Helene de Kock Keur 1. Helene de Kock
En hy dink: daar is iets aan haar mond ook, ’n beweeglikheid wat veel meer sê as haar versigtig gekose woorde . . .
Hulle kom Charles-Henry in die gang teë. Die maer student van byna twee jaar gelede is weg, en hy is nou die toonbeeld van ’n man wat suksesvol in sy beroep is. Hy was nog altyd ’n ekstrovert en slaan sonder meer sy arm om Dai se skouers.
“My liewe man! Jy weet nie hoe bly ek is om jou te sien nie! Kom ons gaan gesels! Ek sien suster Saunders het jou toe in ’n goeie toestand hier gekry!” Hy glimlag na Sylvia se kant toe en sy knik net haar kop in erkenning van die ietwat dwarse bedanking vir haar moeite.
Dan verdwyn sy, en die mans gaan sit in die groot en gerieflike spreekkamer. Hulle val dadelik weg met lang en ingewikkelde besprekinge van Charles-Henry se werk. Die kliniek, verduidelik hy, is in dieselfde gebou as die spreekkamers, en bedien ses ortopediste. Dit is volledig toegerus met drie hipermoderne operasiesale en die allernuutste toerusting. Baie van sy erfgeld, erken Charles-Henry, het hierdie dinge moontlik gemaak. Dit heet dan ook die Mounthallow-kliniek. Verder is die personeel hoogs gekwalifiseerd en baie gewillig.
Die gesprek gaan ook oor vooroperatiewe pasiënte, wat nou Dai se verantwoordelikheid word. Hulle is spoedig so verdiep in die nuutste operasietegnieke, wetenskaplike artikels en Charles-Henry se navorsingsprojekte dat die tyd omvlieg, en dis skemer voordat hulle verpoos.
“Wel, daar het jy nou die hele prentjie,” sug Charles-Henry en rek genoeglik met min konsiderasie vir sy Saville Row-pak.
“Ja-nee, ek sal regkom,” stel Dai hom gerus. “Ons is na alles uit dieselfde skool.”
Toe loer Sylvia in om te groet voordat sy huis toe gaan. Sy trek die deur agter haar toe en Charles-Henry leun vooroor.
“Só ’n verstandige meisie daardie. Ek kan nooit genoeg dankbaar wees dat sy dié pos aanvaar het nie . . .”
“Dit glo ek goed,” antwoord Dai. “Maar sê my, hoekom hét sy gekom? En wat maak haar so danig verstandiger as ander van haar spesie?”
Charles-Henry kyk verbaas na hom.
“Wat pla jou, Dai? Jy ken suster Saunders tog? Jy behoort te weet hoe bekwaam sy as operasiesuster was? Hemel, man, tot ou Van Zeust wou niemand anders naby hom hê as hy kom lesings gee in die operasiesaal nie. Jy onthou tog hoe ons as studente daar op die galery ons soms verstom het aan haar buitengewone kalmte en vaardigheid die keer toe Cholms die hartaanval langs die tafel gekry het? Sý was die een wat kop gehou het! Guy’s het ’n week lank daaroor gejuig . . .”
Dai lig sy hand in ’n vredesgebaar.
“Juis, juis! Maar dis presies waarom ek wonder wat haar beweeg het om hiérheen te kom!”
“Dit weet ek self nie. Ek is maar te bly dat sy hier is!”
“Ek begryp . . .”
“Dan is ek bly,” sê Charles-Henry kripties, kyk Dai meteens reg in die oë, en spot fyntjies: “Ek weet jy’s bang vir vroumense, Dai. Ek sou ook gewees het as ek jy was. Jou voorkoms maak natuurlik dat jy heelwat las het van bewonderaars – ’n arme outjie soos ek moet maar op my fantastiese persoonlikheid staatmaak!”
“Gaan vang die haan, hoor!” brom Dai. “As jy weet wat ek moes deurmaak die afgelope tyd, sal jy grys word uit skone simpatie!”
“A . . . jou ma, nè? En die mooi rooikop?”
“Ek het nie geweet dit staan geskryf nie!” sê Dai afgehaal. “In elk geval, dis nou alles verby!”
“Ek hoop so, ou kêrel! Dis nie my saak nie, maar ek dink nie die rooikop sal goed wees vir jou nie! Wat ek netnou wou sê, is dat jy niks te vrese het wat Sylvia aanbetref nie . . . sy . . .”
“Dit weet ek, man!” lag Dai geforseerd. “Ek is nie heeltemal onkundig nie. Ek hou baie van haar. Sê my, waarom is sy nog nie getroud nie? Sy is seker al so agt en twintig, nie waar nie?”
“Ja, maar dit weet ek nou regtig nie. Dit is bepaald nie weens ’n gebrek aan bewonderaars nie!”
“Nee, seker nie,” beaam Dai ingedagte.
