Goue gerf. Tryna du Toit
en met haar laaste besoek voorverlede Kersfees het hy besef dat hulle vreemdelinge vir mekaar geword het.
En toe kom Elizabeth se briefie om te sê dat sy jammer is om van sy siekte te hoor en dat sy vir hom wil kom kuier. Dis ’n mooi gebaar en hy waardeer dit baie. Hy het vir Cora gesê dat hulle van hulle kant af alles moes doen om haar kuier so aangenaam as moontlik te laat verloop.
Hy kyk op toe Cora langs hom praat. “Tyd vir jou medisyne, ou man.”
Hy neem die pilletjie by haar en sluk dit met ’n bietjie water af. Sy vou die kombers ’n bietjie stywer om hom.
“Hoe voel jy?”
“Goed, dankie. Dis lekker om hier buite te sit en te sien wat aangaan. As Jonas netnou terugkom, stuur hom tog na my toe. Ek wil ’n bietjie met hom gesels.”
“Onthou, die dokter het gesê jy mag jou nie bekommer of ooreis nie. Dan is jy netnou-netnou weer terug in die hospitaal.”
“Ek sal oppas.”
Cora kyk na die pad wat langs die lusernlande verbykom.
“Nog geen teken van Elizabeth nie?”
“Ek het nog niks gewaar nie. Ek hoop nie sy het teëspoed gekry nie.”
“Miskien het sy besluit om nie meer te kom nie. Jy weet hoe onbedagsaam vandag se kinders is. In ieder geval, moet jou nie bekommer nie. Ek sal baie ontevrede wees as haar kuier jou omkrap of ontstel. En onthou wat ek jou gesê het: Jy het geen morele verpligting teenoor Elizabeth nie. As sy miskien kom gesels oor jou testament . . .”
“Ek is heeltemal seker dis nie die rede vir haar kuier nie,” sê hy stil. “Het sy nie die afgelope jare geweier om ’n enkele pennie van my te neem nie?”
Cora haal haar skouers op. “Dit was maar net koppigheid. Noudat jy so siek was, voel sy miskien anders oor die saak. In ieder geval, onthou maar wat ek gesê het.”
Peinsend kyk Jan Bornman sy vrou agterna. Cora het nie veel verander in die byna agt jaar sedert sy Leeufontein toe gekom het nie en hy twyfel of sy ooit sal verander. Sy is ’n bietjie ronder en meer geset, ’n bietjie sekerder van haarself, maar nog net so bekrompe in haar uitkyk op die lewe, altyd besig om te kritiseer en fout te vind met haar medemens. Op haar manier het sy hom seker lief, maar dis ’n klein, beperkte liefde wat nie veel vra nie en wat ook nie veel het om te gee nie. Net so ruim van hart en gees soos Engela was, net so klein en eng is Cora. En tog is sy ’n goeie vrou: netjies, pligsgetrou, hardwerkend en spaarsamig. Net jammer dat die jare nie ’n verruiming van gees gebring het nie.
Miskien is dit omdat hy soveel ouer is as sy – daar lê byna sewentien jaar tussen hulle – dat hulle mekaar nooit kon vind nie, dat hulle nooit werklik vriende was soos hy en Engela nie, maar hy vermoed dat dit nooit anders met Cora sou gewees het nie. Maar hy het geen klagtes nie. Cora het vir hom die seun gegee waarna hy sy hele lewe verlang het en daarvoor sal hy haar altyd dankbaar bly.
Hy hoor meteens ’n sagte dreuning en toe hy opkyk, gewaar hy die stofwolkie wat agter die eerste bult uitslaan. Dit sal seker Elizabeth wees. ’n Rukkie later herken hy die klein swart Fiat en nog ’n rukkie later hou Elizabeth voor die hekkie stil.
Elizabeth klim uit die motor en sy hart sak effens toe hy haar sien. Waarom moet die kind nou met ’n langbroek hier aankom? Sy weet tog goed wat Cora se gevoelens oor die saak is. Of doen sy dit opsetlik, net om Cora te ontstig? As dit die gees is waarin sy Leeufontein toe gekom het, moes sy liewer daar in die stad gebly het.
Die kinders, gevolg deur Cora, kom uitgehardloop om die besoeker te verwelkom. Kleinjan, ’n sterk, stewige knapie van sewe jaar, is voor, terwyl Lena op haar vet beentjies agternagedraf kom. Jan Bornman merk hoe Cora skielik vassteek toe sy vir Elizabeth sien, merk die misnoeë op haar ronde, blas gesig en hy sug saggies.
“Gaan haal Elizabeth se koffer, Kleinjan,” beveel hy en sy stem is skerper as gewoonlik. Kleinjan draf om te gehoorsaam, en in stilte kyk hy hoe Kleinjan Elizabeth ewe plegtig met die hand groet.
Hoe mooi is die kind, dink hy toe sy nader kom. Haar houding is trots en grasieus en die son blink in die blonde hare en op die mooi vel. Selfs die onooglike langbroek kan nie die mooi rondings van haar slanke jong figuur verberg nie. Voorwaar ’n dogter om op trots te wees.
