Man van kaliber. Helene de Kock
Maar dis al. Sy ken immers Loek de Jager se gesig. Selfs iemand wat min tyd vir TV het, weet hoe lyk die man. Sy gesig pryk kort-kort op tydskrifte se voorblaaie. En sy ken mos die sóórt gesig ook. Feitlik onweerstaanbaar, met sy gitswart hare en diepblink oë, sy heuning-en-granietstem en dwingende sjarme. Daniël Krause was mos net so. Blond en fris, maar net so dominant, so ontstellend aantreklik. Sy stem alleen kon haar knieë laat knak. En hy het geweet van woorde. Hy kon daarmee ’n strik span wat geen vrou kan mistrap nie.
Jessica staar fronsend na Loek de Jager se gesig. Dis waar wat mevrou Geyer sê, dink sy onwillig. Die man het ’n teenwoordigheid wat nie maklik geïgnoreer kan word nie. Dis of die lug om hom gelaai is. En dit laat natuurlik die meeste kykers se hartklop versnel, dink sy wrang. Net so die tikkie verveeldheid om die mond wat die voorloop van ’n skewe laggie is toe hy praat oor ’n sosiale blaps wat die nuutste oorloper na die regerende party begaan het. ’n Soetsuur trekkie om die lippe wat aan ’n mens se hart pluk omdat dit die volmaak fotogeniese gelaatstrekke onverwags versag. Daniël het ook so ’n gesig. Net by hom is dit ’n kuiltjie in die wang wat ’n skielike onskuld aan sy gelaat kon verleen.
Moenie, maan Jessica haarself. Maar haar gedagtes is klaar vort en sy moet sleepvoet agterna. Dit was, dink sy, onmoontlik om nie op Daniël verlief te raak nie. Sy dink dit waaragtig, al het sy haar eeue gelede voorgeneem om dit nooit weer aan haarself te erken nie. En nou kyk sy na hierdie De Jager-man met die perfekte gesig en om die een of ander duister rede laat hy haar allerhande dinge onthou.
Sy staan effens vervaard op, maak verskoning dat sy naslaanwerk wil gaan doen. Mevrou Geyer knik net afwesig. Sy kyk nuus.
In haar woonstel gooi Jessica die noordevensters oop om ’n ligte bries in te laat. Dis ’n koel luggie wat van die dam oorkant die rivier kom en sy sug verlig, gaan lê in die donker op haar bed, hande agter haar kop ingevou. Toe, dink nou oor Daniël en dink kláár. Rakel op en takel af, want dit sal veel beter wees as geen verdere gedagtes aan Daniël hier op Potch nesskop nie. ’n Skoon begin is belangrik. Maar toe sy haar regtig aan onthou oorgee, is dit nie maklik om uit te wis en weg te vee nie. Dis asof sy alles tegelyk oproep – talle kleurryke oomblikke wat soos confetti om haar dwarrel …
Dit was die wonderlikste ding om so skielik lief te kry. Op skool was daar nooit iemand nie. Sy was te lank, te maer en te slim vir die seuns van die klein Noord-Kaaplandse dorpie. Maar binne die eerste maand op Tukkies het sy Daniël Krause ontmoet. Regstudent in sy laaste jaar, kranige sportman en gladde redenaar, een van die nieamptelike kampuskonings. En toe hy haar een aand met ’n interkoshuis-bokjol in die Rautenbachsaal nader pluk en ’n klapsoen gee voor al die seniors, het die regte, egte Jessica binne ’n oogwink ontpop.
Sy was nooit versukkeld skaam soos wat haar skoolmaats gedink het nie; sy was bloot belangeloos. Maar nie tóé nie. Hierdie Daniël se spotsoentjie het haar kwaad gemaak. En wakker. Hy wou die stywenek-eerstejaartjie ’n lessie leer, maar sy het hom binne oomblikke gereduseer van ’n hardekwas Oumeneer tot ’n jong man wat hom onverhoeds in die web van ’n vrou vasgedraai het. Want toe hy haar om die middel gryp en sy lippe op hare plant, het sy net ’n sekonde geaarsel, haar hande stewig agter sy kop gesit en hom teruggesoen vir die beste gedeelte van ’n lang minuut. Die omstanders was in ekstase. Daar voor hul oë is ’n warmbloedige storieboek-oomblik voltrek. En daar was luide applous toe Jessica nog die hemel weet wáár die astrantheid vandaan haal om ’n kniebuiging te maak en liefies te vra: “Was die prosedure na wense, meneer?”
Die reusesaal onder die Aula het gevibreer van die lag. Daniël Krause was amptelik die krater van die aand. Terug by die koshuis wou die seniors haar natuurlik afslag. Want tagtig persent van hulle sou jubelend hul sober reputasie prysgee om te kon doen wat sy gedoen het. Daarom moes sy gestraf word. ’n Mens kan nie Ienks toelaat om hulle te vergryp aan Oumenere nie. Sy sou ’n week tyd kry om boete te doen deur ’n gedig getiteld Apologie-elegie te skryf. Dit moes ’n ellelange vers wees wat sy op ’n inter-ete met Kollege Tehuis sou voordra.
