Plaasmoord. Karin Brynard
sitgemaak is. Maar sonder kop. Of liewer, van waar hy in die deur van die vertrek gestaan het, kon hy nie een sien nie. En hy wou nie nader gaan nie – hy sou wag vir die forensiese span. Nie dat daar veel van ’n moordtoneel oor was nie. Die twee kamers en gang was vol bloedspore soos die boere al daar in en uit was. Wat natuurlik Beeslaar se ergernis verder laat styg het.
Die forensiese “span” uit Upington blyk toe uiteindelik net een ou te wees. “Sorrie ek’s so laat,” het hy met die intrap gesê en homself voorgestel as Hans Deetlefs. “Sonder my GPS het ek die plek nooit gekry nie!” Hy’t heel ingenome gelyk met homself en sy GPS, met sy varswatergesig en groot bottelbodem-brilglase, twee ogies klein en ver en waterig blou agter hulle.
Hy was ’n kort mannetjie, maar kennelik sonder die sindroom. En het knap voorgekom. Klaar in sy plastiekoorpak en -skoene, tassie met die toorgoed van sy vak in sy linkerhand, ’n kamera om die nek. “Welkom in die Wilde Noordweste, inspekteur,” het hy gesê en sy ogies selfvoldaan geknip. “Ek hoor jy’s al die pad van Johannesburg hier by ons!” Beeslaar het iets teruggemompel, nie lus vir kakpraatjies nie.
Hans Deetlefs het ongestoord sy tassie uitgepak en stil en behendig begin werk, kort-kort iets vir Beeslaar uitgewys. Soos dat die vrou se kop tóg daar was. Haar nek was net só diep gesny dat dit heeltemal agteroor geknak het – in die holte van die stoel se sitplek in. Daarna het hulle saam-saam die chaos in die vrou se slaapkamer deurgekyk. Die klerekas se laaie was uitgetrek en op die vloer omgekeer, die matras halfmas van die bed afgeruk, asof iemand in groot haas na iets gesoek het. ’n Boekrak agter die deur na die gang was omgekeer, baie van die boeke in bloedspatsels bedek. Dit moes dus vóór die moord gebeur het.
“Sy moes sit en toekyk het,” het Hans opgewek verklaar – asof hy pas ’n paaseier ontdek het. “Wed jou ’n honderd rand sy’s Roofies ingeja voor sy vermoor is.” Hy’t met sy klein ronde ogies knipperend na Beeslaar opgekyk. Weer die onaardse glimlag – maar dan besef Beeslaar dis nie ’n glimlag nie, dis bloot die man se manier om sy swaar brilglase bo te hou deur sy wange te bol.
“Nie ’n dobbelman nie,” het Beeslaar iesegrimmig terug laat weet.
Die bloed was oral: mure, vloer, bed. Die vrou se lang, ligblou somersrok was swart gekleur daarvan.
Ook buite op die voorstoep was daar groot plasse bloed, waar drie groot honde en ’n keffertjie afgeslag gelê het.
Deetlefs was ook glad nie veel gepla oor die gefokte toestand van die moordtoneel nie. “Shit happens,” het hy met ’n irriterende gryns gesê en sy oë weer ’n paar maal geknip. Sy woorde was nie koud nie, toe beland daar amper nóg ekskresie op die vloer: sersant Ghaap wat sonder skoenbedekking en met ’n brandende sigaret in die hand in die kamerdeur verskyn.
“Inspekteur, die mense buite vra of jy kan opsk–... e ... hoe lank dit nog gaan vat. Hulle wil ry.”
Beeslaar het tot tien begin tel, nie eens by drie uitgekom nie. “Fok weg hier met daai sigaret! En dan gaan sê jy vir die klomp daar buite: enigeen wat vanaand in die dorpselle wil slaap, moet dit waag om te ry!”
Toe Beeslaar uiteindelik tevrede was dat hy alles gesien het, het hy Deetlefs gelos om alleen aan te gaan. Kon hy uitgaan vir vars lug. En om Pretorius se storie te gaan aanhoor.
Maar nie voor daar amper nóg bloed gevloei het nie.
Die plaasvoorman het sy opwagting op die werf gemaak. En voor Beeslaar kon keer, het ’n groepie jonger boere die man met geweld uit sy bakkie gepluk en op die grond gesmyt, gereed om hom te donner. En te skiet agterna. Ghaap, Pyl en ’n paar platpette uit die aanklagkantoor moes die spul opbreek.
Adam de Kok, blyk sy naam toe te wees. Hy was heeldag op die dorp – saam met die plaas se huishoudster – vir die week se inkopies en aankope by die landboukoöperasie. Beeslaar het eenkant met hulle gaan praat, op die agterstoep van die voorman se huis, ’n ent van die plaashuis af. Maar hulle wis van niks – die ou tante heeltemal buite haarself van skok en angs.
