Piekfyn Afrikaans Leesboek Graad 7 Eerste Addisionele Taal. Riens Vosloo
boomstam vas.
Trots tree Wamai tot by die boom, nie te vinnig nie, sy kop hoog, en hy trek die spies uit en kyk daarna. Toe gooi hy dit weer, en weer. Kaninu hou hom noukeurig dop, en oplaas sê hy: “Nou het ek, Kaninu, gesien. Nou weet ek ook hoe om ’n spies te gooi.”
Hy hardloop na ’n bos met lang, reguit takke en breek een af. Hy sny die een ent tot dit ’n skerp, skerp punt het. Hy hou dit in die lug – sy eie spies, sy oorlogspies. Hy balanseer dit in sy regterhand, en hy gooi en vang, gooi en vang – en toe skuifel hy sy voete en slinger die spies na ’n boom.
O! Sy spies, sy spies vlieg deur die lug!
Soos ’n weerligstraal flits dit, sing dit.
Maar – o, liewe land!
Iewers het hy seker iets verkeerd gedoen. Want die spies kom nie eens tot by die boom nie, nee – si-si-si! Dit tref die ou swart sog op die rug. Ai-ai-ai! Sy skreeu, sy is kwaad. Sy dink Kaninu wil haar kleintjies kom doodmaak – ai-ai-ai! Sy storm op hom af en haar tande klap tsjap-tsjap-tsjap op mekaar.
En Kaninu, wat die ou swart sog nie van gister af ken nie, laat spaander so vinnig as wat sy bene hom kan dra. Al met die stowwerige paadjie langs hardloop hy – sjoe, hy hardloop! Verby die piesangbome hardloop hy – swiepswap, slaan die blare hom. Tussen die mielies deur hardloop hy dat die blare so rittel, en nog steeds kom die pote van die ou swart vark tom-te-tom-te-tom agter hom aan.
“Eh! Swart vark is baie, baie kwaad,” hyg Kaninu. “Ek sal tot in die woud moet hardloop om weg te kom, en ek hou nie van die woud nie. Ek is bang.”
Maar hy is nog banger vir die swart vark, en hy hou maar aan hardloop – al met die smal paadjie langs, onder die groot bome deur en tot in die woud. Dis donker, dis donker, en hy klouter haastig in ’n groot boom op en gaan sit op ’n tak. Die swart vark kom staan onder en gluur boosaardig op.
Kaninu wag en hy wag. Uiteindelik onthou die swart vark van haar kleintjies en sy draf terug huis toe. Kaninu klouter af ondertoe en kyk om hom rond. Hier in die woud kan hy nie die geklets van die vrouens hoor nie, en nie die diep stemme van die mans of die geskree van die kinders nie. Die woud is doodstil, soos ’n plek waarvan almal vergeet het. Dis so stil soos ’n diep waterpoel.
’n Groot stilte kruip in Kaninu se hart. Die woud is pragtig.
Sy oë raak gewoond aan die donkerte. Die son kom tussen die bome deur soos ’n menigte goue spiese … En toe sien hy die skoenlappers. Hulle is wit en geel en groen en blou en rooi. Hulle dryf in die sonlig, en hulle flikker en flits, flikker en flits … en vlieg weg.
“Waarlik,” sê Kaninu, “die skoenlappers moet die blomme van God self wees, wat agter Hom aanvlieg wanneer Hy sy blyplek in die berge verander.”
Toe die skoenlappers wegvlieg, loop Kaninu agter hulle aan. Onder die yslike ou bome met hul lang baarde van mos, onder die yslike varings deur wat so sag soos ’n jong haantjie se stert is, al verder met klein paadjies langs wat deur die voete van bokke en die wildevarke van die woud gemaak is. En die hele tyd dans die skoenlappers voor hom uit. Waarheen sou hulle op pad wees?
As hulle gaan sit om te rus, maak hulle hul vlerke oop en toe – flipflap, flipflap. Kaninu steek sy hand uit om aan een te raak. Maar toe hy dit doen, fladder hulle weer weg, buite bereik, al dieper en dieper die woud in.
Oplaas kom hulle by ’n helder stroom. Oor die klippe en grys boomwortels sing die water saggies. Die skoenlappers gaan sit by die stroompie om te drink, en toe fladder hulle verder, oor die stroom. Soos ’n reënboog van blomme wat dwarrel en dans, dwarrel en dans, fladder hulle oor Kaninu. Wit en goud en rooi en groen. Geel en skarlaken, en helderblou soos ’n visvanger se vlerk.
“Ehee!” roep hy uit. “Hulle is pragtig, hierdie blomme van God. Ek wil saam met hulle dans. Ek wil ook in die water dans.”
Hy spring in die stroompie en plas in die helder water tot sy liggaam tintel van die koue druppels.
