Fort van die kappiedraers. Sarah du Pisanie
Hein Schultz weer aan sy deur klop.
“Majoor!”
“Ja, Hein, kom maar binne. Ek gaan net gou al die verslae deur sodat ek ’n bietjie meer op die hoogte van sake kan kom.”
“Ek het nie veel manne gekry nie, majoor.”
“Hoeveel?”
“Twintig.”
“Dis baie min, Hein.”
“Ek weet, majoor. Ons sal maar vyf patrollies moet maak, met vier man elk.”
“Ja! Waar is hulle?”
“Ek het hulle al hier voor laat aantree, majoor.”
Majoor Leutwein staan op en sug swaar soos ’n ou man. Dit is gevaarlik om die manne in sulke klein groepies uit te stuur. Maar wat anders? Sy manne moet hier bly om die gevegseenheid te vorm wat sal aanval sodra daar van die bendes opgespoor is.
Die twintig manne kom vinnig op aandag toe hulle die majoor sien.
“Manne, ek wil hê julle moet gaan regmaak vir ’n patrollie van minstens agt dae. Kom meld julle dan oor twee uur by my aan vir verdere opdragte.”
Die manne staan doodstil en wag op die bevel om te kan verdaag.
“Julle kan maar gaan.”
Majoor Leutwein kyk hulle agterna. Die moegheid en dalk die feit dat hy begin oud word, maak hom week en opstandig. Hoekom moet daar tog altyd sulke onsinnige bloedvergieting plaasvind?
“Môre! Môre! Dit lyk vandag soos ’n slagveld hier op Okahandja.” ’n Groot, fris man kom vinnig nader en groet van ver af. “Hoe gaan dit, majoor?”
Vir die eerste keer vandag glimlag majoor Leutwein. “Sleg, Jaap, man! Hoe gaan dit met jou?”
“Altyd goed, majoortjie! Altyd goed!”
Majoor Leutwein wag vir hom op die stoep en nooi joviaal. “Kom in, Jaap! Kom ons gaan drink ’n bier. Ek is nou so moeg vir probleme!”
“Vir bier sê ek nooit nee nie. Om die waarheid te sê, dit is hoekom ek altyd hier kom groet. Ek weet hier is altyd koue bier.”
“Dit is ’n skande, Jaap. Ek nooi jou sommer vir tee.”
“Tee! Ag nee, majoor, dan drink ek liewer water.”
Die majoor lag vir Jaap se bulderende verontwaardiging.
Jaap Venter pas by hierdie land van hom. Hy is groot en wild en ongetem. Maar daar is ook ’n diepgewortelde eerlikheid en goedheid diep onder in sy menswees, iets wat hom ’n eenheid laat vorm met die vlaktes en berge en die blou lug daarbo.
Jaap groet een van die soldate aan die ander kant van die fort luidrugtig en majoor Leutwein lag innerlik.
Hierdie groot Jaap Venter kan tog met die beste wil in die wêreld nie sag praat nie. ’n Komiese toneeltjie van ’n ruk gelede speel hom so helder weer in die majoor se geheue af, dat hy breed staan en glimlag.
Jaap was eendag by toe een van die manskappe begrawe is wat noodlottig in ’n ongeluk beseer is. Tussendeur die plegtige en emosiebelaaide begrafnisseremonie het Jaap die persoon langs hom op ’n harde fluistertoon uitgevra na die ongeluk.
Hulle het vir die kaptein beduie om Jaap stil te maak en dié het ook ewe saggies by Jaap se oor gefluister dat hy sagter moet praat.
Majoor Leutwein lag sommer kliphard as hy aan Jaap se harde, verleë fluisterstem dink toe hy vir die kaptein sê: “Kapteintjie, ek kán nie sag praat nie!”
“En as jy nou so met jouself loop en lag, majoor? Was die suideson te veel vir jou?”
“Nee, ek loop sommer aan een van jou skandes en dink en nou lag ek daaroor.”
“Ek sal maar liewer nie vra watter een nie. Ek trap tog altyd in al die slaggate.”
Hulle gaan sit in die ontspanningsvertrek waar ’n biervaatjie op ’n ruwe houttoonbank die vertrek gesellig laat vertoon.
