'n Hap van die appel. Kristel Loots
se spindokter, Dora,” verduidelik ek. “Dis al.” Ja, sure. “Buitendien, as ek hom so kyk, is hy seker maklik vyftien of selfs twintig jaar jonger as sy. Daar kan regtig niks tussen hulle wees nie. Nie soos jý dink nie.”
“Ek het hom óók so gekyk en ek het gesien hy’s nie jou ma se maat in jare nie. Dis wat ek gedink het.” Dora skud haar kop op en af. “Dat sy hierdie keer vir haar ’n regte toy-boy aangeskaf het.”
“Nee, Dora, man!” probeer ek haar – en sommer myself ook – oortuig. “As Jay saam met my ma hier weg is, is dit in sy professionele hoedanigheid. Daar is niks snaaks aan as hy saam met haar uitgaan of rondry nie. Dis net om te kyk dat alles reg loop, verstaan jy. Dis wat ’n spindokter doen.”
“Ek weet van ’n huisdokter en ’n vrouedokter en ’n voetdokter en ek weet van ’n kopdokter, maar van ’n spindokter het ek nog nooit gehoor nie.”
Ek weet alles van spindokters af, die politici kan mos nie sonder een bestaan nie. Maar tot dusver was dit blykbaar nog nooit vir Ma nodig om een te huur nie. Hoe sy dit regkry, weet sy en die duiwel alleen. Dis nie asof haar verlede so squeaky clean is nie, is dit? Ook nie haar hede nie, nie met die versameling mans wat sy met haar saamsleep en die skinderstories daaroor nie. Maar Ma word alles vergewe, of so wil dit lyk. Hoekom sy nou skielik ’n spindokter “all the way from America” moes nadersleep, verstaan ek nie.
“Jay spit en polish my ma se image. Hy kyk dat sy reg aantrek en reg praat en al sulke dinge. Sodat die koerante nie simpel goed oor haar skryf nie. Sodat die kiesers van haar kan hou en vir haar party kan stem. Hy ... hy hou die blink kant bo.” Ek lag so bietjie. “Hy verdraai die waarheid soms so bietjie as dit nodig is en steek dinge weg wat die mense nie moet weet nie. Dis sy werk.”
Dora haal haar skouers op. “Deesdae het sonde mos allerhande fênsie name. Al wat ek weet, is dat hy ’n man is en ’n man is ’n bok ...”
“Ja, ek weet,” onderbreek ek haar vies. “En ’n bok is ’n bliksem. Ek ken die storie.”
“Net so! En jou ma is hier weg met ’n suitcase vol nuwe panties en bra’s wat in ’n groot parcel hier by die voordeur afgelaai is. Ek weet, want ek moes daarvoor teken. Sommer nog ’n jong mannetjie wat die goed hier aangebring het. Ek skaam my dood. ’n Boks vol unmentionables met die vreeslikste prentjies buite op. Vroue, amper heeltemal kaal. Dra net ’n paar rooi skoene aan die voete en hier en daar ’n flentertjie lap. Nie veel meer as ’n vyeblaar nie.”
Ek bloos, ek voel sowaar hoe ek bloos. En dit oor my ma se dinge. Ek kan net dink hoe daardie versameling unmentionables gelyk het. Wanneer Johanna van der Merwe haar agter ’n kateder bevind tydens ’n parlementsitting lyk sy miskien pure ystervrou, maar onder daardie sobere uitrustings dra sy kant met frilletjies en valletjies. En natuurlik, die oomblik wat daar iets van ’n feestelikheid in die lug is, glip sy in ’n off-the-shoulder-skepping. My ma – ’n vrou van vele fasette.
As Ma se frilletjiesonderklere-bestelling, wat spesiaal vir hierdie trippie afgelewer is, uitgelek het, sou iemand beslis iets daarvan wou maak. Ek kan maar net hoop Ma se PR-personeel – en haar spindokter – weet teen hierdie tyd watter risiko Dora se los mond vir Ma se loopbaan inhou.
“My ma het seker nuwe onderklere nodig gehad en dit online gekoop,” probeer ek Dora koudlei. “Sy’t deesdae nie tyd om winkel toe te gaan nie, sy bestel feitlik alles wat sy wil hê van die internet af.”
Dora is ingelig genoeg om die voordele van die internet te ken. Vroeër jare was dit sý wat al om die ander dag moes gaan shopping doen het. Ek weet, want sy het my gewoonlik saamgesleep. Ek moes die trollie stoot en heeltyd na haar gekla luister. Gelukkig vir haar het Ma ook later gatvol geraak vir die gekerm oor haar seer voete en die internet vir inkopies begin inspan.
