer of ’n dieetkundige. Of wat van jou huishoudkundeonderwyser?
Alhoewel baie meisies daarna streef om slank te wees, is dit vir rietskraal en fyngeboude meisies ’n bron van kommer. Hulle dink dat hulle by hul vriendinne afsteek omdat hulle bolangs en om die heupe na hul mening te klein is. Hulle vrees dat hulle nie sal ophou om langer te word nie en in hemelbesems sal ontwikkel.
As jy jou verbeel dat jy onderbedeel is, hoef jy jou nie daaroor te verknies nie. Die natuur sal vir jou sorg. Wanneer die tyd ryp is, sal jou borste tot hul gewenste proporsies ontwikkel. Selfs al bereik hulle nooit die proporsies wat jy graag sou wou hê nie, sal hulle net so doeltreffend of beter as groter borste funksioneer. Die primêre doel van die borste is immers om melk te produseer wanneer jy eendag ’n baba het.
Hemelbesem of pikkie
Wat jou lengte betref, het jy ook alle rede om moed te skep. Sodra jy begin menstrueer, neem die groei in lengte amper onmiddellik af. ’n Lang lyf hoef jou waarlik nie mistroostig te maak nie. Van die beroemdste rolprentsterre en fotografiese modelle is so gebou. Nie dat jy jou visier net op ’n loopbaan voor die kameras hoef te stel nie! Daar is vandag byna geen perke op die keuses wat vir jou as loopbaan beskikbaar is nie, ongeag jou lengte – as dit is wat jy wil doen, kan jy hard werk en enigiets van ’n onderwyser tot ’n ruimtereisiger word, of selfs ’n plek in ’n sokkerspan kry. As jy wonder of iemand jou ooit as ’n huweliksmaat gaan kies, kan jy getroos wees deur die wete dat ’n lang lyf nog nooit ’n meisie se kanse bederf het nie. Wat die deurslag gee, is die gees binne die liggaam.
Baie belangriker as haar liggaamsmate, is ’n meisie se postuur (liggaamshouding). Om ’n mooi postuur te hê, moet ’n meisie altyd gemaklik en regop sit, staan en loop. Moenie jou ore uitleen aan iemand (selfs adverteerders in die vrouetydskrifte en op televisie!) wat jou wil wysmaak dat jy jou borsmaat wonderbaarlik kan verbeter met ’n elektriese toestel, oefeninge of ’n towerroom nie. Wat jy wel kan doen om jou postuur te verbeter, is om sport te beoefen, danslesse te neem of miskien ’n kursus vir modelle te volg. Die belangrikste is egter om tevrede te wees met jou natuurlike liggaamsbedeling en om jou ontwakende vroulikheid vrye teuels te gee. Onthou dat vriendelikheid, teerheid, pligsbesef, standvastigheid en veelsydige belangstellings, veral ook in ander mense, onskatbare bates is.
Emosionele veranderinge
Jou eie wêreld
Onthou net dat geen vreemdeling ’n beter trooster of raadgewer kan wees as jou eie huismense nie, veral jou ma of die moederfiguur in jou lewe. Wie het jou kleintyd geliefkoos en getroos, gevoed en geklee en na jou klaagliedere geluister? Was dit dan nie jou ma – of jou ouma, tannie of ouer suster – nie? Sy is steeds die beste persoon na wie jy jou kan wend as iets pla of as jy raad wil weet met ’n gewigtige probleem. Wie het jou op stuk van sake méér lief of ken jou beter? Neem haar gerus in jou vertroue as jy onseker voel, of dit nou is oor die klere wat jy wil aantrek of oor hoe jy moet optree by ’n bepaalde geleentheid.
Moet egter nie jou pa of ander vaderfigure in jou lewe vergeet nie. Jou ontluikende vroulikheid ontgaan hulle nie. Jy sal merk dat jy nie meer soos ’n klein dogtertjie behandel word nie. Soms sal dit vir jou voel asof daar ’n kloof tussen julle gekom het. Dit is nie omdat jou pa nie meer in jou doen en late belang stel nie, maar omdat hy rekening hou met jou groeiende onafhanklikheidsgevoel en ook nie te veel wil inmeng met vrouesake nie.
Weet jy hoe jou pa dit sal waardeer as jy af en toe, soos van ouds, spontaan by hom gaan sit en hom ’n klapsoen op sy voorkop gee? Sommer net om te wys dat jy in jou hart nog niks verander het nie en nog altyd bly is dat hy jou pa is.
Wanneer jou ouers jou waarsku om versigtig fiets te ry of harder te leer, is dit omdat hulle omgee vir jou veiligheid en toekoms. Moenie dit as persoonlike kritiek beskou nie.
