Waar die Suiderkruis hang. Sarah du Pisanie
tot langs Helena met sy beker koffie in sy hand. Karl maak van die geleentheid gebruik om homself te verskoon en stap weg.
Katrien is vreemd stil en verskoon haar vroegaand. Die kleintjies slaap al en sy kan die lamp opsteek. Onder uit haar bladsak haal sy haar dagboekie. Sy ruik aan die leer en die bekendheid daarvan maak haar rustig en tevrede.
Sy glimlag by haarself toe sy die eerste inskrywing ses jaar gelede lees. Hoe kinderlik en naïef was sy nie toe nog nie. Sy het vir haar dagboek ’n naam gegee, want dit was vir haar makliker om só daarmee te kommunikeer. Sy stut die boek op haar opgetrekte knie.
4 Augustus 1895
Annabelle,
Ek is so dankbaar dat jy ook kon saamkom, anders sou dit baie eensaam gewees het.
Jy weet seker al dat ek vreeslik teleurgesteld is dat Helena ook op hierdie trek is. Diep in my hart het ek seker maar gehoop dat daar anderkant nie iemand soos sy sou wees nie, hulle sê mos daar is nie eintlik vrouens nie. Dalk sou hy dan met my getrou het.
Ek het hom so oneindig lief, van die eerste dag dat ek hom gesien het. Hy is die aantreklikste man en al die ander meisies dink ook so.
Gelukkig het ek nog vir Annie, Mia en Pollie en natuurlik vir ou Daan. Hy is ’n dierbare broer en vriend. ’n Beter pa as oom Stefaans sou ek ook nie kon kry nie. Ek is lelik om te kla. Dan is daar nog Karl ook, hy is soos ’n tweede pa, net jonger.
Ek sal eenvoudig moet leer om hierdie liefde vir Faan uit my binneste te sny, maar ek weet nie hoe nie.
Jy is die enigste een wat my geheim met my deel, Annabelle, en dis al geleentheid wat ek het om dit soms uit te haal en net daarna te kyk.
Nag, Annabelle.
2
Die lewe neem ’n vaste patroon aan. Hulle trek reg wes sodat hulle by die Modderrivier kan kom. Teen die rivier langs sal daar geen probleme met water wees nie. Die Modderrivier sluit by die Grootrivier aan en hulle sal dus rivierlangs kan trek tot by Duitswes se grens.
Die osse word soveel moontlik gespaar. Hulle trek drie dae en staan dan ’n dag oor, sodat die diere ordentlik kan vreet en rus. Dit gaan ’n moordende tog wees en dis beter om stadig te begin as om halfpad tot stilstand gedwing te word.
Tien dae nadat hulle uit Winburg weg is, kom hulle by die Modderrivier. Die rivierlopie is maar dun, maar daar is water vir die diere en volop gras. Hulle het vroeg uitgespan en die mans is meer baldadig as die diere.
Die volgende oggend hoef hulle nie donker op te staan nie en almal is uitgerus en uitgelate toe die sonnetjie milddadig skyn en die beddegoed buite oopgehang kan word.
Katrien neurie saggies terwyl sy die groot skottel deeg met haar vuiste bydam. Sy moet bak vandag. Danie het al vir haar ’n lekker groot vuur en ’n gat gemaak waarin sy die brode kan sit.
By ’n opstal het hulle gister botter, vars melk en groente gekoop. Danie het die opstal gewaar en haar kom roep en hulle twee is sommer te perd soontoe sodat die waens nie hoef uit te draai nie. Martha en Aletta het hulle bestellings ook gegee en Katrien-hulle het soos pakdonkies gelyk toe hulle by die kamp aankom.
“Ek gaan darem sleg word van hierdie niksdoenery,” sê Katrien vir Kobie toe sy die skottel deeg toemaak en agter in die wa gaan sit om te rys.
“Ja, ons sal nie weet wat om te doen as ons nou weer ’n hele huishouding het nie.” Kobie druk die deeg rond in haar skottel en vou dit in die kniekombersie toe.
“Ek wil nie hê Martie moet eendag ’n swak huisvrou wees nie. Ons sal haar en Annie moet betrek by die bakkery en kokery ook.” Martha loer vinnig oor haar skouer na Helena wat eenkant sit en borduur met ’n onvergenoegde trek op haar gesig.
Die tweeling kom rem aan Katrien se rok vir iets om te eet en Katrien stap wa toe om vir hulle koekies en droëvrugte te kry.