“Skoenlappers, kyk vir my!” skree hy. “Ek, Kaninu, dans saam met julle!”
Maar toe hy gaan stilstaan, is al die skoenlappers weg.
“Eh!” sê hy en kyk rond. “Skoenlappers, waar is julle? Waarheen het julle verdwyn? Ek het nie bedoel om julle weg te jaag nie. Kom terug. Ek is eensaam.”
Maar die skoenlappers kom nie terug nie. Dis doodstil in die woud, en Kaninu begin bang word. Hy hardloop heen en weer tussen die bome en hy kyk en kyk, maar die skoenlappers is weg, weg, weg.
“Die skoenlappers van die woud het van my weggevlug,” sê Kaninu. “Ma en Pa en Oupa en die olifant en die by en die mieliepit hou hul geheime vir my dig. Ek is stokalleen en daar’s niemand wat my vriend is nie.”
Hy gaan sit op ’n harde grys klip en hy huil en hy huil.
Toe hy nie meer trane oorhet nie, begin hy om hom rondkyk. Waar is hy? Hoe gaan hy ooit weer by die huis uitkom? Ai-ai-ai, hy het verdwaal in die woud en hy weet nie hoe om weer hier uit te kom nie.
Daar is niks wat hy nou kan doen nie, dus sit hy maar net stil en wag – wag vir iets om te gebeur. En dit is die geheim van die woud – om te wag en te wag, met hongerige ore en oë, tot iets gebeur.
Dis nie lank nie of hy hoor swiesj-swiesj in die bosse en die wonderlikste dier kom te voorskyn. Nog nooit in sy lewe het Kaninu so ’n dier gesien nie. Hy is groot en mooi en hy het die pragtigste kleure, asof ’n ou vrou hom vir ’n dansparty geverf het – silwer en swart en ’n diep, glansende bruin! O, o, hy is groot en mooi en baie, baie vreemd. Kaninu hou asem op. Kan dit dalk ’n bongo wees? Daardie wonderlike en geheimsinnige dier waarvan sy pa vertel, laat snags wanneer die kole in die vuur rooi gloei? Kan dit ’n bongo wees?
Die dier kom tot by die stroompie en drink, en toe begin hy wegstap, stadig, met ’n dowwe paadjie tussen die bome langs.
Ek moet agterna gaan en kyk wat hierdie wonderlike dier doen, dink Kaninu. Ek sal hom volg, net soos ’n Athi in die groot woud.
Al hoër en hoër op stap die bongo, en al hoër en hoër op loop Kaninu, o, so stilletjies. Naderhand hou die groot bome op en die bongo beweeg verder tussen yslike geel en groen bamboese deur wat ritsel en kraak. En agter hom aan, hande-viervoet, kom Kaninu, met ’n hart wat soos ’n jagter s’n klop.
En toe skielik is hy in die volle sonlig. Kaninu staan op en bevind hom in ’n vreemde nuwe wêreld – en die bongo het spoorloos verdwyn.
Het ek dan gedroom? wonder Kaninu. Waar is ek nou?
Kaninu is hoog teen die hange van ’n magtige berg wat spierwit teen die lug glinster, asof die spits met wit as bedek is. En naby hom is die bergstroompie wat vir hom ’n paadjie tussen die gras oopgebeur het. Maar kyk net hoe klein is dit hier. Net ’n skraal ou stroompie tussen donker walle. Kaninu kniel en drink, en toe sien hy die spore van die bongo in die modder.
“Die bongo was dus voor my hier,” sê hy. “Ek gaan sy spore volg tot ek hom weer kry. Die bongo sal my vriend wees.”
Die spore loop al met die stroompie saam, al hoër en hoër, maar die hele tyd word die stroompie kleiner en kleiner. En oplaas hou die stroompie heeltemal op, en daar is net ’n fonteintjie wat onder ’n groot grys rots uitborrel. En daar, langs die groot rots, staan die bongo.
Hy staan vir Kaninu en kyk.
“O, bongo, jy is baie mooi, en so groot soos ’n hut,” sê Kaninu saggies. “Sê vir my, is dít waar die stroom gebore word?”
Die bongo kyk vir Kaninu en dis asof hy sê: Ja, dit is waar die stroom gebore word. Hierdie rots is die prop op die groot kalbas van die aarde. As jy die rots wegskuif, dan sal al die water in die aarde uitstroom. Dit sal die dorpies wegveeg, die hutte en die bome en die beeste en die bokke. Dit sal soos ’n verskriklike wind verbystorm en al die mans en vrouens en kinders wegveeg …”
“En die swart vark?” vra Kaninu bly.
“En die swart vark,” sê die bongo. “Net jy, Kaninu, ken hierdie groot en vreeslike geheim,