Sy was ’n somerdeel. Louisa du Toit
is Jonathan Bergman. Gulliver vir my vriende, of sommer net Gully. Jy het miskien al gehoor van Gulliver in Lilliput?”
“Miskien,” gee sy afsydig toe.
“Nou ja, dis mos oorspronklik geskryf deur ene Jonathan Swift. Dis ook my voornaam: Jonathan. En die mensies in Lilliput het vir Gulliver ‘Man Mountain’ genoem. Bergman.”
“Ek verstaan nou nie mooi nie,” sê die meisie en leun verder op haar gekruiste arms na hom toe oor. Hy probeer sy blik weghou van haar rok se hals. Nie te laag nie, maar juis boeiend oor wat dit nié wys nie. Nogtans kry hy nie die gevoel dat sy probeer uitlok nie. Dis toevallig dat haar roomgeel rok so sag teen haar sleutelbene lê.
“Wat verstaan jy nie?” vra Jonathan.
“Is Lilliput ’n regte plek? En was jy self daar?”
“Nee, wel …” Hy haal sy skouers op. “Vergeet die hele storie. Dit kom net daarop neer dat my bynaam ’n woordspeling is. So iets.”
Sy troetel ’n fronsie asof sy steeds nie verstaan nie. Sy laat hom kriewelrig voel. Hy ken nie meer eenvoudig denkende mense nie. En hy is nie van plan om onbepaald te staan en redekawel nie.
“Kan ek hiervandaan ’n motorhawe bel, voor hulle toemaak, asseblief?”
“Wat makeer die kar?” vra sy ongeraak en haar blik dwaal in die rigting van die breiwerk. Hy vermoed syfers en patroonsteke in haar kykers, en dit maak hom selfs vieser vir die lewe as wat hy tot dusver vanmiddag was.
“Ek het deur ’n plas gery, en ek dink dit het daarmee te doen.”
“Ek weet presies waar,” besluit sy as skynbare kenner van die omgewing. “Dis nie ’n plas nie maar ’n stroompie, en dit loop vandag redelik sterk. Ek dink jou vonkproppe het nat geword, meneer Gulliver.”
“Maar ek is nie Gull …” Dan besef hy dat sy waarskynlik die draak met hom steek. “Die vonkproppe?” eggo hy.
“Ja, of die vonkverdeler. Vat sommer jou sakdoek en droog die vonkproppe af, en kyk of dit nie help nie. Of ek kan vir jou ’n lekker absorberende lap uit die waskamer gee.”
Toe hy haar aanstaar, is dit haar beurt om te verduidelik: “Daai porseleinerige goedjies wat skuins bo-op die enjin in ’n ry sit.”
“Ja, dit weet ek darem,” sê hy geraak. “Maar as jy van ’n vloerlap praat, ek gebruik liewer my sakdoek.”
“Nes jy wil.” Sy steek haar hand na die stuk breiwerk uit, en vra ewe onskuldig: “Weet jy hoe om die enjinkap oop te maak?”
“Natuurlik weet ek, maar die reën …” ontwyk hy. Die waarheid is dat hy nie weet nie.
“Ja, is die weer nie sleg nie?” beaam sy. “Vir ’n buitestander, bedoel ek.” Haar ligbruin skouerlengte hare roer terwyl sy haar kop spytig skud. Haar breinaalde begin klik.
“Miskien moet ek tog maar die motorhawe bel. Die firma betaal.”
“Nes meneer Gulliver wil.”
“Bergman,” help hy hierdie keer reg. Hoekom klink sy stem amper so half bedelend, asof hy van haar septer afhanklik is?
“O, ek is nou so deurmekaar met al die name,” bieg sy kastig. Hy weet nou dat sy spot. “Ek hoop namens jou die weer verbeter. Besigheid is ook maar swak as die weer so is,” vertel sy.
“Besigheid is seker buitendien nie waffers hier op Isaacsdam nie,” gesels hy terug. Op ’n manier is dit nogal nie sleg om hier te staan nie, en hy het sy enkels gekruis terwyl hy met een elmboog op die toonbank leun. Met die wind ’n inferno buite en die reën wat bo die dorpie dreig, is hier ’n klein poeletjie stilte. En sy brei so rustig. Dit is ’n groot stuk breiwerk, loodgrys, met ’n kabeltjie. Nie die tipe trui wat hy sou kies nie. Sou dit ook nie te koop kon kry nie. Dis seker vir haar man of kêrel vir die komende winter.
Sy is ’n mooi mens … as sy nou net Jeannie se skerpheid van gees kon hê. Hy is bederf deur Jeannie Nothnagel se skerp intellek, haar aansien en vernuf.