Faan en Braam kom sak geselsend op die kampstoeltjies neer en Martha gooi vir hulle koffie in sonder om te vra. Daar kom skielik lewe in Helena en sy drentel nader.
“Kry ek nie ook ’n bietjie tee nie, Ma?” vra sy en gaan sit tussen Braam en Faan.
Aletta staan op en gaan maak vir haar tee en dit laat Martha weer hewig frons. Braam moet tog nie so simpel wees om dié vroumens te vat nie. Gelukkig is hy nie so aantreklik soos Faan nie, dink Martha en kyk vies na haar spruit wat nou die ene sjarme is. Sy gaan sowaar vir Braam onterf as hy sit en slaap en toelaat dat iemand anders vir Katrien onder sy neus wegraap.
“Waar is die seuns?” vra Martha vir niemand in die besonder nie.
“Hulle twee is teen die rivier op, Ma,” sê Braam. Piet en Gertjie het mekaar sommer die eerste dag gevind en hulle is sedertdien soos Annie en Martie altyd bymekaar.
Helena drink haar tee klaar en gee haar koppie vir Braam aan om te gaan neersit. Faan is dadelik op sy voete en hou sy hand na haar uit.
“Kom stap saam, dan wys ek vir jou die rivier,” sê hy en gee haar een van daardie skewe glimlaggies vol belofte.
“Ek gaan net gou ’n sambreel haal,” sê sy. Faan grinnik tevrede en kyk uitdagend na Braam.
Braam stap afgehaal vuur toe en Martha fluister iets by sy skouer wat hom effe laat buig sodat hy beter kan hoor. Hy knik en stap na hulle wa toe. Toe hy terugkom, hou hy sy hand na Katrien uit.
“Kom stap saam, Ma soek ’n bietjie water,” sê hy.
“Nee, man, ek het geknie,” stribbel sy teë, maar haar oë volg Helena en Faan wat nou agter die bosse verdwyn.
“Ons sal nie lank weg wees nie,” sê Braam en trek haar aan haar hand op.
Katrien meet die son met haar oë en besef dat sy darem nog ’n uur het voordat sy die deeg hoef af te knie.
“Kobie, sal jy na die kinders kyk?” vra sy en Kobie beduie dat dit reg is.
Katrien voel die lewenslus deur haar are bruis en hardloop laggend vooruit net om van haar energie ontslae te raak. Braam storm agter haar aan, vang haar aan haar hand en hou haar laggend terug.
“Waarheen is jy so haastig?” vra hy en kyk af in die skoon, onskuldige gesiggie wat nou so vrolik is.
“Dis sommer net lekker om weer te kan hardloop en die wind in jou gesig te kan voel,” lag Katrien.
Helena gil skielik hoog en benoud en Braam los haar hand en hardloop in die rigting van die geluid. Faan se skaterlag slaan teen die kranse vas en die angstigheid in Katrien se binneste verdamp vinnig terwyl sy ook agter Braam aanhardloop.
Toe hulle om die bosse kom, is die prentjie voor hulle so komieklik dat Katrien haar kieste moet vasbyt om dit nie ook uit te skater van die lag nie. Faan probeer ’n druipnat Helena optel, sy moet op ’n klip gegly het en het pens en pootjies in die water beland.
Braam en Katrien loop vinnig nader terwyl Faan Helena versigtig op die grond neersit. Sy ruk haar los uit sy arms wat haar nog stut en haar stem is hoog en histeries.
“Los my, jou ongepoetste ding! Hoe durf jy vir my staan en lag?” snou sy hom toe.
“Ek is jammer, maar dit was so snaaks!” Die Liebenbergs is ongeneeslike terggeeste en Faan kan met die beste wil in die wêreld nie die lag keer wat in hom opborrel nie.
Helena se lippe trek ’n dun lyn en sy stap kop in die lug weg terwyl haar moeselienrokkie styf aan haar vol rondings vasklou.
“Katrien, gaan haal gou ’n handdoek,” beveel Faan en draf agter Helena aan.
Katrien draai om en stap terug na die waens toe, maar sy moet hard sluk aan die verontwaardiging wat nou kookpunt in haar binneste bereik. Helena stap met kort, versigtige treetjies en Katrien kom met die handdoek aan net toe Helena by die waens is. Sy gee die handdoek aan terwyl die lag vir die druipnat, verontwaardigde meisie in haar opborrel.
Helena gryp die handdoek uit haar hande en sonder ’n woord van dank gaan klim sy in die