Tryna du Toit-omnibus 2. Tryna du Toit
buite die hospitaal afleiding gesoek, hoewel sy haar werk nog getrou gedoen het. Maar die uitspattige lewe wat sy gelei het, het nie vir haar berusting gebring nie en haar uiteindelik suur bekom. Dis toe dat haar gesondheid die knou gekry het wat haar later so duur te staan gekom het.
Dit was vyf of ses jaar voordat sy Chris weer gesien het. Byna nog dieselfde Chris, ’n bietjie breër en ’n bietjie beter aangetrek as die jong dokter wat sy geken het, maar geensins die welvarende man wat sy gedink het Chris toe al met sy ryk vrou se hulp moes gewees het nie.
Hy was bly om haar weer te sien en hulle kon nie genoeg gesels nie. Hy het haar genooi om by hulle in die Strand te kom kuier. Hy wou sy vrou en seun vir haar wys.
Sy het die eerste dag wat sy los was, gegaan. Sy het gebrand van nuuskierigheid om die vrou te sien. En sy sien haar nog soos sy haar daardie oggend gesien het: ’n skraal jong meisie in ’n blou baaibroek, haar hele lyf goud gebrand deur die strale van die son, die goudblink van haar hare, die laggende diepblou oë. Sy sien nog die liefde in Chris se oë – sy het geweet dat sy te gou geoordeel het.
“Dis ons eerste vakansie vandat ons getroud is,” het sy vrolik gesê. “En o, geniet ons die see! Ek weet nie hoe ons Paul ooit van die see en die sand sal wegkry nie. Maar wag, ek gaan hom eers haal dat hy kom hallo sê.”
Sy het opgewip en soos ’n kind see toe gehardloop. Dit was laagwater en sy moes ’n hele entjie draf om by die rotse te kom waar ’n blonde knapie, goud gebrand soos sy ma, gespeel het.
Tog wonderlik hoe ’n mens onthou, dink suster Schoombie. Dis goed sewentien, agttien jaar gelede en ek onthou nog hoe mooi dit daardie Maartoggend was, die see wat ver teruggetrek het, die swart rotse, die onvergeetlike blou berge van die Strand en Gordonsbaai, en die jong blonde vrou met die fraai jong seuntjie aan haar hand.
Hulle was heerlike geselskap, Chris en sy Tina en hulle klein Paul, en sy het baie onwillig van hulle af weggegaan toe die dag om was.
’n Jaar of twee later het ’n lastige hoesie waarvan sy nie ontslae kon raak nie haar verplig om die Kaap met sy nat, koue winters te verlaat. Sy het twee jaar lank in die Algemene Hospitaal in Johannesburg gewerk en toe hulle ’n matrone soek vir Chris se nuwe hospitaal was sy gelukkig genoeg om die pos te kry.
Ná al die jare het die drome van haar jeug werklikheid geword. Dit was ’n bietjie anders as wat sy gedroom het, maar tog was dit vir haar ’n voorreg en ’n vreugde om saam met Chris te werk. Byna agt jaar lank het hulle saamgewerk, het sy gesien hoe sy praktyk groei, het sy die liefde en vertroue gesien waarmee sy pasiënte hom bejeën. Sy was nog lief vir Chris, maar dit het nie meer seergemaak nie.
“Is jy nie van plan om te gaan spesialiseer nie, Chris?” het sy hom eendag gevra.
“Moenie jy ook nog lol nie,” het hy glimlaggend gesê. “Ek het alreeds my hande vol met Tina.”
“Dit was altyd jou ideaal,” het sy hom herinner.
“Ek weet. Maar as ’n mens ouer word, lyk sulke dinge vir jou minder aanloklik as wat dit vroeër gelyk het. Ek dink nog soms daaraan – ek dink Tina sal daarvan hou om in die stad te gaan woon – maar ek weet nie of ek so gelukkig daar sal wees nie. Hier is die werk altyd interessant en vol verrassings. Vandag is dit ’n galblaas, môre ’n skedelbreuk, oormôre ’n sprinkaan wat in ’n man se keel ingevlieg het . . .”
“Of tant Rykie se rumatiek, of klein Willie se ‘trekkens’, of jy moet in die nag twintig myl agter ’n dronk man aanry wie se kop by ’n partytjie oopgeslaan is!”
“Ja, dis waar. Maar hulle het my almal nodig. Hulle ken en vertrou my. En eendag as Paul klaar is . . . Ek sien baie uit na die dag wanneer ek en Paul kan saamwerk, Hester.”
Chris het nie weggegaan nie en saam het hulle Oudendal se siekes gesond gemaak. Die jare het verbygesnel. Paul het grootgeword. Soms was sy so ’n bietjie onrustig oor Paul. Chris was altyd besig en Tina het hom bederf. Die kind het alles gekry wat sy hart begeer. Dikwels het sy aan sy pa gedink, aan hoe swaar hy gekry het.
