My hartjie, my liefie. Sarah du Pisanie
nie ’n plek vir ’n jongmeisie nie. Hier is feitlik geen ongetroude jong mense nie . . . Hier . . . hier is niks wat ’n mens kan doen om die tyd vir jouself interessant te maak nie . . .” Louis buk oor die lessenaar, sy stem sissend sag. “Hier is geen . . . wel, omtrent geen hubare mans nie . . .”
“Ek verstaan, meneer Erlank . . . Ek is egter steeds nie van plan om halfpad tou op te gooi nie.”
“Goed . . . juffrou! Jy is baie slim en baie koppig . . . Jy wil hier bly . . . mooi! Maar . . . jy gaan jou kant bring, dit belowe ek jou . . . moenie dink ek gaan jou verskoon omdat jy ’n vrou is nie.”
Alet sê nie ’n woord nie, maar wat sy in haar hart dink, is onheilspellend bitter en swart.
“Dit is al, juffrou, en gaan probéér asseblief om jou klas te beheer! Ek kan nie werk met so ’n chaos langs my nie.”
Alet sluk swaar aan die krapperigheid in haar keel. Sy haal ’n paar keer diep asem voordat sy weer by haar klaskamer ingaan. Die kinders is stil en beskou haar ondersoekend. Hulle is vir haar jammer, want dit is seker nie eens vir ’n juffrou lekker om kantoor toe te gaan nie.
“Nou ja, ek dink ons het nou almal kennis gemaak. En weet julle wat dink ek nog . . . ek dink nie ons gaan vandag op hierdie eerste dag van die kwartaal al met lesse begin nie . . . ek gaan vir julle een van die mooiste stories lees.”
Haar soet stem hou die kinders asemloos gevange en hulle sug van genoegdoening toe Aspoestertjie met die prins wegry en die stiefsusters die gelukkige paartjie jaloers agterna moes staan en kyk.
Onseker draai Alet in haar klas rond toe die kinders uit is vir pouse. Sy weet nie of sy veronderstel is om iewers te gaan tee drink nie. Sy sal in elk geval liewer sterf van die dors as om self te gaan ondersoek instel.
“Juffrou . . . meneer sê juffrou moet kom tee drink in die kantoor.”
“Dankie, Elias, ek kom.” Sy draai onnodig in die klaskamer rond sodat die teedrinktyd tot die minimum beperk is.
Die tee is onsmaaklik en die gebarste koppies en nerfaf pierings doen niks om dit aangenamer te maak nie. In doodse stilte drink sy haar tee. Louis is besig om vorms in te vul en sy sit styf en regop aan die ander kant van die lessenaar.
Stilweg neem Alet haar voor om van môre af self die tee te maak. As sy dan die tee in so ’n gelaaide atmosfeer moet inwurg, dan kan dit darem ’n aantrekliker en smaakliker koppie tee wees.
“Dankie, meneer Erlank . . . As jy my sal verskoon, ek het nog ’n paar dingetjies wat ek in my klaskamer moet gaan doen.”
Louis kyk half gesteurd op.
“Dit is reg, juffrou. Ek sal bly wees as ek jou ná skool ’n paar oomblikke kan spreek. Daar is ’n paar dingetjies wat ons moet bespreek.”
Die dag verloop sonder verdere voorvalle. Alet laat die kinders verf en dit hou hulle die res van die dag stil en gelukkig. Sy gebruik die tyd om die kinders onderlangs dop te hou en op te som.
Die grootste gedeelte van die klas is doodnormale, gesonde, lewenslustige kinders wat sy, as sy ’n opsomming moet maak, beslis sal klassifiseer onder kinders wat uit goeie, gemiddelde huise kom. Daar is ’n paar wat armoedig lyk, hul kleertjies is dun gewas maar skoon en netjies. Hierdie kinders is bleek en maer. Ongemerk gaan Alet hul name weer in die register na en merk verbaas op dat al vier dieselfde van het.
Alleen in ’n bank sit ’n mooi donkerkoppie. Sy is netjies en haar klere is van ’n goeie gehalte en baie smaakvol. Welvarendheid staan in hoofletters oor die meisietjie geskryf. Marinda Steenkamp. Alet wonder wie haar ouers is. Sy is blykbaar nie juis gewoond om met die ander kinders te meng nie. Die kinders behandel haar met baie respek, maar min warmte.
Diep in haar hart verwens sy die ongeskikte Louis Erlank. Sy sou so graag die kinders met hom wou bespreek sodat sy elkeen se agtergrond kan leer ken. Sy neem haar egter voor om vanmiddag vir tant Grieta uit te vra oor die kinders.
