Die voorskootbataljon. Sarah du Pisanie
Visser beskou die klomp vroumense met nuuskierige bewondering.
Karlien en Anna neem die voortou deur die huis en maak die kaste en deure oop. Die tweeling het nog nie ingekom nie, want hulle het vinnig om die hoek verdwyn om die werf te gaan verken.
Maryna het tot in die sitkamer gevorder en sy staar deur die stowwerige vensters na buite. Jan kan sweer dat hy die spore van trane op haar wange sien toe sy effens beweeg.
Susan is stil en moeg en sy gaan sit sommer op die stoep op die lae muurtjie en speel ingedagte met ’n takkie.
Tannie Maud staan met haar hand op die steel van die sambreeltjie en bespied die omgewing soos ’n generaal die slagveld.
Jan Visser stap reguit op haar af en hou sy hand na haar toe uit.
“Ek is Jan Visser, mevrou. Ons het nog nie ontmoet nie.”
Sy stof eers haar hand liggies met die kantsakdoekie af voordat sy dit na hom uithou.
“Ek is Maud Crawford. My man was lord Crawford.” Sy beskou hom effe uit die hoogte en Jan verwonder hom elke oomblik meer aan die eienaardige klompie vroumense wat almal hier saam is en so hemelsbreed van mekaar verskil.
Karlien en Anna kom terug van hul inspeksie.
“Wel?” vra tannie Maud, en bekyk hulle van kop tot tone.
“Nee, dit lyk goed. Dit lyk na ’n heel stewige huis,” sê Anna en sy sluk swaar aan die trane. Sy kan die teleurstelling nog nie verwerk nie. Sy het die plaashuis in gedagte gehad. Dit is ’n enorme plek . . . ’n regte ou kasteel. Die plek is massief groot en stewig met koepels en ’n torinkie waarvandaan hulle tydens spesiale geleenthede ’n vlag gehys het.
Sy het haar so ingestel daarop dat hulle elkeen hul eie kamer gaan hê, want die ou plaashuis het nie minder as ses slaapkamers nie. Nou sal hulle maar weer twee-twee in ’n kamer moet bly.
Karlien voel haar hartseer aan en plaas haar arm beskermend om haar ma se skouer.
“Daar is niks wat ’n bietjie water en seep nie kan regmaak nie.” Sy draai na Jan Visser.
“Meneer Visser, mag ons u ’n groot guns vra? Sal u asseblief vir die meubelvervoerders vra om maar die meubels te kom aflaai. Ons sal intussen begin skoonmaak.”
“Seker, juffrou Joubert, ek doen dit met graagte.”
By die deur draai hy eers weer om.
“Is daar nie nog iets wat ek kan doen nie? Sal julle regkom met middagete of kan ek vir julle iets bring om te eet?” vra hy hoflik.
“Nee, dankie, meneer Visser.” Jan voel aan dat Karlien hom glad nie goedgesind is nie en hy kan raai wat in haar gedagtes omgaan. Die hele aangeleentheid klink ook so verdraai dat hy haar nie juis kwalik neem nie. Hy draai dus maar na Anna.
“Ons sal regkom, dankie, meneer Visser. U . . . u was werklik baie vriendelik.”
Hulle staar hom almal stilswyend agterna totdat die motor om die draai agter die bome wegraak.
“Wel, komaan! Julle het nie jul handjies die saligheid belowe nie. Hier is baie werk in hierdie vuil huis,” sê Karlien en probeer opgewek klink, maar sy is self baie na aan trane.
“Ester! Orpa! Kom, kom, julle twee: dit is skoonmaaktyd!” roep sy.
“Ag! Karlien, kan ons nie maar hier buite speel nie?” vra hulle pleitend.
“Nee,” sê sy en skud haar kop beslis, “ons sal hierdie hool saam moet aandurf, anders slaap ons vannag in ou Betta.”
Die tweeling kom skoorvoetend nader. Hulle is baie beslis nie lus vir werk nie, maar vir ou Betta is hulle nog minder lus; nie ná tweeduisend kilometer vasgedruk tussen al die bagasie binne-in die ou kasarm nie.
Karlien gaan haal ’n emmer, besems, stoflappe en allerhande skoonmaakbenodigdhede uit die kombi. Hulle moes nog eers die woonstel skoonmaak nadat die meubels gelaai is en toe het hulle hierdie goed sommer in die kombi gelaai. Nou is dit gerieflik beskikbaar sodat hulle solank kan begin skoonmaak voordat die meubels kom.
