Die dood van 'n goeie vrou. Chris Karsten
het die tjops en wors vir vanaand uitgehaal, hoe laat sien ek jou?”
“Ek’s op pad terug na die moordhuis, Lou, jy sien my nie vanaand nie. Koebaai.”
“Ella, wag –”
Sy eet haar brekfis klaar, drink nog koffie en maak ’n tweede oproep, dié een na die polisie se traumaberader. “Doktor Landsberg, dis ek, Ella Neser, miskien onthou jy my?”
“Natuurlik onthou ek jou, Ella. Jy was laas met daai verskriklike reeksmoordenaar deurmekaar, amper ook ’n slagoffer as ek reg onthou. Hoe gaan dit met jou?”
“Skaflik, dankie, doktor.”
“Noem my Mimi, ons is mos al ou vriendinne.”
“Oukei, Mimi. Sorry om so vroeg op ’n Sondagoggend te pla, maar daai kalf, jy weet, die beneukte een … En dis persoonlik dié slag.”
“Dis altyd persoonlik, Ella. En altyd dringend. Ek verstaan dit goed. Wat van sesuur?”
“Vanaand?”
“Sondag is eintlik my rusdag, maar vir jou maak ek tyd. Die res van die week is vol geboek.”
Die derde oproep is na Babs Eloff. “Weer Ella Neser van moord-en-roof.”
“Het julle hom gekry?”
“Nee, bevrees nie. Is Tom Heyns toe al weg?”
“Ja, arme kinders. Tommy en Alwyn was so geheg aan hulle ma.”
“Ek wil met iemand gesels wat haar goed geken het, iemand soos jy, haar beste en oudste vriendin. Kan ek vanmiddag oorkom, sê so drie-uur?”
“Jan dut dan, wat van later – vyfuur, sesuur se koers?”
“Sesuur moet ek elders wees.”
“Goed. Drie-uur is reg.”
Sy wil agterkom wie Clara Heyns regtig was, hoe haar kop gewerk het, sy wil die vrou ágter die openbare persona leer ken – die eggenote, ma en vriendin in haar alledaagse lewe en roetine en drome en behoeftes. Dis hoe sy altyd werk, nog een van haar maniertjies, en selfs bietjie bisar, maar dis vir haar baie belangrik om self ook ’n vriend van die dooie te word.
Die Eloffs woon teen Northcliff se Aasvoëlkop, pragtige boomryke uitsig, suidwaarts ook oor Braamfontein, Hillbrow en die middestad se toringwoud.
Babs se oë is rooi en sy probeer hard om nie haar tee te stort nie. “Ons was in Pretoria al boesemmaats, saam in die koshuis en skool, toe saam op Tuks. Die Dreyers was altyd goed gesete, daar van Ellisras se kontrei. Lephalale. Haar pa boer steeds groot met bees en wild, maar is nie te gesond nie.” Sagter, leun vooroor: “Die grond was vir Clara en haar sus bestem, maar as jy my vra, het Tom klaar sy voet so half daar in die wildplaas se hek ingekry, kan nie wag dat die ou man omval nie.”
“Net ’n suster?”
“In Perth, getroud met ’n uroloog. Clara was hoofmeisie, kaptein van die tweede netbalspan, gekys met die kaptein van die eerste rugbyspan, vier onderskeidings in matriek. En so meer. Groot dinge is vir haar voorspel en sy’t niemand teleurgestel nie.”
Dié inventaris van deugde maak Ella skoon morbied; háár skoolloopbaan was so-so, altyd onder die radar en sonder danige hoogtepunte, óf laagtepunte (behalwe vir die gatslag met Leendert Lessing: verlei haar en verdwyn met haar himen oor die einder, iets soos Lou se pa). Maar sy gun Babs die rosige bril waardeur sy na Clara terugkyk, dis net menslik, veral ná afsterwe – in begraafplase lê mos net goeie dooies.
“Sy klink regtig na ’n soort engel, nè?” sê Ella.
“O ja, ’n regte engel,” sê Babs. “Dis soos sy is … soos sy was, het altyd almal probeer help. Besige praktyk en ’n hand in alles, vrywillig, uit die goedheid van haar hart, vra nooit ’n sent nie. Nie dat sy geld nodig gehad het nie. Doenig by ’n support group vir vroue, tehuis vir straatkinders, sopkombuis, hospies, dwelmslawe, bied elke Desember ’n Kersspel aan vir siek kinders.”
