Satyn Omnibus 2. Helena Hugo
te lyk nie. Ouma Maria is besig om die roseteepotjie se gehekelde mussie op te sit. Sy werk so versigtig asof sy ’n baba aantrek en konsentreer gelukkig só dat sy nie die blos op Sharise se wange sien nie.
Ouma Maria stoot die teepotjie met die mus stadig tussen die rosekoppietjies in. Dis pragtige fyn porselein wat sy sestig jaar gelede vir ’n trougeskenk by oorlede Francis du Plessis van die groothuis gekry het. Anders sou daar nooit sulke durabele porselein in dié eenvoudige huisie beland het nie. Dis mooi, dis Victoriaans, dis iets uit ’n vorige lewe wat gereeld vir gaste gebruik word en nie in die vertoonkas staan en pronk nie.
Ouma Maria het baie oor hoëklas-gewoontes in die groothuis geleer. Vir haarself maak sy heuningtee in haar wit enemmelpotjie wat sy eenkant op die stoof laat prut, maar dek haar kuiertafel met haar roseteestel en goeie Ceylontee. In die somer kuier hulle om die tuintafel op die stoep onder die rankdruiwe, in die winter by die skoongeskropte kombuistafel met sy geborduurde tafeldoek en rosekoppies.
Hoe die tee ook al bedien word, sy roer altyd ’n knypie kardemomsaad en ’n bietjie droë gemmer in. Sharise ruik dit, die skerp, soet geur – eksoties Oosters soos haar innigste drome. Ouma Maria steek ’n skyf soetlemoenkonfyt af en sit dit in ’n koekbordjie voor Sharise neer.
“Dis van die nuwe seisoen se lemoene.”
“Dankie, Ouma.”
“Jacques is terug, jy kan my glo.” Ouma Maria se hande vou weer om die teepotjie. “Sy pa het vanmiddag Kaapse lughawe toe gery om hom te gaan haal. Onthou jy hom nog?”
Sharise glimlag; natuurlik onthou sy hom. Maar dis haar ouma se manier: elke keer as sy van Jacques praat, vra sy doodernstig of Sharise onthou.
“Ja, Ouma, ek onthou.”
Sharise is versigtig om sy naam te veel voor haar ouma te noem, en sy het Lucy die dood voor oë gesweer as sy begin rondvertel dat sy navraag doen. Lucy is getrou aan haar woord. Maar Sharise sal nie vir Lucy vertel hoe sy diep in haar hart voel nie, hoe sy in die stilligheid hoop en verlang nie.
Sy droom van Jacques; sy het selfs in Jermaine se arms van hom gedroom. Later elke keer wanneer hy haar beetgepak het, haar oë toegemaak en Jacques se gesig voor haar gesien. Jermaine het dit agtergekom, haar een keer geklap en gesê sy moet vir hom kyk terwyl hy met haar besig is, hy wil weet sy is by hóm en nie in haar verbeelding op een of ander tropiese eiland in Brad Pitt se arms nie.
Jermaine was ook nie ’n fool nie, hy het gou agtergekom sy het nie veel liefde of respek vir hom oor nie. Hoe anders, sy moes haar kop wegdraai om nie sy drankasem te ruik nie. Gelukkig was hy gewoonlik te haastig om om te gee. Klim op en kry klaar, dit was sy styl. En dan moet sy agterna wag tot hy snork en saggies uit die bed klim en in die badkamer gaan huil.
Jacques sal nie so wees nie. Hy sal haar voor die tyd saggies liefkoos, en agterna sal hulle praat en gesels en die dag se dinge met mekaar deel. Nie soos sy en Jermaine nie. Hy was altyd aan die jaag iewers heen, vinnig in en uit op sy bike. Sy lewe ’n duisternis en ’n geheimsinnige gekonkel in die donker, wat dikwels laat nagte ingesluit het en plekke waar sy nie welkom was nie. Daar was ander vroue daar – dit het die skinderbekke haar deeglik onder die aandag gebring.
“Kan sien jy dink ver,” dring haar ouma se stem tot haar deur.
Sy skrik en gaap agter haar hand. “Nee, Ouma, ek’s net bietjie vaak ná laas nag.”
“Ek wens ek kan hom weer sien.”
“Vir Jacques?”
“Hy was darem een van my grootmaakkinders. En jy?”
Sharise haal haar skouers op. Dis moeilik om haar gesigsuitdrukking neutraal te hou. “Sy ouers kan seker nie wag nie.”
“Nes twee korhane oor ’n enkele kuiken, en hulle het tog die twee meisies ook.”
