Helene de Kock Omnibus 6. Helene de Kock
Dis ’n oomblik wat die twee vroue albei intuïtief aangryp en dit lui die lekkerste kuiertyd in wat Jessica nog beleef het. Sy het al vergeet hoe dit voel om gekoester te word en dis ontroerend wonderlik om soggens met koffie en beskuit in die sagte wit bed bederf te word. Dis heerlik terapeuties om by die groot tafel in die kombuis te sit en kyk hoe Anna voor die Aga werskaf. Sy bak rysige, melkwit beskuit en die geur lê die ganse huis vol. Jessica eet meer as gewoonlik en keer smiddae soos ’n versadigde kind om op die bed om ’n bietjie te dut.
As sy gevrees het dat Karel haar geheel sou opeis gedurende die kuier, het sy haar misgis. Bedags is hy op Bethlehem in die prokureurskantoor, want Adam is met vakansie. En saans help hy die voorman, Stephen, tot watter tyd by die droogoond. Hy kom laat tuis en luister dan ’n wyle na die vroue se geselsery waar hulle op die houtbank op die grasperk voor die voordeur sit. Soms laat Anna hulle alleen en dan sit Jessica en Karel meesal in rustige stilte en kyk na die sterre wat vlak bo die populiere hang. Of hulle praat gesellige praatjies wat moeiteloos loop soos water oor afdraand akkertjies.
Een aand hou hy sy hand na haar uit en sy vat dit geredelik. Hy vou haar vingers in syne toe en trek haar nader teen sy skouer. “Kuier jy darem lekker hier by ons?” wil hy sag weet.
“Vreeslik lekker, Karel,” sê sy opreg. “Jou ma is werklik wonderlik. En jy is baie goed vir my.”
Hy skuif sy arm om haar en druk haar ’n oomblik teen hom vas. Maar hy laat haar byna dadelik weer gaan en sy is onnoemlik verlig dat hy die aanraking nie verder voer nie. Sy hoor hom saggies sug en dink spytig: Wat is dit met my? Hierdie man is die goedheid vanself. Hy is skerpsinnig, stimulerend en dierbaar.
Maar – kramp dit in haar – hy is nie Daniël nie …
“Jy sukkel om te vergeet van professor Krause, nè?” vra hy sag langs haar, maar dis of die woorde luider word in die stil nag.
“Hoe … weet jy?” vra sy verslae. Hoe kan hy haar gedagtes so lees?
Hy kom staan reg voor haar sodat die lig vanuit die huis op sy gesig val en bitter kepe om sy jong mond maak.
“Almal weet wié, Jessica, maar niemand weet mooi wát nie.”
“Die wié is baie interessanter as die wát, Karel. Daniël Krause is, soos wat jy seker al gehoor het, ’n briljante akademikus en flambojante persoonlikheid. Hy is vir ’n onbepaalde tyd aan die Rijksuniversiteit van Leiden aangestel. Dis hy wat die nuwe werk …”
“Oor die grondslae van persoonlikheidsreg geskryf het? Ja, almal weet dit ook. Maar wat het hy jou aangedoen?”
Haar linkerhand kruip teen haar hals op, vat oplaas die lang vlegsel vas wat oor haar skouer hang. “Goed dan,” sê sy gelate. “Ek sal jou die feite gee, jy moet dit maar self inkleur soos dit jou pas. Wat my betref, is dit gedane sake.”
Toe hy sy arms voor sy bors vou en sy kop aandagtig na haar afbuig, begin sy vertel: “Ons sou trou. Maar Daniël het ’n beurs gekry om sy nagraadse studie aan die Rijksuniversiteit voort te sit en ek was toe nog nie klaar met LLB nie. Hy wou hê ek moes saamgaan Holland toe en ek wou nie. Hy het Holland toe vertrek nadat daar oor en weer trou gesweer is. ’n Paar maande later het ene Danina Verwey ook Holland toe gegaan met ’n beurs. Net voordat ek sou graad kry en Leiden toe gaan, is Daniël en Danina skielik getroud. Ek het verder geleer en is twee jaar later met ’n beurs na Harvard.”
Sy glimlag skielik, gooi die vlegsel met ’n bogie terug oor haar skouer. “En toe ek terugkom daarvandaan, het ek ene Karel Malan ontmoet. So ’n oulike kêrel met blink oë wat baie vrae gevra het.”
“Nou is dit jý wat inkleur!” sê hy met ’n glimlag, maar sy hoor die ondertoon van erns. “Miskien moet jy nie. Nie nou al nie.”
“Jy is reg,” sê sy en tik hom susterlik op die skouer. “’n Mens moet jou tyd gebruik as jy goeie inkleurwerk wil doen.” Toe glip sy verby hom die soel koelte van die huis binne.
