Baas van Babilon. Ena Murray
met hom al besef het. Of het jy dit reeds van die begin af geweet, maar ondanks alles tog met hom getrou omdat jy gedink het dit wat agter hom lê, sal die moeite werd wees?”
Sy kyk hom verward aan.
“Wat bedoel jy met: wat agter lê?”
“Babilon. Wat anders?” vra hy droog. “Babilon en die De Ridder-naam en die De Ridder-geld natuurlik. En dan vanselfsprekend die status wat daarmee gepaardgaan. Wat was jy voordat jy met Deon getroud is?”
Die vraag word reguit, koelbloedig gestel en ruk deur haar. Dit grens aan brutaliteit, en sy is meteens lus om hierdie man, hierdie De Ridder van Babilon, die deur te wys. Sy het hóm tot hiertoe nog niks gevra nie – nie eens van sy óf Babilon se bestaan kennis gedra nie. Op stuk van sake is dit sý wat snags tot watter tyd private tikwerk sit en doen om hierdie woonstel se huur te kan betaal. Hy vra nie wié sy was nie, maar wát, en die insinuasie agter die vraag is, om die minste te sê, beledigend.
Maar sy ruk haar kop omhoog en die blou oë kyk vas in syne totdat sy ewe reguit antwoord: “Ek was ’n tikster, ’n doodgewone tikster met ’n middelmatige salaris. Ek het nie meer ouers nie, maar toe hulle nog geleef het, was ons arm, brandarm soos die spreekwoordelike kerkmuis.”
“En toe loop jy vir Deon raak, en jy word ’n De Ridder, of liewer, besluit toe dadelik dat jy nie hierdie kans deur jou vingers kan laat glip nie, want Deon het natuurlik soos altyd uitgebasuin wie en wat hy is. Hy het ses maande gelede van die plaas af weggeloop, gedros, en julle is reeds vier maande getroud. Jy het nie gras onder jou voete laat groei nie.”
“Nee, ek het nie. Ons het mekaar presies ’n week geken toe ons getroud is.” Sy weet nie hoekom sy dit sê nie, want dis net water op sy meul, maar dis of sy nie meer omgee wat hierdie man van haar dink nie. Hy dink in elk geval wat hy wil, het sy klaar agtergekom. Dit is ook waar dat sy en Deon mekaar presies ’n week geken het toe hulle getroud is. Sy kan hom vertel van daardie week, hoe sy Deon toevallig ontmoet het, hoe hy haar dadelik die hof begin maak het, uitgeneem het – ’n sjarmante Don Juan met die mooiste maniere, die gladste tong, die oulikste sêgoed, die hartstogtelike minnaar wat die onervare jong meisie binne ’n paar dae geheel en al van haar voete gehad het.
Ja, sy kan hom vertel van daardie week, hoe sy probeer keer het, sonder oortuiging maar darem, dat hulle mekaar eers beter moes leer ken, eers meer van mekaar moes weet voordat hulle trou, maar hoe Deon al hierdie verskonings weggelag het met sy oorwinnaarsglimlag en dit opsy geskuif het met die woorde: “Daar is ’n leeftyd voor om mekaar te leer ken, liefste. En wat het familie met die saak uit te waai? Ons trou met mekaar, nie met die familie nie.”
Voordat sy heeltemal besef het wat aangaan, was die goue trouring om die vinger en die leeftyd waarvan Deon gepraat het, het begin. Ná vier maande … ná vier maande voel dit vir haar asof die leeftyd amper verby moet wees, want sy het hom wel deeglik leer ken, veral vanmiddag.
Sy roer onrustig. Dis dislojaal van ’n vrou om sulke gedagtes oor haar man te hê, maar die waarheid kan sy ook nie ontwyk nie. Hierdie Calvyn het dinge gesê wat sy begin vermoed het. Hy het gesê Deon is ’n kind en sal altyd een bly, en diep in haar hart weet sy dat dit waar is. Deon, haar man, is ’n kind wat nie die vaagste begrip het van die verantwoordelikhede wat die huwelik op ’n man lê nie. Hy is nog steeds die jong man wat haar vurig die hof gemaak het; die laggende, sjarmante jong man wat vier maande gelede alles, ook elke protes, van hom afgeskud het met ’n ongeërgde beweging van die skouers.
Deon is nog nie ’n getroude man nie, sal dit nooit wees nie. Maar sý het hierdie afgelope vier maande van ’n jong meisie in ’n vrou ontwikkel – ’n vrou wat te veel en te groot verantwoordelikhede moet dra; ’n getroude vrou met kommer in haar hart en onrus in haar oë.