As jy humeurig raak, sê jy dinge wat jy nie werklik bedoel nie. Later wil jy jou tong afbyt omdat jy so ongeskik was. Vra eerder om verskoning sodra jy voel dat jy verkeerd was. Onthou, die broodwinners werk hard om hul huis en gesin goed te versorg en verdien jou respek. As kinders te opstandig en die ouers te trots is om toe te gee, ontstaan ’n gespanne atmosfeer en die ouer-kind-verhouding ly daaronder. Sielkundiges noem hierdie situasie die generasiegaping – waar kommunikasie tussen die ouer of ouerfigure en die kind amper onmoontlik is. Moet tog nie beterweterig wees en moedswillig in jou opstandigheid ’n wig tussen julle indryf nie.
As jou ma of pa (of ’n ander ouerfiguur) jou aanspreek, sê maar: “Goed, ek sal kyk wat ek kan doen.” So kan jy probeer om die atmosfeer gemoedeliker te maak en hulle terselfdertyd te laat verstaan dat jy hulle steeds nodig het en die aandag waardeer. Sê byvoorbeeld: “Wanneer gaan ons weer ’n slag saam stap?” Probeer dink aan iets wat julle saam kan doen.
Mense behoort nie in dieselfde huis te woon en by mekaar verby te leef nie.
Maar voordat ons soetsappig raak oor die ouer-kind-verhouding, kan ons ons liewer bepaal by die volgende groot gebeurtenis in jou lewe . . .
Gemengde gevoelens
Jou gewaarwordinge van die afgelope tyd – die buierigheid en liggaamlike veranderinge – stel jou op jou hoede dat ’n groot gebeurtenis ophande is. Jy word al ongeduldig om dit agter die rug te kry. Telkens wonder jy: “Wanneer gaan ek begin menstrueer?” “Hoe sal dit wees?”
Jou eerste menstruasie (maandstonde) is ’n gebeurtenis om na uit te sien, want dit is die teken dat jy die eerste sport op die leer na seksuele volwassenheid bereik het. Voortaan gaan jy min of meer elke maand dié bedekte seën van bloedvloeiing ondervind. Die gemiddelde tyd tussen twee maandstondes (die lengte van jou siklus) is 28 dae. Dit kan egter wissel van 21 tot 35 dae, sonder dat jy enige kommer daaroor hoef te hê. Die aanvang van menstruasie dui daarop dat jy ’n volwasse vrou word.
Kort voor jou menarg (eerste menstruasie) of kort daarna begin jou liggaam ook maandeliks ’n ovum (eiersel) produseer. Dié proses word ovulasie genoem (jy ovuleer). Die fisiologie van ovulasie word in die hoofstuk “Die geslagsorgane” in meer besonderhede bespreek. Die groot betekenis wat ovulasie vir jou inhou, is dat jy voortaan deur ’n man bevrug kan word, dat jy met ander woorde tot moederskap in staat is. En dit is seker een van die grootste ideale wat ’n meisie kan koester. Maar menstruasie is nie net opwinding nie. Dit kan die lewe soms vir jou (soos vir elke vrou) ongerieflik en ongemaklik maak.
Om te voorkom dat jy onverhoeds betrap word deur die maandelikse verskyning van bloed, behoort jy die lengte van jou siklus te bereken. Dit beteken dat jy sommer van die begin af die goeie gewoonte moet aanleer om gereeld die datum van jou éérste dag van menstruasie op ’n kalender te merk. Deur hierdie gebruik stiptelik na te kom, sal jy na ’n tydjie die gemiddelde aantal dae tussen die aanvang van jou maandstondes (jou sikluslengte) kan bereken. Daarna kan jy dan naastenby uitwerk wanneer om jou maandelikse “besoeker” te verwag.
Jy sal moet leer om voorbereid te wees op jou maandstonde en om altyd beskerming teen die bloedvloeiing byderhand te hê. Oor hierdie aspek gesels ons weer op bl. 32. Indien jou maandstonde taamlik hewig is, sal jy daarmee moet rekening hou as jy aan sport deelneem of ’n afspraak reël.
Afgesien van die beslommernis wat menstruasie meebring, kan dit ook pynlik wees. Die pyn, wat wissel van lig tot taamlik erg (dismenorree), is gewoonlik kramppyne en word laag in die rug of in die buik gevoel. Dit is gewoonlik beperk tot die eerste dag van menstruasie en dit is selde so erg dat dit inbreuk maak op ’n meisie se aktiwiteite.
In die paar dae wat menstruasie voorafgaan (die premenstruele tydperk), kan ’n meisie ook swaar en “dik” in haar onderlyf voel. Jy kan dus begryp waarom menstruasie ’n bedekte seën genoem word: Daar is voordele en daar is nadele.
Hoe moet ’n meisie nou weet wanneer haar menarg gaan plaasvind? Die datum kan nooit met sekerheid voorspel word nie, maar die volgende verskynsels kan as leidrade dien: Ongeveer drie tot vier jaar voor haar eerste stonde begin ’n meisie se borste knoppies vorm. Twee of drie jaar voor die groot dag begin die knoppies opmerklik swel, en twaalf tot agttien maande voor die gebeurtenis kom donserige haartjies op die pubis (die ronding bokant die skaamdele) en op die genitalieë (skaamdele) self uit. Krullerige