Maar hulle het nie rekening gehou met Jessica se vernuf nie. Sy het nog altyd ’n slag met rymelary gehad en het binne ’n paar dae ’n dertigtal verse geskryf op ’n stuk papier wat aan ’n perkamentrol herinner. ’n Slepende geskiedenis van trou en ontrou en berou.
Toe het sy dit gememoriseer. Nie dat dit ’n probleem was nie, want sy het van kleins af ’n geheue soos ’n argief gehad. Maar toe sy die Donderdagaand met die inter-ete deur ’n paar Kollegemanne op ’n tafel getel is en sy afkyk in Daniël se blou oë, was daar wel ’n oomblik van paniek. Nie oor die situasie nie; dit was eerder ’n soort voorgevoel. Maar sy het haar ken gelig en haar lang hare agtertoe geskud, hom waterpas aangekyk en stroperig begin voordra:
O kroonprins van die kampus
O regsman van formaat
Gelyke van die groot Justinianus
Man van kaliber – en só kordaat …
Lang, soetsappige strofes het mekaar eindeloos opgevolg en die woorde het al meer gewaagd geword. Van ’n heldin, bereid om haarself te verguis voor ’n senior gespuis. En dit alles net omdat sy voel sý en die held is vir mekaar bedoel … Sy het haar hande melodramaties voor haar bors vasgevat toe sy die laaste versreël hartstogtelik fluister: “Grote kampusheer, leer tog vergewe, ’n Ienk se passie vir die lewe …”
Sy was weer eens die ster van die aand. ’n Donkerkop-eerstejaar wat met haar lenige lyf en guitige astrantheid die verbeelding vasgevang het – veral Daniël Krause s’n. Hy het haar met een haal van sy arm van die tafel gelig tot teenaan hom.
“’n Man van kaliber kry gewoonlik wat hy wil hê,” het hy sag gesê en die kuiltjie het in sy wang gespeel.
Dit en die lag in sy oë het haar bewerig laat voel, maar sy het parmantig geantwoord: “Daar is ’n uitsondering op elke reël, meneer Krause.”
Hy het net sy kop geskud en sy hande tot op haar skouers geskuif: “Jy het my met ’n keiser vergelyk, juffie, en keisers maak hul eie reëls!”
En hy was reg. Dit was die begin van haar en Daniël se bittersoet sprokie. Jessica se gedagtes stol. Sy kom orent, bly bewegingloos in die donker sit, laat oplaas haar kop op haar opgetrekte knieë sak. Miskien, dink sy moeg, moes ek dit selfs duideliker vir Karel Malan uitgespel het: dat kaliber glad nie sigbaar is nie, dat ’n mens dit liefs nie moet soek nie.
As sy hom weer sien, sal sy vir hom van Daniël vertel en ook van haar ma se woorde toe sy universiteit toe is vir die eerste keer: Daar is drie dinge waarna ’n mens nooit moet soek nie, Jessica. Dit is dankbaarheid, erkentlikheid en integriteit. Al drie hierdie dinge moet jy aanhou gee en gee sonder om iets terug te verwag. Maar ás jy dit eendag vind, Jessica, moet jy dit soos kleinode bewaar, dit vertroetel tot dit tienvoudig na jou toe terugkom.
Toe was die woorde te gewigtig vir haar. Sy het haar ma net betraand gesoen en die lewe ingevaar. Dit was eers nadat alles verby was dat sy die waarheid van die woorde in haar voel wakker word het. Maar toe was dit te laat.
Sy skrik haar kop leeg toe daar dringend aan die voordeur geraps word en vlieg op om vervaard ligte aan te skakel en oop te maak. In die deur staan mevrou Geyer, blosend van opwinding.
“Hier’s ’n man om jou te sien, Jessica!” Sy loer terug oor haar skouer en tree vorentoe om te fluister: “’n Báie mooi man. En hy sê hy is iets van die keiser. Of … dalk is sy ván Keyser, ek weet nie. Ken jy so iemand?”
Jessica voel hoe die lamheid stadig van haar knieë af opstoot in haar lyf.
“Nee, ek ken geen man met die van Keyser nie. U moes verkeerd gehoor het. Of anders het hy net ’n grappie gemaak. Daar bestaan mos nie meer keisers nie, of hoe?”
“Kom tog maar, hy lyk só gaaf!” por mevrou Geyer.
2
“Ek weet darem nie of dit die regte ding is nie,” sê Jessica seker al vir die sewende keer sedert sy en Karel uit Potchefstroom vertrek het Bethlehem toe.
Hy glimlag geduldig, byna asof hy nie eens haar woorde hoor nie. Maar toe sy weer begin torring dat dit darem nie regverdig is om so