Maar hierdie dinge kan sy Calvyn nie vertel nie. Hy sal nie verstaan nie … en nog minder glo. Daarom vertel sy hom net die kale feit. Hulle het mekaar ’n enkele week geken voordat hulle getroud is. Sy sien hoe sy lippe ferm saamtrek, sien die blits in sy oë. Presies wat hy vermoed het … ’n Geldjagter wat haar kloue diep en deeglik binne die kortste tyd moontlik in Deon de Ridder ingeslaan het om by Babilon en sy status en sy geld uit te kom; ’n kerkmuis uit haar eie mond – wat dadelik besef het hier is ’n slag te slaan; iemand wat tot dusver ’n ronde nul was, ’n krummeltjie wat deur die De Ridder-naam skielik brood kon word, skielik ook haarself iets kon noem net omdat ’n De Ridder se goue trouring aan haar vinger blink. Sy lees al hierdie dinge in die ysige grys oë asof dit in hulle geskryf staan. Sy weet vir seker presies wat Calvyn de Ridder dink.
Maar selfs ’n kerkmuis het haar trots, haar selfrespek. Laat hom dink wat hy wil! besluit sy roekeloos. Sy het hom nog nooit iets gevra nie en sal hom of elke ander De Ridder van Babilon nóóit iets vra nie. Tot dusver het sy darem daarin geslaag om alleen kop bo water te hou. Op die een of ander manier sal sy dit ook in die toekoms doen sonder die hulp van die De Ridders. Dus, wat maak dit saak wat hy dink?
“Dus erken jy dat jy doelbewus …”
Sy val hom kil in die rede, haar blik uit die hoogte: “Ek erken of ontken niks nie. Hoekom sal ek? En teenoor jóú? Ek het nie nodig om aan jou die hoekoms en waaroms te verduidelik en te verdedig nie. So ook nie Deon nie. Hy is twee en twintig en getroud, en ons vra jou of die res niks nie.”
“Werklik? En waarvan dink jy het julle die afgelope vier maande gelewe?”
“Van my salaris en wat ek ekstra kon verdien. Ek het jóú nog nooit iets gevra nie. Ek het jou vandag die heel eerste keer gesien.”
“Maar nie die eerste keer van my gehóór nie. Daarvan is ek seker. En glo jy werklik dat julle die afgelope maande van ’n tikstersalaris geleef het, en dit nogal met ’n man soos Deon? Moenie my en jou om die bos probeer lei nie, Salome. Was dit nie vir die groot bedrag wat elke maand van Babilon af in Deon se skoot geval het nie, dan …”
“Dis ’n leuen!” Sy is nou wit van woede. “Dis ’n infame leuen! Ek en Deon werk albei. Hoekom sal ons van julle geld aanvaar? Ons het vir onsself gesorg en …”
“Twak! Jy mag dalk uit jou salaris en uit wat jy ekstra verdien die noodsaaklike dinge betaal het, maar elke sent wat Deon in sy sak gehad en soos water deur sy vingers laat stroom het, het van Babilon af gekom. Sy ma het dit self aan my erken, dus help dit nie om jou so goed voor te doen nie. Ek weet alles.”
’n Ontsettende vermoede vat skielik in Salome pos dat hierdie man nie leuens vertel nie.
“Wat … wat het sy ma erken?”
“Dat sy nog elke maand, sedert Deon ses maande gelede van Babilon af weg is, ’n aardige bedraggie vir hom gestuur het. Hy, my liewe skoonsuster, het nog nooit gewerk nie. Verkoopsagent! Ek eet elke klip op Babilon op as hy een enkele ding, van watter aard ook al, die afgelope maande verkoop het.”
“Jy … julle maak ’n fout. Dis nie so nie. Dit … kan nie so wees nie. Ek sukkel dan …” Sy sluk die res van die sin vinnig in. Sy gaan nie aan hierdie man vertel hoe sy sukkel om liggaam en siel aan mekaar te hou nie, hoe dankbaar sy is wanneer Deon ’n slag iets verkoop het en hy die maand se woonstelhuur en kruideniersrekening kan betaal.
Maar as Deon dan werklik elke maand ’n groot bedrag van sy ma af gekry het, wat het hy daarmee gemaak? Sou hy werklik met ’n klomp geld in sy sak sit en toesien hoe sy sukkel om alles wat nodig is te koop en te betaal? Diep binne-in haar ken sy die antwoord: ja, Deon sál, want Deon is nog daar waar alles syne alléén is. Dis sý karretjie en geen ander seuntjie mag daarmee speel nie. Dis sý geld wat sy ma vir hóm gestuur het, en hy alléén sal die genot daarvan hê. Dis mos vir hóm gestuur, nie vir Salome ook nie, want sy ma weet nie eens van die bestaan van ’n Salome nie.
Sy kan haar man se halfbroer net magteloos en woordeloos sit en aankyk, en hy vervolg: “Maar die stroompie het nou opgedroog, want Pa is ’n week gelede oorlede en die bron waaruit hy so mildelik geskep het, is bevries. Dis daarom dat ek weet van hierdie geldstuurdery, anders sou ek dit nooit vermoed het nie, hoewel ek geraai het daar is so iets aan die gang omdat Deon so lank stil is. Ek het vermoed Ma moet hom seker stilletjies voorsien, anders sou hy al lankal teruggekruip het na Babilon, waar hy soos ’n klein