Smaak verskil, ook tussen boesemvriende. Ella, op ’n uitgesitte bank van pluche, kry die gevoel dat Babs se huis sukkel om ’n vroeëre era af te skud.
“Wat van vyande? Weet jy van iemand wat dalk vir haar vies was, dalk iemand wie se kêrel sy eens afgevry het?”
Sy skud haar kop. “Uh … nee, nie wat ek weet nie. Nog koffie?”
“Dalk later. Wat van ’n ander man?”
Afgryse op Babs se gesig. “Jy bedoel ’n lover? Clara? Kry nog melktert, jy kan dit bekostig. Ons praat omtrent elke dag met mekaar, daar’s g’n geheime tussen ons nie. Van ’n vyand sou ek geweet het, ook van ’n lover. Sy’s nie so nie, haar man en seuns is haar lewe. Sorry … wás haar lewe.”
Sy begin weer snuif en soek na die Kleenex-boks.
Ella gee haar kans. Ja, die sitkamer is te vol Brusselse kant en Duitse sis, te veel sentimentele ornamente, te veel plegtige gesigte in toga en baret en met graadrol in die hand. Van drie keramiekeende in vlug kyk sy terug na Babs. “So, as iets haar gepla het, sou jy daarvan geweet het?”
“Ja, maar natuurlik is daar geheime wat jy nie eens vir jou beste vriendin vertel nie. Slaapkamergoed, jy weet. Maar die res, sy’t met my gepraat, sy’t my vertrou.”
“Die slaapkamergoed. Watse vibe het jy gekry … as haar boesemvriendin en vertroueling – was die huwelik gelukkig?”
Babs snuit, veraf blik by die venster uit. “Dit het so gelyk. Maar soos ek sê, wat weet jy rêrig wat agter iemand se toe deur aangaan?”
“Tom lyk heelwat ouer, hoe goed ken jy hom?”
“Omtrent tien jaar ouer, ja. Goeie ouderdomsverskil, dink jy nie, tussen ’n man en sy vrou?”
Jip. Maar ook niks fout met sê agtien jaar nie; sekere vroue verkies ryper mans, mans wat gevestig is in hulle gewoontes en in hulle eie velle, wat nie meer onseker is oor hulle plek in die wêreld nie. Of wag, is sulke ouer mans regtig ontslae van álle jeugdige storms en drange?
“Maar op die oog af het sy en Tom gelukkig gelyk, nè?”
“Ek wil nie skinder nie,” sê Babs.
Ella herken die tekens, die lyftaal wat so baie verklap. “Ons is nie hier besig met ’n geskinder en gekekkel om tee en koekies nie, Babs. Ek ondersoek ’n moord. En ek vra jou hulp om die geweldenaar op te spoor wat jou beste vriendin doodgemaak het.”
“Aan die begin … Sy’t soms gekla, toe die kinders nog klein was, oor Tom wat in die wintermaande omtrent nooit by die huis was nie. Maar later het sy dit aanvaar. Sy gun hom sy groot liefde, het sy gesê. Buitendien, dis ook sy brood en botter, hy verseg om uit háár hand te leef.”
“Jy bedoel jag?”
“Vat buitelanders op jagsafari’s. Nie net daar op die Dreyers se wildplaas nie, ook Namibië toe, Zimbabwe, Tanzanië. ’n Paar jaar terug het hy ook met ’n taksidermis-besigheid begin – jy weet, jagters betaal gróót geld vir die opstop en uitvoer van hulle trofeë.”
“Is jou man ook ’n jagter?”
“Genade, nee! Jan skiet homself in die toon. Maar hulle is dik vrinne, van universiteit af. Was eintlik ’n driemanskap, die drie musketiers. Maar arme Arrie is ook intussen al op saliger jagvelde.”
2
In die huis in Greenside gaan sit Ella op dieselfde sofa, eerder ’n soort biegstoel as ’n Freudiaanse lêplek. Dieselfde seegroen oortreksel, die ferweel net nog meer verslyt deur al die angstige sitvlakke, die kelim nog meer uitgetrap deur al die rustelose voete. Niks het verander nie. Dieselfde kothuismeubels, daar teen die muur dieselfde twee kuslandskappe: die duin met sy vet groen seeplakkies en mauve laventels, die laagwaterstrand met sy tobie wat pik na ploegslakkies. Dekor van eenselwige, kalmerende huislikheid vir gekneusde siele.
Sy