“Ag, ek is maar net hier op my kolletjie van die aardbol besig,” antwoord die meisie. “Ek kan nie die hele dorp red nie.” Haar hand beweeg met die reëlmaat van ’n pendulum soos sy telkens die wol oor die naald se punt skuif. Sy sal met toe oë kan brei. Eintlik is dit seker ’n kuns op sigself, hoewel volgens hom ’n uitgediende kuns.
“Vertel my van Isaacsdam,” versoek hy. Terwyl hy wag dat sy die foon aanbied, kan hy netsowel die tyd verwyl. Om die motorhawe se hulp in te roep vir ’n foutjie wat sy so vanselfsprekend laat klink, druis in teen sy manlike grein. Daarenteen het hy geensins lus om in die wind te gaan staan en peuter terwyl sy hom bespied nie. Die firma betaal hom nie daarvoor nie, selfs al kry hy vir Jeannie op die koop toe.
“O, Isaacsdam?” Sy spreek die woord so vergenoegd uit asof die aarde juis hier begin en ophou. “Ons gaan tienuur slaap en staan sesuur op, selfs naweke. Ons doen alles saam met die hoenders, dan kan ons nie verkeerd gaan nie. Almal het nog nie televisie nie en ons gesels saans oor en weer. Die paar jongmense wat ons het, weet darem van disko’s, en die oues gaan Kaap toe vir hulle operasies.”
“Dis nie wat ek wou weet nie,” antwoord hy suurderig, omdat hy steeds vermoed sy is met hom die draak aan ’t steek. Dalk is sy skerper as wat sy hom toelaat om agter te kom.
“Wat dan?” wil sy ongestoord weet. Hy sien die blink van haar oë en haar hare, vlugtig in die sagte gloed van die gaslamp. Die geklik van die breinaalde is hipnoties, hy moet keer dat hy nie staar nie.
Vermoed hy ’n glinstering in daardie oë? Sy sal sowaar haar moses teenkom as sy met hom probeer gekskeer. Hy glo nie sy is gaar gebak genoeg om daarin te slaag nie. Hy het taai grootgeword, al vermoed min mense dit. Eintlik is hy die enigste wat weet.
“Die uitlêg,” sê hy met klem. “Die … wel, die topografie. Sou hier ’n aanlegskema wees?”
“Aanlegskema?” Nou is haar oë groot en rond, bodemloos. “Jy bedoel iets soos ’n … besproeiingskema?”
Jonathan Bergman glimlag … net effens, en net met sy een mondhoek. Hy het ondervind dat hierdie glimlaggie van hom selfs die wêreldwyse Jeannie kan ontsenu.
“Waar is die hotel?” vra hy in plaas van om te antwoord op haar oningeligte vraag. Dalk kan hy sommer soontoe loop. Dis baie waarskynlik. Die sakedeel is redelik kompak, so lei hy af.
“Sommer hier naby.” Haar een los hand beduie hoeks en haaks. “Maar het u plek bespreek, meneer Gulli … Bergman?”
“Dis tog seker nie nodig nie? Dit lê te ver van die grootpad af vir toerisme? En in die middel van die week?”
“Mens weet nooit,” maan sy kopskuddend. “Hier is ’n landbou-ding aan die gang en die dorp is bra vol.”
Hy vind meteens niks om te antwoord nie – hy, wat nooit op sy mond geval is nie. “Verskoon my dan eers …” Hy beplan om te loop, maar hoor dan bo die gaslamp se ruising dié van die reën. Vervlaks, hy het skoon van die reën vergeet. Nie eers ’n reënjas of sambreel gebring nie. Hy’t ’n onlogiese, onuitgesproke verwagting gehad dat Isaacsdam sonder elemente is, so gemaak en so gelaat staan. ’n Soort innerlike ontkenning, dus, van die plek se werklike bestaan.
Koes-koes in die skuiling van geboue bereik hy die hotel, volgens die meisie se skrapse aanwysings. Dis eintlik net om die hoek. Hoe naby dit is, besef hy met dankbaarheid toe hy tien minute later, in reën wat steeds met mening uitsif, onverrigtersake terugkeer na Isaacsdam Kontantwinkel, waarbuite sy onkapabele motor staan. Hy voel hierdie keer soos ’n ou bekende toe hy die houtdeur oopstoot. Hy dag hy het hom verbeel dat dit so gesellig is hierbinne, so stil en koesterend. En tog is dit.
Maar die meisie is hierdie keer iewers oor die foon aan die praat. Jonathan wag, steeds de vieste in vir die eenvoudige plek wat een armsalige driesterhotelletjie het wat bowendien vol is.
Die gedagte wat hy honderd maal gekoester en honderd maal verwerp