Piekfyn Afrikaans Leerderboek Graad 8 Huistaal. Henk Viljoen
Dink jy sepies is ’n goeie ding of ’n vermorsing van tyd? Gee ’n rede vir jou antwoord. (1)
Totaal: 15 punte
Groepgesprek
Bespreek die volgende in groepe:
Na watter tipe sepies kyk jy gewoonlik? Waarom?
Watter tipe temas kry ’n mens gewoonlik in sepies?
Noem karakters uit jou gunstelingsepies wat tipiese karakters is wat ’n mens in elke dag se lewe ook kry.
Prelees die draaiboek saam met ’n maat.
Kyk na die uitleg van die teks: lettertipes en lettergroottes, gedeeltes wat donkerder as die res is, teks wat in die middel van die bladsy geskryf is.
Lees die eerste vier reëls, alle gedeeltes wat in hoofletters geskryf is.
Kyk na die laaste twee reëls – wat is die ooreenkoms met die begin van die teks?
Hoe verskil hierdie draaiboekteks van ’n gewone storie? Hoekom verskil dit so?
Vir wie is hierdie vreemde inligting bedoel?
Gee terugvoering aan die klas.
Lees ’n sepieteks.
Bestudeer die volgende voorbeeld van ’n sepieteks. Kom ons kyk wat die draaiboek-skrywer eers aan die regisseur wil oordra en dan aan die kyker.
Kweper 37
EPISODE 1032
Opnamedatum: Donderdag, 5 Augustus 2013
Uitsaaidatum: Dinsdag, 5 April 2014
Skrywer: (c) Henk Viljoen
BEGINTITELS
1032/1 10:00 • DAG: BUITE • TWEELING SE HUIS
Panoramaskoot van tweeling se huis van buite. Sny na volgende toneel.
SFX: VERAF GELAG VAN KINDERS, MOTORS WAT VERBYRY.
1032/2 10:05 • DAG: BINNE • TWEELING SE SLAAPKAMER
PAUL EN PETER SIT OP DIE BED. VROLIKE LUIM. PETER SIT BY DIE KOPPENENT.
A/S KLANK VAN MUSIEK OOR RADIO.
10. PAUL (VERVEELD)
Hier gebeur wraggies niks in die straat nie. En hier sit ons tussen vier mure.
11. PETER (INSTEMMEND. DRUK AAN DIE AFSTANDBEHEER.)
Behalwe dat ek jou altyd wen . . .
12. PAUL
Dis pure geluk, bru.
13. PETER
Wat van Paula wat tydens die dans weggeraak het? En Felicity se katjie?
14. PAUL
Dis ook maar al. Moet sê dit was cool om die koerante en die televisie hier te hê.
15. PETER (DINK ’N OOMBLIK. HOU OP SPEEL)
Wil jy nie weer op TV wees nie?
16. PAUL
Natuurlik. Maar hoe?
17. PETER
Jy weet mos wat sê Ma altyd.
18. PAUL/PETER (SPEEL-STAMP)
Eet jou spinasie en was agter jou ore . . .
19. PETER
Nee, man. Sy sê altyd twee koppe is beter as een. As ons hard genoeg probeer, sal ons iets uitdink.
STAAN OP. STAP NA BUITE.
TITELS, TEMAMUSIEK
1032/3 10:30 • DAG: BUITE • TUIN
Beantwoord die volgende vrae wat op die draaiboekteks gebaseer is.
1. Een episode kan uit verskillende tonele bestaan. ’n Toneel is ’n aksiegedeelte wat op een plek afspeel, byvoorbeeld: die Oppiekoffie-koffiewinkel in 7de Laan.
a. Uit hoeveel tonele bestaan die uittreksel?
b. Waar speel elke toneel af?
c. Watter tyd van die dag speel toneel 2 af?
2. Sepies se storielyne strek oor ’n aantal episodes en verhaallyne word na volgende episodes oorgedra.
a. Die hoeveelste episode is hierdie sepie?
b. Wat dink jy beteken “1032/2”?
3. Rekwisiete is al die bykomstighede wat ’n toneel of akteurs nodig het.
a. Hoe verskil dekor van rekwisiete?
b. Maak ’n lys van die dekor en rekwisiete wat vir die tweede toneel nodig gaan wees.
4. Verskeie mense help om ’n sepie te maak. Kies uit kolom B die posbenaming wat by die werksomskrywing in kolom A pas.
| Kolom AWerksomskrywing | Kolom BPosbenaming |
| a. Dit is die persoon wat oorspronklik met die idee of konsep vorendag gekom het. | Regisseur |
| Vloerbestuurder | |
| c. Dis die persoon in beheer van die kameras, ’n kuns op sy eie. Daar is gewoonlik helpers op stel, assistente wat onder andere help om kabels te verskuif terwyl tonele geskiet word. | Skepper |
| d. Die persoon kommunikeer deurentyd met die beheerkamer. Dis die stem wat bevele soos “3 . . . 2 . . . 1 . . . Aksie!” en “Sny!” uitroep en verantwoordelik is vir dissipline op stel. Die persoon moet seker maak dat sowel die akteurs as tegnici presies weet wat elke oomblik op stel moet gebeur. | Kameraoperateur |
5. ’n Sepie word gewoonlik 3 tot 5 maande voor die werklike uitsaaidatum opgeneem.
a. Waarom dink jy is dit die geval?
b. Wanneer is hierdie sepie opgeneem?
c. Hoe lank na die opnamedatum is hierdie episode uitgesaai?
6. In toneel 1 en 2 kom die woorde “SFX” en “A/S” voor. “SFX” is vir Special effects en A/S vir Audio sound.
a. Gee Afrikaanse terme vir hierdie Engelse beskrywings.
b.Watter tipe special effects en audio sounds sal by hierdie tonele gebruik word?
Soos ’n skrywer woorde gebruik om sy storie te vertel, gebruik die regisseur die kamera in samewerking met sy kameraman om ’n idee of beeld oor te dra. As die regisseur en kameraman deur die lens kyk, manipuleer hulle die beeld op so ’n manier dat ons die toneel sien soos hulle graag wil hê ons moet dit sien.
Dit is belangrik om te weet hoe om woorde reg af te kap (in grepe te verdeel) sodat dit nog sinvol is.
In ’n neutedop bespreek klankleer, die afbreek van woorde en afkortings.
Klankleer
Die manier waarop ons woorde uitspreek, verskil van hoe ons hulle spel.
Klankgrepe is die manier hoe woorde volgens uitspraak/asemstote verdeel word, byvoorbeeld: verrassing – ve/ra/sing.
Lettergrepe is die manier hoe woorde volgens hul spelvorm/skryfwyse verdeel word, byvoorbeeld: ver/ras/sing.
Spraakklanke het te make met die klanke van woorde en nie die spelling nie.
Stemhebbende