Rykdom in eenvoud. Willem Nicol
en sy volgelinge so ’n besondere kort gebed leer? Ons kry die antwoord in Matteus 6:7–8. Jesus sê ons moenie soos die heidene met ’n stortvloed woorde bid nie – omdat dit nie nodig is nie! “Hulle verbeel hulle hulle gebede sal verhoor word omdat hulle baie woorde gebruik. Moet dan nie soos hulle maak nie, want julle Vader weet wat julle nodig het, nog voordat julle dit van Hom vra.”
Eenkeer het ek ’n loodgieter en sy handlanger dopgehou in hul werk. Hulle verstaan mekaar so goed dat die een net ’n klein sein hoef te gee en dan weet die ander een wat hy nodig het. So is dit met gebed. God ken ons behoeftes net so goed as wat ons hulle self ken. As die sein uit ons hart kom, verstaan Hy dit onmiddellik. Eintlik nog gouer as dadelik: nog vóór ons Hom vra, sê Jesus hier.
God weet nie net wat ons nodig het nie; Hy hoef ook nie oorreed te word om vir ons goed te wees nie. Jesus sê dis die heidene wat dink “baie woorde” is daarvoor nodig. Ons mag weet dat ons gebede verhoor word omdat God dit in elk geval graag wil doen.
Die innigheid van ons verhouding met God word nie bewys deur lang gebede nie, maar volgens Jesus deur die eenvoud van ons gebede. Jesus bring ons só onder die indruk van God se goedheid dat ons maklik ons harte vir Hom oopmaak en reguit kan praat oor ons behoeftes. Dan is ’n lang gekarring mos nie nodig nie. As twee mense mekaar nie genoeg vertrou nie, is daar dikwels ’n lang gepratery, maar twee wat mekaar vertrou, spreek sommer gou af.
Hiermee gaan dit saam dat die woordelose vorm van gebed (kontemplatiewe gebed of gebed van die hart) bestaan uit rus by God in totale eenvoud. As ek hier kom, praat ek nie meer nie, maar rus net soos ’n kind wat op die skoot van sy ma sit.
Besittings wat jóú nie besit nie
As Jesus ’n mens eenmaal oortuig het van die goedheid van God, kom daar ’n eenvoud in jou verhouding met Hom en in jou gebede. Hierdie eenvoud dring op die lange duur deur tot elke ander lewensterrein.
In Jesus se aardse lewe sien ons dat vertroue op God ’n mens vry maak van die materiële.
Jesus het arm grootgeword. Hoewel sy pa as skrynwerker tot die middelklas behoort het, het hy dit klaarblyklik nie breed gehad nie, aangesien hy vir die offer van die armes gekwalifiseer het: vir Jesus se reinigingseremonie kon hy nie die voorgeskrewe lam bekostig nie, en offer net twee duiwe (Luk 2:24; Lev 12:8).
Jesus het in Galilea grootgeword, ’n agterlike gebied. Aan die begin van sy openbare loopbaan het Hy vir Hom ’n groep volge-linge versamel van wie ’n hele paar vissers was – ook uit die laer middelklas. Hierna gaan Jesus nie voort met sy skrynwerk nie, en leef soos baie skrifgeleerdes van die gawes van ander. Ons weet dat die skrifgeleerdes wat só geleef het, gewoonlik heel arm was. Geen wonder dat die dissipels maar één gemeenskaplike beursie tussen hulle gehad het nie!3
Kom ons stel ons Jesus se lewenstyl ’n oomblik voor. As ’n mens soggens opstaan, trek jy aan wat jy gister gedra het en wat jy altyd dra, want dis al wat jy, wat so baie op pad is, by jou het. As jy êrens heen wil gaan, loop jy, want jy besit geen vervoermiddel nie. As jy by winkels kom, koop jy niks, want jy het nie geld by jou nie. En as jy die keer ’n geldjie het, koop jy en jou vriende net die noodsaaklikste kos. As dit aand word, of as die weer onaangenaam word, gaan jy nie na jou huis nie, want jy het nie een nie (Luk 9:58).
Was Jesus dus ’n askeet wat daarteen gekant was dat mense dinge besit en dit geniet? Nee. Hy het daarvan gehou om lekker te eet. Sy opponente het smalend na Hom verwys as ’n “vraat en ’n wynsuiper” (Matt 11:19). Ook met besittings as sodanig het Hy nie ’n probleem gehad nie. Saggeus was ’n ryk man, en Jesus het nie beswaar gemaak toe hy die helfte van sy besittings vir homself gehou het nie (Luk 19:8).
Daar ís tekste in veral Lukas wat dit laat lyk of ’n mens slegs ’n dissipel van Jesus kan word as jy jou besittings afsweer (bv. Luk 14:33), maar ons sal in hoofstuk 11 sien dat dit nie Jesus of Lukas se bedoeling vir die kerk was nie.