Elizabeth groet Cora met ’n koel soentjie op die wang, blykbaar nie eens bewus van haar misnoeë nie. “Haai, vetsakkie,” sê sy vir Lena en lê haar hand ’n oomblik liggies teen die dogtertjie se wang. Dan stap sy na hom toe. ’n Oomblik rus die blou oë ondersoekend op hom, dan buk sy en soen hom liggies op die wang.
“Hallo, Vader. Ek is bly om te sien dat dit beter gaan.”
“Dit gaan sommer baie beter, dankie. My hande jeuk al om weer aan die werk te spring.”
“Jy sal maar jou ongeduld moet bedwing, Jan,” sê Cora ferm. “Jy weet jy was baie siek en dokter het gesê dat jy jou in geen omstandighede mag kwel of ooreis nie. Ek dink juis jy was lank genoeg op. Dis tyd dat jy weer in die bed kom.”
“Ek wil eers saam met julle hier op die stoep tee drink,” antwoord Jan Bornman kalm. “Daarna sal ek gaan rus.”
Hulle drink saam tee, dan neem Cora Elizabeth na die spaarkamer, ’n stywe, ongesellige kamer wat Elizabeth nog meer na ’n vreemdeling en ’n indringer laat voel.
“Is Maybelle die naweek by die huis?” vra sy vir Cora. Maar natuurlik, al is Maybelle nie by die huis nie, het sy geen aanspraak op die kamer wat so lank hare was nie.
“Maybelle speel vanoggend ’n korfbalwedstryd; sy kom vanmiddag saam met vriende uit. Maak jou maar tuis, Elizabeth. En as ek iets mag vra, sal jy nie liewer ’n rok aantrek nie? Ek weet daar in die stad trek julle so aan, maar hier op Leeufontein kleef ons nog aan die ou gewoontes en tradisies. Maybelle kom ook vanmiddag huis toe en jy weet hoe maklik die jong mense beïnvloed word. Maybelle is nog baie kinderlik en onskuldig en ek wil haar graag so lank moontlik so hou. En daar is nog iets, Elizabeth. Vader was werklik baie siek gewees en dokter sê dat enige ontsteltenis, selfs onnodige opwinding, hom weer ’n kwaai terugslag kan gee.”
Sonder om op ’n antwoord te wag, draai sy om en stap weg. Met onsiende oë staar Elizabeth deur die spaarkamervenster. Haar hande is styf inmekaargeklem en daar is ’n naar, hol gevoel op haar maag. Cora met haar vroom gesig en sagte maniertjies . . . wat ’n haatlike, bemoeisieke persoon is sy in werklikheid! Hoe kon Jan Bornman ooit met haar getrou het, al die jare saam met haar gelewe het? Watter reg het Cora om vir haar te sê hoe om aan te trek? En dan kom die herinnering aan Jan Bornman se bleek, vervalle gesig, en haar verset verdwyn net so vinnig as wat dit gekom het. Sy was geskok om te sien hoe oud haar pa die afgelope sestien maande geword het. Hy is grys en moeg en lyk baie ouer as sy sewe-en-vyftig jaar. Die minste wat sy kan doen, is om te sorg dat haar besoek hom nie onnodig ontstel of vermoei nie.
Terwyl sy ’n wye, bont romp en ’n skoon bloesie aantrek, wonder sy wanneer sy ’n geleentheid sal kry om alleen met haar pa te gesels. Nou, terwyl Cora in die kombuis besig is? Maar toe sy die gang afstap, is haar pa se kamerdeur toe en sy waag dit nie om in te gaan nie.
Buite op die stoep wag Kleinjan en Lena vir haar. Hulle stap saam met haar in die tuin rond en terwyl sy al die ou, bekende plekkies opsoek, luister sy na alles wat hulle te vertel het. Kleinjan is nie baie geesdriftig oor die koshuis op die dorp nie en hy is baie verbaas om te hoor dat Elizabeth sy koshuis goed ken. Kleinjan is nie ’n onaardige seuntjie nie, dink Elizabeth. Hy lyk na Jan Bornman en hy het ook sy sagte geaardheid. Lena laat haar aan haar aartsvyand, Ria, dink – sy het dieselfde ronde poedinggesig wat Ria gehad het – maar sy is ’n oulike, amusante kleinding en Elizabeth wonder waarom Jan en Engela Bornman destyds nie sommer ’n halfdosyn kinders aangeneem het nie.
En dan kom ’n nuwe gedagte by haar op. Was sy haar ouers se enigste kind of is daar miskien êrens nog ’n broer of ’n suster wat dieselfde eensaamheid en vernedering as sy deurgemaak het? Sy brand van haastigheid om met Jan Bornman te gesels. As daar nie gou ’n geleentheid kom nie, sal sy verplig wees om een te maak.
Cora het later buite op die stoep