Twee dae voor Kersfees neem Anna vir Jessica saam dorp toe. Adam en sy vrou, Jansie, is terug van die see af, en sy vat vir hulle ’n louwarm vars brood saam wat haar skoondogter (maklik ses maande swanger) in ekstase het. Haar wange is bloesend toe sy skamerig bely: “Ek is mal oor my skoonma, professor. Sy bederf my só!”
Anna vryf goedig oor die vroutjie se buik en Adam lag skewerig. Hy is, soos wat Karel gesê het, ’n koel man met ’n droë humorsin. Hy tik Jansie speels op die ken toe hy sê: “Ek wed jou niemand het vir Jessica nog op haar titel aangespreek in ma Anna se huis nie! Dáár is niemand juis iemand nie, nè, my ou ma?”
“Skaam jou, boeta,” glimlag Anna bedaard en pak vir hulle nog ’n paar bottels ingelegde perskes uit.
“Jy’s net jaloers!” lag Jansie en pomp hom in die sy. “Dis net omdat jy en Karel julle verbeel julle is op net soveel aandag as Kiewiet geregtig!”
“Is Kiewiet dan só spesiaal?” glip die vraag uit voordat Jessica kan keer. En sy kan haar dit dalk verbeel, maar daar is ’n siniese plukkie om Adam se mond. Ook Jansie en Anna kyk haar nie direk aan nie.
“Wel, hy is en hy is ook nie,” sê Adam. “En moet nou nie vir my kom sê die woorde klink kripties nie, professor. Wag en kyk self.”
“Kom hy dan huis toe vir Kersfees?” vra Jansie en smeer dik botter op die sagte brood om sommer dadelik te eet.
“Ek weet nie,” antwoord Anna rustig en teug aan haar tee. “Hy laat mos nooit weet nie.”
“Vabond,” brom Adam. “Hy kom ook met moord weg en dit net omdat hy Kiewiet is.” Maar hy kom soen sy ma goedig op haar kroontjie toe hy uitloop om Karel by hul kantoor te gaan ontmoet.
Dis op die punt van Jessica se tong om meer uit te vra oor Kiewiet, maar sy byt die woorde terug. Wat sal sy nou nuuskierig wees oor ’n wildvreemde man? Dis tog duidelik dat sy eie mense nie veel erg aan hom het nie.
Sy verwonder haar opnuut oor Anna se bedaardheid toe hulle Populier toe ry en die vrou glimlaggend beken hoe baie sy uitsien na haar eerste kleinkind se koms. Dié mens het ’n innerlike stilte wat ver anderkant gelatenheid of berusting lê, besef Jessica. Iewers langs die pad moes sy gely en oorleef het.
Sy wil-wil daarna uitvra, maar toe hou Anna langs ’n koringland stil waar die stof hang soos wat twee groot stropers spook om die oes af te kry. Anna klim uit, buk by die venster en sê: “Ek hoor net gou by Stephen hoe ver hulle is. Sit ’n rukkie, hoor!”
Jessica tuur met vernoude oë oor die geelwit branding van die lap koring naaste aan haar en kry die nou bekende geur van ou hout. ’n Briesie laat die blink halms dein en vloei en sy wens skielik om soos ’n kind daarin te spring en weg te raak. Hier sal ’n mens maklik kan vasgroei, dink sy loom. Anna kom klim in en hulle ry haastig huis toe. Sara het vandag vry, beduie Anna, en Karel kom aans terug van die kantoor af om Stephen-hulle by die droogoond te gaan help. Hy sal vroeg wil eet, want die koring is baie klam en hulle sal naglank daar sit.
Jessica het lus om Populier alleen te verken toe haar aanbod van hulp met kos maak van die hand gewys word. Sy en Karel stap saans lang ente, maar nog nooit het hy voorgestel dat hulle in die rigting van Kiewiet se plek loop nie. Nou kies sy koers deur die blougroen skemering van die populierlaning, draf die laaste entjie met die grondpad om die kop langs en is effens uitasem toe sy by die dam kom. Sy loop verby die ry kerspopuliere op die oewer, skrik ’n slag haar hart koud toe ’n paar wildeganse snaterend uit die riete opvlieg en sy voel die pols in haar kuiltjie klop toe sy die oop werf met die drie rondawels betree.
Sy staan ’n rukkie en kyk. Dis so ’n anderster plek. Daar kleef ’n stilte saam met die vars veldgeur aan die ronde sandsteenmure en die dig gedekte grasdakke. Die grond in die lapa is glad gevee asof iemand elke dag met ’n grasbesem kom om die boonste lagie sand en stof te verwyder. Wie Kiewiet ook al is en waar hy hom ook al bevind, hy is nie ’n man wat sy plek ashoop toe sal laat gaan nie. Alles is pynlik netjies. Die vensters blink pas gewas, maar staan bot gesluit en die drie buitedeure is gegrendel. Sy loop tot in die skadu van die lapa se grasdak en kyk ondersoekend rond. Ten spyte van die bekoring,