3
Die volgende paar maande verloop voorspelbaar. Daïrus is so besig dat hy feitlik net in die huis in die skilderagtige straatjie slaap. Sylvia bestel sy etes vir hom van ’n nabygeleë restaurant. Soms gaan drink hy ’n vinnige koppie koffie by Hugo en Sanet Malan, en gesels lekker. Maar van die staanspoor af het hy ’n paar uiters kritieke pasiënte, wat al sy aandag verg, en hy het min tyd vir homself. Hy vind sy voete in die kliniek en is verheug dat alles net so gespesialiseerd is as wat Charles-Henry gespog het. Drie maande ná sy aankoms, word die ou tantetjie wat langs hom op die vliegtuig gesit het, tot die kliniek toegelaat met ruggraatprobleme. Sy is verheug om haar blonde reismaat vir ’n dokter te hê, al moet sy nou weke lank daar bly.
Maar Dai is gelukkig. Ten spyte van sy veeleisende werk, is daar ’n rustigheid in hom wat hy nie tevore geken het nie, veral nie die laaste twee jaar nie. Hy voel vry, heeltemal los van enige kwelgedagtes. Hy besef nie in hoe ’n groot mate hy dit aan Sylvia te danke het nie. Sy is die perfekte spreekkamersuster. Sy hou alle onnodige spanninge en konflikte van hom af weg, hanteer moeilike pasiënte met gemak – en dit alles sonder om haar teenwoordigheid ooit voelbaar te maak. Op ’n dag kom hy dit tog agter en is haar baie dankbaar, want dis asof hy ’n emosionele stilstand bereik het, ’n soort tussentoestand waarin hy nie aan die verlede dink nie en hom ook nie oor die toekoms bekommer nie. Hy is onwillig om by enigiets behalwe sy werk betrokke te raak. Die enkele aande wat hy vry het, bring hy in sy studeerkamer deur, wat Sylvia eerste laat herversier het. Dis ’n rustige vertrek waarin hy met sy vakliteratuur kan ontspan of sommer net luilekker kan luister na die ingeboude klanktroustel.
Gaandeweg raak dinge egter meer geroetineerd, en hy het meer vry uurtjies. Sylvia en die binnenshuise versierder se bedrywighede interesseer hom nogal. Hy kan geen fout vind met haar smaak nie, en sy woonplek is vir hom ’n groot plesier. Uiteindelik bly daar nog net die slaapkamers oor om te doen. Hy besef dat Sylvia haar vry dae opoffer om sy woonstel vir hom bewoonbaar te maak, en hy dink daaraan om haar paslik te bedank deur aan haar ’n geskenk te gee en ’n week se verlof voor te stel. Voordat hy egter hieraan volvoering kan gee, gebeur daar iets wat sy rimpellose bestaan heeltemal omkarring.
Een aand kom hy laat tuis na ’n noodoperasie op ’n pasiënt wat inwendig aan die bloei gegaan het. Hy is moeg en bekommerd. Toe hy in die portaal kom, lê daar reg onder die posgleufie in die deur ’n persblou koevert. Sonder dat hy na die handskrif hoef te kyk, weet hy dat dit van sy ma af kom. Hy sug, tel dit op en stap deur na die studeerkamer.
Die inhoud van die brief het ’n uitwerking op hom wat hy nooit sou kon voorspel het nie. Maar nou is dit so dat ’n mens soms die krag van ’n invloed in jou lewe geringskat, om dan later tot die ontdekking te kom dat dit jou gemoedsrus totaal kan versplinter.
Anne Deetlefs skryf dat sy en Martine op ’n uitgebreide reis gaan. Hulle sal drie weke lank in Engeland wees. Miskien bly Martine agter as sy so voel. Sy het lus om ’n onbepaalde tyd lank in Londen te gaan werk. Daar is sterk sprake dat sy ’n pos in die ambassade kan bekom. Dat sy vlot Engels, Duits en Frans praat, is ’n aanbeveling. Dai snork onelegant deur sy neus, gooi die brief op sy lessenaar neer – en voel hoe die ou beklemming weer oor hom toesak. Dis ’n byna kloustrofobiese gevoel.
Hulle sal hom nie uitlos nie! dink hy beangs. Hulle sal hom wragtig nooit uitlos nie! Hulle is net nie mense wat nee vir ’n antwoord aanvaar nie. En praat sal nie help nie. Hy sal sy ma nooit kan oortuig dat Martine liewer nie moet kom nie. Dit sal so goed wees as om die westewind te probeer afkeer, of om die loop van die Teems te probeer verander . . . Hy sal eenvoudig iets ingrypends moet dóén. Iets wat so drasties is dat dit alle kontak tussen hom en Martine sal uitskakel. Mog dit moontlik wees! wens hy byna biddend. Want een ding weet hy: só vasgevang in dié twee vroue se wense kán hy nie meer leef nie. Hy verstom hom by die dag dat hy dit so lank gedwee verdra het . . .
Dit word ’n lang, lang nag waarin Dai glad nie tot ruste