“Dis die eerste keer dat my ma ’n spindokter het,” merk ek op. “Seker maar omdat sy nou, soos jy sê, ekstra high-profile raak.”
“Jammer dat so ’n mooie man valstande het,” mymer Dora hardop.
“Valstande? Is jy seker, Dora?”
“Doodseker. G’n mens kan sulke wit tande hê nie.”
“Ag, jinne tog, Dora, miskien het hy net sy tande laat whiten. Deesdae doen tandartse wonders met vergeelde tande.”
“Whatever, Maxie, met of sonder tande, ek trust nie die man nie. Te glad met daardie bek van hom met die blink tande. Laat my dink aan jou pa ...”
Dit voel amper asof iemand my met ’n klip teen die kop gooi. Dora se mond hardloop gewoonlik met haar weg, maar vandag het sy sowaar geen brieke nie. My pa se naam word nie in Ma se huis genoem nie, ook nie in my ouma-hulle se huis nie. Of in enige ander huis nie. Lange jare gaan in stilte verby sonder dat die onderwerp ooit aangeroer word, en vandag verwys Dora sommerso na die skim van wie ek ten minste ’n paar gene moes geërf het.
Vir ’n lang oomblik is dit asof iemand ’n handgranaat in die kombuis in gegooi het en ons net wag vir die ding om te ontplof.
“Wat van my pa, Dora?” waag ek om te vra, al vrees ek dat die antwoord in my gesig kan ontplof. Dis nie die eerste keer dat ek die vraag vra nie, maar elke keer word ek met ’n afjak en ’n skerp antwoord weggestuur.
“Hoe vra jy my nou?” wil Dora dan ook ewe bars weet. “Jy weet mos ek kan vir jou niks sê nie. Jy weet mos jy moet met jou ma daaroor praat.”
“En jy weet goed ek het al hoeveel keer probeer. Jy weet goed sy wil nie oor hom praat nie. Sê net altyd hy sou nie die punch kon vat nie en is weg voor ek gebore is.”
Nog voor ek gebore is, het ek myself kleintyd getroos. Voordat hy my kon sien. Dan was dit ten minste nie oor my lelike voete nie ...
“Ja, daai ding kon ek nog nooit verstaan nie,” laat Dora nadenkend hoor. “Dat jou ma haar so laat vang het.”
“Dit was ’n ships-that-pass-in-the-night-ding, sê sy mos.”
“Dit was ’n one-night stand, soos ek dit sien.”
“Ag, twak, Dora-man, my ma is nie die one-night-stand-tipe nie. Sy is Johanna van der Merwe, sy weet wat sy doen, al het sy ook elke af en toe ’n ander man aan haar sy.”
“Wel, ek sal like om te weet wat is die verskil tussen ships-that-pass-in-the-night en ’n one-night stand.”
“Dêmmit, Dora, ek wil dit nie hoor nie. Ek weet my geboorte was ’n helse skok vir julle almal en my pa het seker sy gat afgeskrik. Maar ek wil nie daarvan weet nie. Have a heart, man!”
Eintlik is dit waar wat Dora sê – geen mens kan verstaan dat my ma so iets sou oorkom nie.
“Jou pa het nie net van alles vergeet nie, nie heeltemal nie ...” Dora sluk haar woorde.
“Wat? Wat bedoel jy?” Ek stamp die stoel om toe ek opspring. “Wat sê jy eintlik, Dora? Waarvan praat jy?”
My hart klop in my keel, my bloed raas in my ore. Ek wil vra, ek wil weet, ek wil só graag weet. Jare lank al. Ek wil Dora aan haar skouers vat en die inligting uit haar skud.
Maar dan gaan sit ek weer.
Dis asof iets my teëhou, asof ek bang is, asof Dora se mond Pandora se kissie is en wat daar uitkom, gaan iets allervreesliks wees. Iets wat ek nooit weer teruggedruk gaan kry nie, iets wat my gaan agtervolg, soos vlermuise in my hare, nare, aaklige vlermuise wat ek nie sal kan wegjaag nie, ongediertes wat mý gaan jag, gaan jaag.
Want as Ma wou hê ek moes daarvan weet, sou sy vir my gesê het. En sy het nie.
“Los dit nou, Maxie. Vergeet daarvan. Ek kan vir jou alles gee wat jy nodig het, net nie ’n pa nie,” het Ma gesê.
Ek kon nooit agterkom of sy cut-up was daaroor nie. Wanneer daardie onderwerp aangeroer is, het daar ’n gordyn voor Ma se oë ingeskuif. Behalwe vir die “remindertjie”, soos Dora my al genoem het. Die “remindertjie” dat daar ’n tyd was dat sy en my pa sáám was, so sáám was dat daar ’n kind verwek is.
As