Susanna M Lingua Gunstelinge 2. Susanna M. Lingua
nie. As mense my net in vrede wil laat, sal ek nooit in my lewe met hulle rusie . . . e . . . ek bedoel, my vir hulle vervies nie. Vertel my liewer of ek my klavier en orrel per trein na Blouberg moet laat vervoer of met ’n vragmotor. Dis natuurlik, bygesê, as tante sake so gereël kan kry dat ek eers oor vyf weke hoef te vertrek. Dan sal tante ook met die prokureur moet reël dat Wouter my musiekinstrumente by die naaste stasie gaan haal, want ek sal eers ’n week daarna kan vertrek. Ek moet nog my bedanking as kerkorreliste ook indien.”
“Moet jou oor niks bekommer nie, my hartjie,” stel die ouer vrou haar dadelik gerus, “ek sal vir alles sorg. Jy kan maar sommer vanaand al die kennisgewing aan jou leerlinge se ouers begin skryf, my kind. Sê maar dit was vir jou ’n plesier om hul onhebbelike . . . e . . . ek bedoel, hul ou kindertjies te onderrig, al was dit nie. Ek kan regtig nie sien watter plesier dit is om ander mense se stout kinders te onderrig nie, maar sê maar dit was.”
Lecia vou byna dubbel soos sy lag. As daar een mens is wat sy baie gaan mis, sal dit beslis haar dierbare, uitgesproke tant Emma wees.
“Jy moet maar gereeld vir my skryf, my kind,” sê tant Emma. “Onthou, jou ou tante staan bankvas agter jou. Ek sal altyd hier wees om jou met raad by te staan. Daar is net een ding waarvoor jy baie versigtig moet wees. Ek meen te sê, dis nou nie ’n bangpratery nie –”
“Toemaar, tante, ek skrik nie maklik nie. Maar vertel vir my, waarsku tante my nou teen leeus, tiers en slange?” val sy die ouer vrou met ’n gedempte laggie in die rede. Sy weet dis sonde, ’n mens lag nie vir ’n ou mens nie. Maar ai, tant Emma darem . . .
Nee, sy glo nie die liewe Heer sal haar straf nie. Hy ken mos darem ook vir tant Emma. Wie kan dan nou sy lag vir haar hou? Sy kom soms met die onmoontlikste of onsinnigste ding vorendag, soos nou weer hierdie ernstige waarskuwing dat daar minstens een ding is waarvoor sy, ’n Brank, baie versigtig moet wees.
Sy voel lus om hardop te lag. Sy is oortuig daarvan dat die plaasjapie Wouter Fouché so mak soos ’n lam sal wees en geen probleme sal oplewer nie . . . Nee, dis die ellendige plaaslewe wat vir haar probleme gaan skep. As sy haar sin kan kry, bly sy net hier in die beskawing, hier in Johannesburg waar sy gebore en getoë is. Hierdie erflating en die testamentêre bepaling steek haar dwars in die krop. Sy sou verkies het dat Wouter oom Isak se enigste erfgenaam moes wees. Maar sê dit nou vir tant Emma, dan kom sy weer met ’n lang relaas vorendag wat menige advokaat haar sal beny en . . . Nou ja, met tant Emma kan ’n mens ook nie elke dag redeneer nie, en vandag is ongelukkig een van daardie dae.
Nou wonder Lecia weer waaroor haar tante se ernstige waarskuwing gaan, maar sy het nie nodig om lank te wonder nie, want die ouer vrou is klaar aan die woord.
“Nee, kind, ek waarsku jou nie teen leeus, tiers en slange nie; daardie is sommer kleinighede. Jou ou tante waarsku jou nou teen groot dinge – dinge soos die liefde, want sien, dis nou nie iets waarteen ’n mens jou met ’n geweer kan verdedig nie. Nee, dáár het jy geen verweer nie. Glo my, die liefde slaan net so vinnig toe soos die Groot Griep in 1918, en as hy jou eers het, los hy jou nie. Jy moet dus maar versigtig wees vir daardie Wouter-kêrel. ’n Mens weet nou nie of hy dalk ’n aantreklike man is nie, en ’n vrou se hart bly maar ’n verraderlike ding. Ek meen te sê . . .”
“Tant Emma!” roep Lecia verontwaardig uit. “Sowaar, as ek nie nog ’n hartaanval kry nie, is my naam nie Lecia Brank nie! Dink tante ek is so laf om op ’n ongeletterde plaasjapie verlief te raak?”
Die ouer vrou se stem is sag, kalmerend toe sy weer praat. “Die liefde vra nie of jy stadsjapie of plaasjapie is nie, Lecia-kind. Dan ook: die boere is nie meer ongeletterde mense soos in die ou dae nie. Die meeste van die vooruitstrewende boere het deesdae ’n landbougraad of ’n ander graad of diploma. Maar waaroor het ons nou weer gepraat? O ja, die liefde en daardie Wouter-kêrel . . .”
