Hasukkah shel David. Marzanne
Die volk het agtergekom die verdedigingslinies was besig om in te gee. Die afgryslike gedagte van nasionale uitwissing het meteens op die nabye horison verskyn. Histerie was in die media aan die orde van die dag. David ‘Dado’ Elazar verdien vermelding in die geskiedenis, al sou dit ook net wees dat hy nie kop verloor het nie. Veral toe die legendariese minister van verdediging, Dayan, ure lank in wanhoop versink geraak en byna die premier saam met hom die donkerte ingesleep het.”
“Dit is toe dat haar vroulike intuïsie haar gehelp het om kop bo water te hou,” grinnik Pinhas.
Die ander lag. “Niemand sou ooit kon sê dat Golda ’n bang haar op haar kop gehad het nie!”
’n Nuwe rondte koffie word geskink en Hadassah, wat uit die kombuis te voorskyn gekom het, bring varsgebakte koekies.
“Baie van die senior offisiere het in die oorlog geveg – altyd met een oor ingestel op nuus van hul eie seuns op die slagveld,” sê Avigdor.
Gur knik. “’n Neef van my wat daardie tyd ’n oorlogskorrespondent was, het vertel dat hy teenwoordig was toe daar aan Peled …”
“Lugmagbevelvoerder,” verduidelik Chaim tussendeur aan Henok.
“Toe daar aan Peled ’n nota oorhandig is terwyl hy met ’n perskonferensie besig was en hy verneem het sy seun, ’n vegvlieënier, is oor die kanaal afgeskiet. Hy het eenvoudig voortgegaan met die konferensie. Hy het eers gehoor dat sy seun gered is toe nog ’n nota ’n paar minute later na hom toe aangegee is. Dit alles terwyl hy besig was om die verslaggewers se vrae te beantwoord.”
“Ongelooflik hoe ’n mens tog die geweldige druk kon hanteer,” mymer Gur.
“En ’n mens het ook dikwels Ariel Sharon se naam gehoor …”
’n Goedige gelag gaan onder die manne op oor Henok se opmerking.
“Arik, ja.” Avigdor sug en skud sy kop. “Hy was ’n briljante strateeg, maar met soveel waaghalsigheid dat dit op talle geleenthede aan vermetelheid en verwaandheid gegrens het. En dit het hom dikwels in die moeilikheid laat beland.”
“Rebelsheid was niks ongewoons by Arik nie,” voeg Yossi by.
“Hy het gewoon telkens bevele verontagsaam en voorgegee dat hy dit nooit gehoor het nie,” sê Motti. “Dit kon Dayan dodelik frustreer al was hulle vriende wat mekaar se bevoegdhede gewoonlik gerespekteer het.”
Chaim glimlag. “Ek het hom en Elazar per geleentheid op mekaar hoor gil. Dan het Dado hom nie Arik genoem nie, maar Sharon.”
“Ariel Sharon was ’n man met ’n persoonlike probleem, en daardie probleem se naam was Ariel Sharon,” sê Pinhas.
“Wat ook al sy swakhede was, hy was inderdaad ’n strateeg sonder gelyke,” sê Dan. “Maar daar was beslis ook ’n ander element aan sy persoonlikheid. ’n Vriend van my, ’n senior offisier onder hom in Sinai, het my vertel waarvan hy self getuie was. Sharon het ’n reservis-majoor in een van die krygsgevangekampe ’n gevangene sien slaan. Sharon het die majoor na ’n tent ontbied waar die gevangenes hulle nie kon sien nie, en hom geklap.”
“Dis waar,” gee Avigdor toe. “’n Mens kon daardie element goed sien in die byna ses jaar toe hy premier was. Hy het foute gemaak – wie het nie? – maar daar was ook ’n karaktervastheid in hom wat by van die ander premiers ontbreek het. Ek meen die wroeging daarvan om sy eie mense uit Gasa te onttrek, het – so glo ek – uiteindelik gelei tot die beroertes wat sy lewe gekos het.”
“Jy kan sê wat jy wil oor Arik Sharon, maar een ding is seker – hy was uiters gewild onder die troepe,” sê Gur. “Die algemene opinie onder die troepe was: As Arik in beheer is, sal dit goed gaan.”
Vir nog ’n halfuur gesels die manne oor hul ervarings. Ook Henok vertel van sy eie belewenisse gedurende die Kassinga-aanval in Namibië se Onafhanklikheidsoorlog. Hulle gesels oor die wonderbaarlike draai wat die oorlog gemaak het. Van Israel se vrees van uitwissing, tot die stabilisering van die situasie en die uiteindelike skietstilstand.