Na hy met hulle klaar was, het Beeslaar sommer net daar op die voorman se agterstoep bly sit vir die res van die ondervragings. Beginnende by Boet Pretorius.
“Ek wou gewoon ... inloer,” het hy verklaar. “Was vanoggend gou in dorp toe. En op pad terug ...” Hy is net na eenuur uit die dorp weg. “Ek boer langsaan, Karrikamma,” het hy gesê. En nee, hy het geen ongewone of vreemde voertuig op pad of hier opgemerk nie.
“Ek ... wou net groet, die huis sit dan so teenaan die pad, mens kan vinnig in en uit wees.”
Sewe-uur. Deetlefs het pas die groen lig gegee dat die liggame weggeneem kan word. Die ambulansman, ’n ongewaste vent met ’n wynasem, sukkel om hulle ingelaai te kry. Die naaste patoloog wat voorkeur kan gee, is op Postmasburg.
Die plaaswerf het skielik stil geword. Die boere weg, die eenmanspan uit Upington weg. Ghaap en Pyl saam met die platpette terug stasie toe.
Dis nog net Beeslaar. Hy sit op die trap van die plaashuis se agterstoep. Dieselfde plek waar hy vroeër die middag vir Boet Pretorius aangetref het. Sit en kyk oor die werf uit, die twee reuse bloekoms wat skaduwee by die agterdeur gee. Die laning kareebome wat die voorman se huis van die hoofhuis skei. ’n Groot plaasdam van sink na die voorkant van die huis, ’n windpomp langsaan, wat klaend aan sy remme trek.
Dis besig om skemer te raak. Die ondergaande son brand rooi in die fyn stof wat nog oor die snuifgetrapte werf opstaan.
Beeslaar voel mislik. Nié van die bloedorgie wat hy vanmiddag hier aanskou het nie. Dis die water. Hy’s al twee maande in hierdie godverlate wêreld, maar hy kan steeds nie vat kry aan die brak water wat badseep laat skif en ’n kalkrand in ’n glas los nie. Sy liggaam roep na die goor swembadsmaak van Johannesburg se water.
Hy probeer om nie aan Johannesburg te dink nie. Dit was ’n ander lewe. Nou is hy hier. Op hierdie plaas, in hierdie hitte. En hy sweet soos ’n fokken otter. En bly dors.
Maar hy weet ook, die dors is nou, soos hy hier sit, die allerminste van sy probleme.
Hoofstuk 2
2
Saar Swarts soek ’n koelteboom voor Driedoringstraat nommer drie. Dis die huis van tannie Yvonne Lambrechts, haar moeder se eertydse vriendin en een van die min mense in die kontrei wat sy nog ken.
Die einste tannie Yvonne wat haar gistermiddag in die Kaap gebel het met die nuus van Freddie. En die kind.
“My ou hartjie, jy moet nou sterk wees. Tannie het bitter slegte nuus.”
Dit was soos ’n donderslag. Freddie ... op só ’n manier. En ’n kind. Die een wat sy glo wou aanneem. Van wie sy ’n foto’tjie aangestuur het. Saar het destyds skaars na die foto gekyk, was nog nie oor haar ding met Freddie nie ... Here.
Saar skakel die karenjin af en klim uit. Sy’s suf gedink. Die hele nag deur, kilometer op kilometer van meedoënlose pad – al uit die Kaap uit hiernatoe. Dink. En selfverwyt. Al langs die Weskus op tot by Vanrhynsdorp, toe oos en noord. En die heelpad met Freddie in haar kop. En die ding met Freddie, daai laaste bitter woorde ...
Oor die platorand, deur Hantam toe. Daarna die groot, plat Boesmanland. Twee, drie uur se ry tussen die slapende dorpies. Die pad reguit soos ’n liniaal, ’n grou tonnel in die donker. Hier en daar die vuurrooi kolle van ’n dier se oë, of iets wat grys en blindelings oor die pad skarrel. Muskeljaatkat. Muishond, ’n bok. G’n ander sterfling te sien nie. Net die swart nag en die twee kolle lig van haar Corsa’tjie in die meedoënlose swart teerpad. Tot sy vanoggend met sonsopkoms die eerste kokerbome begin gewaar het, soos swart figure in ’n wilde dans afgeëts teen die eerste lig. En toe die rooi duine tussen die haakbos- en grasveld, die kameeldorings met hul kenmerkende sambreelvorms. Sy het skielik weer gevoel of sy tóé eers grondvat – hier in hierdie bekende wêreld, asof die nag ’n aaklige droom was waarin sy in ’n donker doolhof op soek was na ... wat ook al.
Haar klop aan tannie Yvonne se voordeur word begroet met ’n histeriese gekef en voor die deur nog behoorlik oop is, storm drie klein wit wolhondjies oor haar voete en spring teen haar kaal bene op.
Tannie