Reënboog in die sand. Dirna Ackermann
voete kry die pad terug om die lessenaar en haar agterkant vind, kaplaks, ondersteuning in die stoel terwyl sy luister met hoeveel gemak die uitheemse klanke oor sy lippe rol. Frans? Wat hy waar sou geleer het? Tale was nooit sy sterk punt nie. Wiskunde wel. Hy wou altyd ingenieur word. Sy het net nie in haar wildste nagmerries kon dink dat dit hom as die groot indoena op haar werf sou laat beland nie.
Die planne vir die hawe-ontwikkeling is lankal bekend. Daar was samesprekings met owerhede, impakstudies, verslae ter insae van Jan Alleman, noem maar op. Nadat die oorspronklike ontwikkelaar maande lank weens finansiële probleme gesloer het, kom Develcor skielik net eendag in die prentjie en word daar begin met intensiewe onderhandelinge om die projek opnuut aan die gang te kry.
Die amptelike Koraalvaringspruit, of sommer “die Koraal” in die plaaslike volksmond, is meestal net ’n stroompie uit die berg met ’n breë, vlak monding wat ’n geliefde seilplek vir kleiner vaartuie en branderryers is.
In die dorp se beginjare vroeg in die vorige eeu is ’n hawe vir vissersbote daar gebou, maar swak beplanning het veroorsaak dat die see dit weer begin toespoel het. Die dorp het toe oorwegend na die ander kant toe ontwikkel en ’n kleiner, meer gerieflike hawe is verder teen die kus af aangelê. Nou het die nuwer hawe ontoereikend geword en is groter geriewe dringend noodsaaklik, maar is uitbreiding dáár nie meer moontlik nie.
Van die oorspronklike hawe is nou net ’n vervalle hawemuur oor, terwyl die omringende area ’n ewe vervalle pakhuis en kleiner stoorplekke huisves. Aan hierdie kant van die spruit lê slegs dié eiendom van haar en nog twee ander hoër op teen die berg. Waaiwater is egter die enigste een wat so na aan die strand lê.
Die nuwe projek behels vasmeerplek vir kleiner bote, ’n waterfront en sake- en behuisingskomplekse wat uitgebreide uitgrawings gaan verg. ’n Projek wat, so word die dorp belowe, ruim tot die gemeenskap se welvaart kan bydra – en sy stem saam. Hulle kan net voordeel daaruit trek.
Of sy hét saamgestem. Nóú? Nou weet sy nie meer so mooi nie.
Eers sou die ou hawepad anderkant die spruit opgeknap word as toevoerpad vir al die monsteragtige masjinerie wat moet heen en weer, maar toe verander die planne en word hulle ingelig dat ’n nuwe pad aan hierdie kant gebou sal moet word. Darem nie té naby aan Waaiwater nie, is sy getroos. Ongerieflik sou daar wees, ja, maar hulle sou daarmee kon saamleef. Sy was gerusgestel – al was dit ietwat morrend.
Die stil laninkie wat na Waaiwater lei, sal nie in gedrang kom nie. Daar kan dalk ’n bietjie lawaai wees, ’n bietjie stof, maar as dit nuwe besigheid bring, sal sy nie kla nie.
Toe daag die laaste brief op. Die een met die groot manne se finale planne.
Die een wat sê die pad sal ’n hele paar honderd meter nader aan haar eiendom moet skuif as wat hulle oorspronklik beplan het. Dit beteken dit sluit nou die laan ook in. Ofte wel, ’n groot deel daarvan.
Sy was op haar agterpote, en ná ’n slapelose nag het sy haar prokureur opdrag gegee om protes aan te teken. ’n Paar dae later laat hy weet sy moenie so stres nie. Die saak geniet aandag. Toe sy weer hoor, vertrek hy op ’n lank beplande toer na Ierland, maar darem met die gerusstelling dat sy spoedig van Develcor sal hoor.
Amper drie weke later doen sy toe maar self navraag en kom by ’n sekretaresse uit. Jammer, mevrou, die base is op die oomblik landuit, maar daar is geen ander uitweg nie: die besluit is finaal. Die pad gaan loop waar hulle gesê het hy moet loop. Glo iets te doen met die hidrouliese vlakke. Die vrou met haar uiters formele houding moes nog net “basta” bygevoeg het, en die prentjie was volledig.
Sanita masseer haar slape waar dit voel asof een van die monstermasjiene met uitgrawings in haar brein begin het.
Die hidrouliese vlakke is nie vir haar die probleem nie. Dit is die besluite van ánder oor haar eiendom wat sommer so as fait accompli in haar skoot gegooi is wat dwars vassteek. Iets is êrens nie pluis nie. Dit voel amper asof sy uit een of ander kringloop geval het.