“Hy is die enigste seun, en hulle hoop seker hy kom terug vir Rosedal. Colette en Teresa het klaar geëmigreer.”
Sharise weet een ding: hy het nog nie die land permanent verlaat nie, en dit gee haar hoop.
“Die ryk mense se kinders kry almal koers. Suid-Afrika is nie meer goed genoeg nie,” sê haar ouma.
“Miskien is dit omdat hulle nie meer so seker is van hulle erfgoed nie,” probeer Sharise die Du Plessis-kinders verdedig, al hoor sy ook die laaste tyd min van Colette en Teresa, wat darem met haar verjaardag en Kersfees ’n briefie in die pos gegooi het.
“Hierdie plaas sal makliker in vreemde hande val as Jacques vir die res van sy lewe in Frankryk bly sit.” Ouma Maria klink bekommerd. Haar aftreehuisie is immers ook op Rosedal.
“Dis nog sy plaas,” paai Sharise. “Miskien het hy besluit om sy plig te kom doen.”
“Ja,” sug ouma Maria. “Dis sy grond en sy goed, en sy pa en ma raak nie jonger nie.”
“Ek wonder ook soms wat gaan word,” erken Sharise.
Met die indraai by Rosedal se hek het sy juis weer die woorde op die uithangbordjie raakgesien: J. P. du Plessis en seun.
Dit het haar soos ’n pyl in die krop getref: en seun. Jacques du Plessis is die man van haar hart, die een wat weg is en in die proses ’n stuk van haar hart uitgeskeur het. Nou is hy terug! Sy kan dit net sowel erken: sy sien ook uit daarna om hom weer te sien. Maar of hy daarin belangstel om háár te sien, is ’n ander storie.
Hy het immers haar hart gebreek en flenters getrap. Haar nie vasgehou nie, nie opgetel en met liefde vertroetel nie, nee, hy was te bly om van haar ontslae te raak. In ’n sekere sin is hy niks beter as Jermaine nie. Die herinnering aan die dag toe hulle uitmekaar is, maak haar benoud en bring trane in haar oë.
Onthou hy dit nog, of het hy vergeet?
Sy wil nie opkyk nie; sy hou haar ouma se hande dop. Ou hande met dik rumatiekknoppe by die vingers se litte, ’n dungeslyte trouring aan die linkerhand. Haar ouma was gelukkig getroud. Sy is ’n gelukkige weduwee, ’n vrou wat haar huiswerk geniet en steeds die heerlikste fyngebak en soetgoed aan haar kleindogter se teekamer lewer. Noudat Sharise ligte etes bedien, maak sy ook spesiale kerriedisse en poedings.
Sharise wil haar bedank vir die lensiekerrie en sagopoeding wat die buffetgaste gister so hoog aangeprys het. Maar haar ouma dink nie aan kos nie, sy gee ’n skelm laggie.
“Ek wonder baie wat sal gebeur as julle mekaar ná al die jare weer ontmoet. Ek het julle grootgemaak, ek kan seker.”
“Ja, Ouma.”
“Ek onthou vandag nog so helder hoe julle saamgespeel het, onskuldige kinders. Kaalstert in daai plastiekdammetjie. Onthou jy die plastiekdammetjie onder die appelkoosboom?”
Sharise bloos. Haar ouma kan so sê wat sy dink sonder om te weet wat haar woorde alles ontketen.
“Ja, vaagweg,” erken sy.
Sy kyk deur die venster na die kaal takke van die appelkoosboom in die agterplaas. Dis vanmiddag so koud buite, sy kan amper nie glo dat hulle somers hier agter geswem het nie.
“Dit was jy en Jacques en sy twee sussies, julle was my laatlammetjies. Hier saam met mekaar gespeel – heeldag in die water en in die modder.”
“Ons het darem intussen grootgeword.”
“Jy’s reg, daardie tyd is vir altyd verby. Julle is groot en uitgegroei. Colette en Teresa het dan al kindertjies in Australië. Dis nog net jy en Jacques, en julle is stadig.”
“Ouma, ek was getroud.”
“Met die verkeerde man, en ek gaan niks verder sê nie. ’n Mens praat nie sleg van die dooies nie.”
Sharise voel soms sy moet Jermaine verdedig. Want was dit nie vir sy voorsienigheid nie, was sy nog steeds kelnerin in iemand anders se restaurant. En op af tye, vir ekstra geld, aan die konfyt kook en blatjang maak dat dit so sweet.
“Hy was nie net verkeerd nie.”
“Hm, slim genoeg om