“Ek sê nog altyd Henry Kissinger se briljante tour de force het uiteindelik in die vredesonderhandelinge die deurslag gegee,” sê Gur.
“Nachon,” stem Yossi saam. “Die genade was dat daar glo met die onderhandelinge tussen hom en Sadat ’n onmiddellike verstandhouding was.”
Dan knik. “Ek dink hulle het albei die ander man se uitgeslapenheid, maar ook sy visie gerespekteer en albei onderhandelaars het gevoel hulle kon die ander man vertrou.”
“Goed gesê, Dan,” kom dit van Chaim. “Dit is wat ek ook by nabetragting gedink het.”
“Al wat ek van die skietstilstand onthou, is hoe stil dit daardie eerste nag was ná die verskrikking van soveel vorige nagte,” merk Pinhas op. “Ek het daar onder een van die oorgeblewe tenks in my slaapsak gelê en dink aan hoe baie van my vriende, 18-jariges soos ek, nie meer geleef het nie of baie swaar gewond was. Soveel van hulle het ledemate verloor. Hoeveel van hulle het ek nie daar op die Golan in hul tenk sien doodbrand nie. Ek het so ontsettend skuldig gevoel oor ék nog leef dat ek lank daar gelê en huil het.”
Avigdor knik. “Ek verstaan wat jy sê, Pinhas. Dit was vir my ook so. Ek het, offisier wat ek was, op ’n beter plek as jy gelê. In ’n tent. En ek onthou ek het daaraan gedink dat dit 19 dae van hel was sedert die kantors Kol Nidre op Yom Kippur opgesê het.”
“’n Mens het agtergebly met soveel herinneringe,” sug Yossi. “Die vreemdste is dat sommige van jou helderste herinneringe nogal onbenullige dinge is.”
“Dis waar. Dov, my broer, het onder my naamgenoot Motti Ashkenazi geveg …”
“Jerusalem-brigade?” merk Chaim op.
“Ken. Dov vertel sy kleinkinders vandag nog van Ashkenazi se vier maande oue Duitse herdershond wat hy saam met hom op reserwediens gevat het en tot die verdediging van Fort Budapest bygedra het. Hulle was op die kanaal vasgekeer,” verduidelik hy vir Henok. “Die hond kon die geluide van die Egiptiese artillerie en mortiervuur hoor nog voor die soldate kon. Sy geblaf het hulle betyds genoeg gewaarsku om skuiling te soek.”
“Ek het ook van die hond gehoor,” sê Gur. “Hy het mos oorleef?”
Motti knik.
“Dov sê hy’t vir sommige ouens ’n soort gelukbringer geword. Hulle het gereken as hy oorleef, sal hulle ook. Baie het nie.”
“Hoe briljant Kissinger en al die generaals ook al was, en Sadat ook, nie een van hulle het die uitkoms van die oorlog bepaal nie. Dit was alles in Shomer Yisra’el se hand,” mymer Avigdor.
Dan knik. “Nachon! En Hý alleen sal hierdie nagmerrie van terreur wat op die oomblik aan die orde van die dag is, ook uitsorteer. Nie Bibi se befaamde intelligensie of ál sy raadgewers s’n nie. Alleen die Ewige van Israel is daartoe in staat.”
Erev Shabbat 16 Oktober 2015
Weens die onveiligheid van Jerusalem se strate vier die Cohens en die Kriges dié aand die intrede van Shabbat in hul eie huise. Marc en Rivkah probeer alles so kalm en gewoon moontlik hou. Hulle het besluit om nie nou al die seuns en die res van die familie van haar swangerskap te vertel nie; nie voordat dit teen die einde van Oktober drie maande ver is en alles voorspoedig was nie. Die kinders is egter nie heeltemal te flous oor die omstandighede in die land nie, veral nie Yhoshi nie. Dit was duidelik toe Marc teen hul slaaptyd sonder ophef aankondig dat hulle op Shabbat die volgende oggend liefs die parashah by die huis sal doen en nie na die Messiaanse shul sal gaan nie.
“Is dit so gevaarlik?”
“Miskien nie. Maar waarom sou ons nou kanse vat?”
“En skool toe?”
“Voorlopig sal ek julle met die motor neem.”
“Maar jy en Imma gaan dan elke dag met die Light Rail werk toe.”
“En Imma werk elke dag op