Wat gaan word van die rustige hawe wat sy hier gevestig het? Van haar gereelde besoekers? En die laan wat ál toegang tot haar gastehuis is? Die strand voor haar gaan verander in ’n donderende, druisende hoofweg vir massiewe masjiene. Haar webblad met sy idilliese foto’s is gekanselleer met een veeg van iemand se pen op ’n stuk papier, en in stede van rustige Waaiwater, sit sy met Lawaaipad.
Dit is nie dat sy haar vinger op iets konkreets kan druk nie. Kan sê dit of dat is verkeerd nie. Dis net dat iets haar pla. Soos ’n doring in ’n sokkie. Iets wat sê alles is nie pluis nie.
Daar is eenvoudig net te veel mense in die wêreld wat hulle lippe aflek vir hierdie stukkie paradys so teen die strand. Baie het haar al ’n tamaaie fortuin aangebied om te verkoop. Selfs haar prokureur dink al vandat die planne die eerste keer bekend geword het sy moet die plek liewers in die mark sit.
Maar boedel oorgee, is nie op haar agenda nie. Sy sal veg vir Markus se nalatenskap, selfs al is die naam van Develcor se groot indoena ook Fourie Burger. Wat is die kanse dat dit buitendien hý sou wees, het sy haarself getroos. Daar is hordes mans in hierdie land met dieselfde naam en van.
Die foto’s op Develcor se webblad het sonder omhaal gewys wat die kanse was. Pleks sy haar navorsing gedoen het toe hulle die eerste keer gevra het om hier te kom bly, maar nee, al waaraan sy kon dink, was die manne met die planne onder haar dak. Teen die tyd dat sy uitgevind het, was die koeël deur die kerk en hulle deposito betaal.
Fourie se gelag bring haar aandag terug, en sy voel die blos op haar wange. Sy kyk gou op om te sien of hy opgelet het sy dwaal, maar hy staan steeds met sy rug na haar toe.
Hy sê nog iets en vou die selfoon in sy hand toe, staan ’n oomblik koponderstebo voor hy omdraai. Sy blik rus vlugtig op die foto op die lessenaar se hoek, kom na haar toe en luier weer op haar mond voor hy sê: “Ek is baie laat. Ons gesels weer.”
En woerts, weg is hy.
Sy staar dom na die toe deur. Haar palms bewe toe sy aan haar lugverkoelde wange vat. Is hierdie trein verby, of was dit maar net die veraf gefluit van ’n aankomende lokomotief? Kom die wiele nog?
Selfs na Markus se dood het sy vas geglo sy kán staande bly. Haar lewe was te vol om in ’n hopie te gaan sit. Sy het die gastehuis wat hulle deur die jare saam opgebou het en sy gaan dit uitbou tot ’n blywende nagedagtenis aan hom. Én sy het haar seunskind.
Twee jaar later leef sy saam met ’n tiener vir wie sy die vyand geword het. Haar gastehuis kan moontlik omwentelinge meemaak. En dit maak nie saak tot watter mate sy dink die verlede is begrawe nie, Fourie Burger onder haar dak beteken dit gaan fyn trap verg om te verhinder dat ou koeie uit die sloot uit opstaan.
’n Volskaalse hoofpyn het nou opgedaag. Sanita masseer haar slape weer. Is dit net die man wat nou pas hier uit is wat die skuld moet kry, of is daar nog ’n rede? Is deel van haar kloppende kop nie dalk ook te wyte aan die onderonsie in die vroeë oggendure met Hanko nie? Die vierde een binne een week, en die soveelste een die laaste twee jaar.
Haar oë draai onwillekeurig in die rigting van die foto op die hoek van die lessenaar, maar sy weet nie of haar voos getrapte hart hom regtig wil sien nie, al het sy hom hoe lief. Haar seunskind wat, met sy blink bruin oë geskreef teen die son, oopmond vir haar uit die foto lag. ’n Replika van sy oorlede pa wat ewe breëbors langs hom staan, hul arms om mekaar en hul vreugde oor die nuwe vissersboot wat net daardie oggend aangekom het onmiskenbaar.
Hanko se kaneelbruin krulle wip in die wind wat daardie dag ook so getier het. Die lagkepies wat langs sy ooghoeke waaier, die kamma nonchalante houding wat sy plesier en afwagting nie regtig verbloem nie. ’n Seunskind wat ’n halfuur later woedend was omdat sy ma sy ongedane huiswerk voorgehou het as die rede waarom hy nie op die eerste vaart kon saamgaan nie. ’n Woede wat blykbaar permanent neerslag in hom gevind het.
Die amper-man, soms nog soveel seuntjie wat een oomblik steeds onder haar vlerk skuil en die volgende sy eie probeer sprei op ’n manier wat haar ademloos angstig laat. Haar kind wat deesdae die onbekende bekende is. Die seun wat sy amper agtien jaar gelede met soveel liefde die eerste keer in haar arms gehou het. Sy’t gedink sy kry ’n tweede . . .
Hokaai,