Toe dit vastyd was vir die volgelinge van die Fariseërs en Johannes die Doper, het die mense Jesus gevra waarom sy dissipels nie vas nie (Mark 2:18). Hoewel Jesus by Johannes die Doper aansluit, was daar op hierdie punt ’n belangrike verskil tussen hulle. Johannes het definitief asketiese trekke vertoon. Hy het van veldkos gelewe en in die woestyn opgetree; dus moes mense alles verlaat om na hom toe te kom. Voor sy openbare bediening begin het, was Jesus ook in die woestyn, maar daarna het Hy na die mense toe uitgegaan waar hulle woon, en hul gawes aangeneem.
Jesus se boodskap oor besittings is nie dat sy volgelinge gekenmerk moet word deur hoe min hulle besit nie, maar deur hul vryheid van besittings. Die perikoop in Matteus 6 wat oor besittings handel, moet van vers 19 af gelees word. Alles hou verband. Die rede waarom ons ons nie bekommer oor wat ons sal eet en aantrek nie (v. 25), is die feit dat God vir ons sorg.
Dit is ook die rede waarom ons nie baie besittings opgaar nie. As ’n mens God nié vertrou nie, en jou bekommer oor kos en klere, veral môre se kos en klere (v. 34), móét jy natuurlik besittings opgaar om te verseker dat jy elke môre genoeg kos en klere sal hê. Maar as jy regtig vertrou dat Gód vir jou sorg, verander alles. Dan lê jou hart nie by jou besittings nie (v. 21). Dan vertrou jy nie meer daarop nie, raak jy nie meer daaraan verknog en verslaaf nie en pynig jy jouself nie langer met bekommernis daaroor nie. Jy maak nie meer van besittings ’n probleem nie; hulle word vir jou “die kleinste ding” (Luk 16:10). Daarom maak jy dit nie meer vir jouself tot ’n moet om óf gebrek te ly óf oorvloed te hê nie.
Daarom sien ons in Matteus 10 dat die dissipels uitgaan om die groot boodskap te verkondig sonder om geld saam te neem. Hulle was vol vertroue dat die mense wat die vreugdeboodskap verniet van hulle ontvang het, hulle verder sou help (Matt 10:9). Jesus se boodskap oor besittings was dus dat ons lig moet reis. Ons hoef nie op ons pad deur die lewe ’n swaar pak materiële besorgdheid saam te sleep asof God nie ons Vader is nie.
Op dié manier word ons aktiwiteit vereenvoudig. ’n Storie wat in Lukas 10 vertel word, illustreer dié punt: “Op hulle reis het Jesus in ’n dorp gekom waar ’n vrou, Marta, Hom as gas ontvang het. Sy het ’n suster gehad, Maria, wat aan die voete van die Here gaan sit en na sy woorde geluister het. Maar Marta was baie bedrywig om alles klaar te maak. Sy kom toe daar staan en sê: ‘Here, hinder dit U nie dat my suster my alleen laat bedien nie? Sê sy moet my kom help!’ Maar die Here antwoord haar: ‘Marta, Marta, jy is besorg en bekommerd oor baie dinge, maar net een ding is nodig. Maria het die beste deel gekies, en dit sal nie van haar weggeneem word nie’” (Luk 10:38–42 – my kursivering).
Daar ís “baie dinge” in die lewe, en ons kan nie daarvan wegkom dat ons aan baie van hulle aandag moet gee nie. Maar daar is óók “een ding” wat werklik nodig is. En ’n mens kan jou so deur die baie laat beheer dat dit die een verdring; óf jy kan die een so sentraal stel dat dit die baie beheer.
Wat is dié “een ding” waarvan Jesus praat? Dit is om aan God se voete te sit; om jou op Hom te rig en deur Hom te laat rig. Dan ontvang jy dinge wat nie van jou weggeneem kan word soos met wêreldse dinge kan gebeur nie. Hiervan is Jesus Self vir ons die voorbeeld. Die woestyn waar Hy sy loopbaan begin het, was ’n plek van stroping waar Hy Hom net op God gerig het. Later, toe Hy bekend was en groot menigtes om Hom saamgedrom het, “het Hy Hom altyd weer in eensame plekke afgesonder om daar te bid” (Luk 5:16). Dit was sy gewoonte. Wanneer dinge te dol raak, het Hy gefokus op wat God se wil is. Hy het die luike na Bo oopgestoot. So kon Hy onder die beheer van die groot vrede bly leef en werk.
Bevrydende besorgdheid
Hierbo het ons geraak aan wat Jesus oor besorgdheid te sê het, maar in die tweede helfte van Matteus 6 word meer oor die saak gesê. God bevry ons nie net van materiële besorgdheid nie; Hy gee ons ook ’n nuwe, bevrydende besorgdheid.
Jesus sê eintlik: Julle is so besorg oor jul eie kos en klere, maar julle het die saak verkeerd om, want dit is God wat oor júlle besorg is. Daarom hoef julle julle nie meer oor jul eie kos en klere te bekommer nie, en kan julle begin om julle oor ander se kos en klere te bekommer. Matteus 6:33 sê dat ons kan begin om ons vir die wil van God te beywer. En wat is volgens Jesus se bergrede (waarvan Matteus 6 deel vorm) die wil van God? God se wil is dat ons op ander se sorge gerig sal wees.