Dit was die jaar voor Paul universiteit toe is dat die slag haar getref het. Sy het maer geword en het haar eetlus verloor, sy was gedurig moeg en lusteloos en die hoes was skielik erger. Dit was tuberkulose. Chris en Tina was baie goed vir haar, maar dit het haar ’n volle jaar in die sanatorium gekos en sy sou nooit weer kon verpleeg nie. Die dokter was baie beslis daaroor. ’n Stil, rustige lewe – heeldag in die buitelug, voedsame kos en geen bekommernisse nie – en sy kan ’n rype ouderdom haal. Maar as sy sy raad verontagsaam . . .
Weer was dit Chris en Tina wat haar gehelp het. Tina het geweet hoe lief sy vir blomme is en die hoewe naby die stad waar sy naby die mark sou wees, was Tina se voorstel.
Hulle het die geld vir haar voorgeskiet en haar help soek na die regte plek. Verbasend gou het hulle dit gekry: ’n tienmorghoewe met goeie tuingrond noord van Pretoria. Dit het ’n nuwe, ruim rondawelhuis gehad wat teen die rand tussen doringbome gestaan het, sterk water en ’n wonderlike uitsig. Chris het ook voorgestel dat sy ’n kamer moes inrig vir pasiënte wat herstel en so ’n oord skep vir mense wat ná ’n lang of ernstige siekbed ’n tydjie moes wegkom na ’n plek waar daar rus en stilte, vars lug en volop melk en eiers is. En haar hospitaalkamer was nog nooit lank leeg gewees nie. Chris het daarvoor gesorg. Haar pasiënte kom nou van heinde en verre om hier in die stilte en rustigheid van Soetdorings weer volkome te herstel. As sy wou, kon sy nog drie sulke kamers aangebou het en hulle sou nooit leeg gewees het nie. Maar dan sal sy te swaar moet werk en ook nie tyd vir haar geliefde blomme hê nie. Een pasiënt op ’n keer is genoeg. Sy hoef nie veel vir hulle te doen nie – algehele rus en ontspanning is gewoonlik al wat hulle nodig het – en dit is aangenaam om iemand te hê om mee te gesels as jy lus het. Maar dit was die blomme wat so welig onder haar liefdevolle sorg gegroei het wat haar lewe gevul het, wat weer krag in haar siek liggaam en berusting in haar hart gebring het.
En Tina was reg. Dit was nie nodig om ’n mark te soek nie. Daar was ’n ongelooflike vraag na mooi blomme. Daar was altyd vriende wat verjaar, babatjies wat gebore word, ’n jong bruid, ’n man of ’n vrou of ’n kind wat na die graf gedra word. Blomme was altyd in aanvraag. Sy is nou al byna drie jaar hier en nooit sal sy ophou om die Here te dank vir die gelukkige ingewing wat haar hierheen gestuur het nie. Of vir twee sulke vriende soos Chris en Tina nie.
En nou skryf Chris dat hy haar hulp dringend nodig het, dat hy vir haar ’n pasiënt bring, ’n jong meisie wat swanger is en wat sy die volgende ses maande moet huisves. Sy moet hom laat weet hoe gou die hospitaalkamer beskikbaar sal wees.
Die oubaas wat nou hier is, meneer Fischer, moes al ’n paar dae gelede vertrek het, maar hy is so bekoor deur die plek en het die rus wat hy hier gekry het so geniet dat hy self besluit het om nog langer te bly. Maar sy sal vir hom sê daar kom ’n nuwe pasiënt – sy is ook al verveeld daarmee om dieselfde ou storietjies telkemale weer oor en oor te moet aanhoor.
’n Jong meisie wat ’n kind verwag. Sy het nog nooit so ’n pasiënt gehad nie. Maar Chris se brief is dringend . . . en daar is altyd die blomme waarheen sy kan vlug as sy weer alleen wil wees.
Hy het haar gebring: ’n bloedjong meisie, skraal en regop, maar so wit en stil dat die vrolike groet op haar lippe gesterf het nog voordat sy ’n woord kon sê. Negentien jaar oud. So teer soos ’n bloeisel met die oggenddou daarop. Maar daar was pyn in die grys oë en nog nooit het suster Schoombie iemand gesien wat so alleen en verlate gelyk het en dit so dapper probeer wegsteek het soos Deborah Malan daardie oggend toe Chris haar na Soetdorings gebring het nie. Arme kind, het sy simpatiek gedink. Arme kind. Die wêreld het jou so vroeg al die rug toegekeer. Maar hier op Soetdorings is daar rus en genesing – ek weet, ek het dit self hier gekry – en ek sal jou ook help om dit te kry.
Hulle het die middag saam met haar geëet, maar die genot wat sy in ander omstandighede uit Chris se geselskap sou geput het, het ontbreek. Sy was al die tyd te diep bewus van die skraal, bleek gesiggie langs haar aan tafel, van die meisie wat so stil en beleef was asof daar geen gevoel meer in haar is nie.
Voordat hy weg is, het die dokter gevra om haar blomme te sien. Sy het Deborah na haar kamer geneem en saam met hom gestap. Soos sy vermoed