Louis is ’n bietjie minder stug toe sy hom die middag ná skool gaan spreek. Hy verduidelik haar verpligtinge, bespreek die werk kort en saaklik met haar en stel voor dat sy haar probleme asseblief met hom sal kom bespreek.
Gmpf! Alet snork innerlik. Sy háár probleme met hóm bespreek . . . sy bespreek dit liewer met Elias, die skoonmaker!
Tannie Grieta is baie meer behulpsaam.
“Marinda Steenkamp? Foei tog! Dit is eintlik ’n tragiese geval. Haar ma is so twee jaar gelede dood in ’n ongeluk. Haar ouma bly nou hier by hulle . . . Hulle is skatryk mense, hoor! Gerhard het die skeepsredery hier . . . maar die arme kind . . . sy is eensaam.”
Tannie Grieta gooi eers nog koffie in voordat sy haar gesprek hervat.
“Hulle bly so half buite die dorp . . . Hulle besit die enigste steenhuis in die dorp, met die gevolg dat die kind nooit juis ander maats het nie . . . en die ergste van alles . . . die ou ouma! Ag, nou ja, ek skinder nou nie . . . dit is net . . . Sy is so half . . . jy weet, so . . . dink ons is te agterlik vir haar!”
“En die Venters, tannie Grieta? Daar is vier in my klas. Een in sub B, een in standerd een en ’n tweeling in standerd twee . . . Is hulle almal broers en susters?”
“Ja, hartjie, en dit is nog nie al nie; in Louis se klas is nog twee en daar is ’n kleintjie by die huis ook.”
“Hulle . . .” Alet weet amper nie hoe om dit te stel nie. “Hulle lyk so armoedig, tannie . . . so anders as die ander kinders . . . Is . . . is hulle maar net arm of is daar ander probleme ook . . .? Die kinders is so sku, kan ’n mens nie juis in die oë kyk nie . . . Ag, tannie weet mos wat ek bedoel . . .so . . . so asof hulle baie blootgestel kan wees aan die een of ander skande . . .”
Tannie Grieta beskou haar skewekop.
“Jy weet, kind, jy is baie wyser en meer volwasse as wat ’n mens van ’n jong mens van jou jare verwag . . . om te dink dat jy in een oggend soveel kon raaksien.” Sy stryk ingedagte die lappie op die tafeltjie gelyk.
“Ja . . . hartjie . . . daardie arme vrou en kinders ly vreeslik swaar. Hul ou pa . . . hy is sommer ’n swakkeling . . . verdien ’n karige salarissie as spoorwegwerker en dié drink hy omtrent alles uit. Die arme vrou leef altyd in ’n doodse vrees as sy weet hy het geld. Hy het haar en die kinders al so geslaan dat die bure moes gaan help.”
Alet sug. Sy voel die magtelose woede in haar kriewel. Sy kan dit nie verdra om kinders te sien ly onder ouers wat nie die naam ouer werd is nie. Sy het self in ’n goeie huis vol vreugde en vrede grootgeword, met ’n oorvloed liefde en aardse skatte. Haar ouers het egter hul nederigheid behou en soos hul aardse rykdom toegeneem het, het hul lof teenoor hul Skepper net meer en meer geword.
Alet durf die middag maar weer die sanderige paadjie na die winkels aan. Sy koop koppies, ’n teepotjie en al die ander benodigdhede om van die volgende dag af ’n aantreklike koppie tee by die skool te geniet. ’n Skinkbordjie en ’n netjiese lappie voltooi die aankope.
Met die intrapslag die volgende oggend, gee sy vir Elias opdrag om net die primus aan te steek en water te kook, sy sal self die tee kom maak.
Louis sê niks daaroor nie. Daar is net ’n blink liggie van waardering in sy oë toe sy die netjiese skinkbordjie tussen hulle op die lessenaar neersit.
Hy skuif sy papiere opsy en drink rustig saam met haar tee. Hy probeer selfs om ’n gesprekkie met haar aan te knoop. “Is jy oorspronklik van die Paarl, juffrou?”
“Ja, meneer.”
“Boer jou ouers daar . . . of . . .”
“Ja, my ouers boer daar, meneer Erlank.”
Alet beantwoord sy beleefde vrae styf en kortaf. Die gesprek droog sommerso saam met die laaste bietjie tee op.
Alet som die kinders vinnig op en laat sit die “probleempies” maar voor in die klas sodat sy ’n ogie oor hulle kan hou en sy nie ’n herhaling van die eerste oggend sal hê nie. Klein Johani moet eintlik op Alet se skoot sit,