Een van die soldate bring vir hulle twee bekers skuimende bier.
Jaap Venter blaas die wit skuimkop af en drink omtrent die helfte met die eerste teug uit.
“Lekker! Dit is darem een ding wat julle Duitsers goed kan doen. Julle kan bier maak!”
“En drink!”
Jaap lag bulderend, sodat die majoor saam glimlag vir sy eie grappie.
“Is jy op pad huis toe, Jaap?”
“Ja, ek is op pad terug. Ek het met vier waens gekom. Die mense daar in die noorde sukkel, man. Hulle sal darem nou maar die spoorlyn moet bou tot bo in die noorde. Niemand wil transport ry soontoe nie.”
“Ja, dis maar ’n yslike probleem. Die ouens is nou bang om so diep in te gaan hier in die noorde. Ek wil juis by jou hoor, Jaap. Hoe lyk dinge vir jou?”
“Toe ek afgekom het, was alles rustig. Ek hoor nou maar eers van alles wat daar aangaan. Hulle het darem alles baie stil georganiseer.”
“Is daar iemand op jou plaas?”
“Ja, ou Jakob is daar. My pa het hom destyds saamgebring uit die Karoo uit. Toe was hy sommer nog ’n kind. Toe ek na my eie plaas toe trek, het ek hom saamgevat. Hy is so betroubaar.”
“Is jy nie bang om jou plaas so onbeskermd te laat lê nie?”
“Daar is nog nie te veel wat juis beskerming nodig het nie. Ek is nog besig om my huis te bou. Dis maar net my beeste en die krale en so aan.”
“Maar jy weet tog hoe verdwyn die beeste net tussen hemel en aarde!”
Jaap Venter skud eintlik van sy growwe bulderlag. “Hulle sal dit nie sommer weer waag om my beeste te kom vat nie. Hulle het al geprobeer en ek het dit net eenvoudig gaan terughaal en sommer ’n goeie klomp van hulle s’n gevat vir skadevergoeding. Ek het hulle laat weet dat ek volgende keer myne dubbel sal terugvat.”
“Jy kan tog nie alleen ’n hele bende van hulle aandurf nie?”
“Kan ek nie? Wie het so gesê?”
Die majoor kyk kopskuddend na Jaap. Hy is woes en gevrees, maar almal hou nogtans van hom. Hy sal geen mens kwaad aandoen nie; hulle moet net nie met hom sukkel nie. Die inboorlinge het ’n heilige ontsag vir hom. “Seun van die donder” noem hulle hom. Dit is vir majoor Leutwein altyd so ’n goeie beskrywing van Jaap met sy harde stem en sy vreeslose geaardheid.
“Het jy nog nie tot dusver moeilikheid met jou werkers op die pad gehad nie, Jaap?”
“Nee wat, ek het mos die Bergdamaras wat my help met die transportryery. Hulle beskou my as hul opperhoof.”
“Dis mos die verarmde nasie wat as slawe vir die Herero’s en die Namas gewerk het?”
“Ja. En hulle werk eerder vir my as vir die Herero’s.”
“Hulle voel natuurlik veiliger by jou en jy betaal hulle ook beter. Wanneer gaan jy terug?”
“Môreoggend vroeg. Ek wil my osse net vandag so ’n bietjie laat rus. Dis darem ’n moordende stuk pad vir ’n os hier van Swakopmund af. Party skofte is vier-en-twintig uur lank, voordat ’n mens weer water kry vir hulle. Wanneer ons hier kom, gee ek hulle altyd so ’n ou blaaskansie.”
“Trek jy weer jou ou roete, hier om die Wilhelmsberg?”
“Ja! Die een wa het ek op Otjimbingwe gelos en een bly hier op Okahandja. Jul goed en ou Matty s’n daarin. Ek wil juis vir jou ’n guns vra.”
“Ja, seker! Ek help graag as ek kan.”
“Die een wa moet deurgaan Ovikokorero toe. Ek wil my een wa wat noorde toe moet gaan, so ’n rukkie hier los. Dis nou onveilig in die veld met so ’n lomp trek. Sal jy so gaaf wees om volgende Donderdag vir my mense te sê om hiervandaan te begin trek? Dan sal