“Asseblief, moet dit liewer nie sê nie, tante, want ek voel ek gaan my nou liederlik vererg,” waarsku Lecia met ’n gevaarlike uitdrukking in haar oë, ’n uitdrukking wat tant Emma maar alte goed ken. “Laat ons mekaar baie goed verstaan, tante,” gaan sy nadruklik voort. “Ek gaan nie Blouberg toe om ’n man te soek nie. Ek gaan uitsluitlik omdat tante my soos ’n tiran dwing om te gaan. Ek gee ook nie ’n flenter om vir die erfenis wat oom Isak aan my nagelaat het nie. Die hele affêre steek my dwars in die krop. Nou sit ek met al die ellende opgesaal, en tante sit heerlik hier in die beskawing. Dis genoeg om ’n . . . ’n . . . oorval van te kry.”
“Jy voel maar net moeg en honger, Leciatjie, daarom dat jy so uit jou humeur is,” paai tant Emma sag. Sy kan sien dat die meisie nou billik ontstoke is. “Jy het jou vandag natuurlik weer kapot gesukkel met ander mense se onnosele kinders. Kom eet liewer, my hartjie, anders vat jou humeur netnou regtig vlam. Jy sal nog sien dat die lewe op die plaas glad nie so onaangenaam is soos wat dit klink nie. Maandag gaan reël ek alles met die prokureur, en oor vyf weke gaan oortuig jy jouself dat jou tante reg was toe sy jou gedwing het om jou erfenis in ontvangs te neem.”
“Laat ons liewer gaan eet, tante,” is egter al antwoord wat tant Emma van die jong meisie kry. Maar sy laat haar glad nie deur Lecia se opstandigheid van stryk bring nie. Die helfte van Blouberg behoort aan oorlede Gerrit se nageslag, en sy sal sorg dat reg en geregtigheid hierdie keer geskied. Laat Lecia maar beswaar maak soveel as wat sy wil. Sy wat Emma Reyneke is, is baie ouer en weet beter wat goed is vir die kind.
Soos al die Branks van Blouberg is ook Lecia ’n koppige en eiewyse mens. Maar haar kinders sal haar nie eendag bedank omdat sy hul regmatige erfenis van die hand gewys het nie, redeneer Emma met haarself. Dis ’n erfenis wat aan die Branks behoort, nie aan die Fouchés nie.
Ja-nee, laat sy maar ’n kabaal opskop, dink tant Emma terwyl hulle na die eetkamer toe stap. Ek sal persoonlik toesien dat sy oor vyf weke sak en pak Blouberg toe verhuis. Daardie plaas behoort aan haar nageslag, al hou sy haar so steeks soos ’n lui donkie. Buitendien, daar moet altyd ’n Brank op Blouberg wees.
Aan tafel is Lecia stil. Haar moed sak sommer tot in haar skoene as sy net aan Blouberg dink. Sy sal mos nooit daar tussen die berge aard nie! Wat makeer tant Emma tog om haar na daardie plek toe te dwing? En wat sal gebeur as Wouter straks nog ongetroud is? Sy kan mos nie saam met die man onder een dak woon nie! Sy wonder of tant Emma al ooit daaraan gedink het. Sy is op die oomblik so behep met Blouberg dat sy stellig nog nooit aan die moontlikheid gedink het dat die man dalk nog ongetroud is nie . . .
“Waarom frons jy so, kind?” vra tant Emma meteens. “So ’n gefrons sal maak dat jy voor jou tyd plooie tussen jou wenkbroue kry. Watter onaangename gedagtes broei nou weer in jou kop, my hartjie?”
“O, niks vreesliks nie, net die feit dat ek nie saam met Wouter in een huis sal kan bly as hy nog ongetroud is nie. Maar aan so ’n moontlikheid het tante natuurlik nie gedink nie. Tante is sommer dadelik gereed om my vir die honde te gooi. Wat gaan die mense daarvan sê as ek saam met ’n ongetroude man onder een dak woon?”
“My liewe kind, as daardie Wouter Fouché vier en dertig jaar oud is, behoort hy al pa te wees. Toe jou pa so oud was –”
“Toemaar, tante, ons praat nie nou van my pappie nie, ons praat nou van Wouter Fouché,” knip sy tant Emma se relaas onverskillig kort. “Veronderstel hy is ongetroud, wat dan?”
“Ja, dit sal nogal ’n lollery afgee,” erken die ouer vrou halfhartig. “Ek sal hierdie saak Maandag met die prokureur moet bespreek, want ek gaan jou baie beslis nie vir die honde gooi nie, my kind. As daardie ou skelm Isak dink hy gaan jou naam op so ’n manier deur die modder sleep, ken hy nog nie vir Emma Reyneke nie. As dit sy plan was, sal ek . . . Ek sal sy ou plaas gaan afbrand!”
Lecia knip haar oë en kyk tant Emma verbaas aan. Is dit dieselfde tant Emma wat sy al die jare ken wat so praat, of ken sy die ou tante nog nie goed genoeg nie?
“Gits, ek het nooit geweet tante kan so kwaai wees nie,” sê sy en begin onderlangs giggel. “Ek het gedink dis eienskappe wat ’n mens net by die Branks van Blouberg kry. Is tante seker daar is geen Brank-bloed in tante se are nie?”
“Nee, my hartjie, daar is geen Brank-bloed in my are nie, maar jy ken jou ou tante nog nie as sy kwaad is nie. In