“Ons begin eers by die sitkamer. Hulle kan dan die meeste meubels hier inpak en sodra daar dan ’n ander vertrek skoon is, kan ons die meubels daarheen verskuif,” sê Karlien, swaai die besem soos ’n geweer oor haar skouer en stap toe al singende die huis binne.
“Gmf, dit klink vir my meer na die troumars,” sê Ester en skop vies na die emmer.
“Dit sal seker vir jou na die troumars klink, want julle twee se koppe is mos vol muisneste!” troef Karlien haar.
Anna en Maryna laai solank die tasse uit die motor en pak dit eenkant op die stoep. Hulle maak van die tasse oop en Anna soek na ’n voorskoot. Sy bind ’n rooi geruite een om haar middel en soek toe verder totdat sy nog een kry.
“Hierso, Maud, sit sommer een van my voorskote aan.”
Tannie Maud kyk skepties na die blou geruite voorskootjie.
“Nee dankie, mens. Ek is ’n groot vrou en ek kan nie so ’n flentertjie ding aansit nie, dit sal niks help nie.”
Sy haal ’n oorrok uit haar eie tas wat haar van haar kuiltjie tot haar rok se soom bedek.
Susan neem ’n verestoffer en begin lusteloos in die vensterbank vroetel.
“Santjie! Los jy maar, my kind. Gaan sit liewer op die stoep, dan rus Ma se kind ’n bietjie,” sê Anna simpatiek.
“Ag, nee wat, Mamma. Ek is nie moeg nie, ek is sommer net sleg,” sê sy verskonend en probeer toe ’n bietjie meer entoesiasties afstof.
Maryna en Karlien trek hul skoene uit en rol hul denimbroeke se pype op tot onderkant die knieë. Tannie Maud kry iewers twee doekies en bind dit om hul hare. Hulle vee woes en met mening sodat die stofwolke by die venster en deure uitborrel.
Tannie Maud beskou die klomp meisies, wat so fluks aan die werk is, met trots in haar oë. ’n Skewe hartseertrekkie kom lê om haar mond.
Dit is darem so jammer dat hier nie ’n man in hierdie huis is nie. Hierdie klomp meisies sou hom tot in die afgrond bederf het. Hulle kan soos ’n goed afgerigte span in volle harmonie saamwerk. Dit kon haar nog altyd verstom hoe hulle elkeen sommer net weet wat om te doen. Daar is geen oormekaarvallery nie.
Sy soek met haar oë tussen die dogters na Anna. Sy het ’n emmer water en is besig om die mure te was. Om hard te werk het hulle by hul ma geleer. Pieter Joubert, haar broer, was ’n ou dromer, ’n idealis. Hy het dit nie baie ver gebring nie. Hy was ’n goeie, godvresende mens en baie lief vir sy vrou en dogter. Hy was egter nie ryk nie en Anna kry swaar vandat daar nie meer ’n vaste inkomste is nie.
Soos sy kan aflei, was Anna se pa destyds baie ongelukkig oor die troue. Hulle was ryk en invloedryke mense en Anna het toe kans gesien om uit die skool te gaan en met Pieter Joubert, ’n bankklerk, te trou.
Haar pa het haar blykbaar later vergewe en hulle het weer versoen geraak, maar ná Anna se ma se dood is haar pa weer met ’n bloedjong vrou getroud. Die vrou het daarby nog ’n seuntjie gehad. Anna kon die vrou nie in haar ma se plek aanvaar nie en dit het haar van haar ouerhuis vervreem.
Tannie Maud sug, tel die emmer op en stap na die kombuis om vir haar ook te gaan water haal.
Sy gaan staan langs Anna en kyk eers weer ’n slag hoe sy skrop dat die skuimbolle so staan. Dit is ’n vreugde om hierdie vrou te sien werk. Sy is nou wel nie geleerd nie, maar ’n uithalerhuisvrou! Sy doen al die huiswerk met soveel oorgawe dat ’n mens altyd lus het om haar te help.
Tannie Maud trek haar geel plastiekhandskoene aan en vryf die vingers een-een plat.
Haar man is ook ’n paar jaar gelede oorlede. Sy het nie kinders van haar eie nie en Pieter het gesoebat dat sy by hulle moes kom bly. Sy wou nie terwyl die vyf meisies nog in die huis is nie. Dit was eers ná Pieter se dood dat sy tog maar haar intrek by hulle geneem het. Geleidelik het sy ook maar deel van die huisgesin geword.
Die